Co powoduje bolesne skurcze łydek i jak się ich pozbyć? Zobacz, kiedy mogą oznaczać chorobę i co robić przy silnym bólu nogi w nocy

Skurcz mięśni łydki trwa zwykle od kilku sekund lub kilku minut, ale odczuwany później ból może utrzymywać się przez kilka dni.

Kurcze łydek to dolegliwość, która może pojawić się w dowolnej chwili, choć najczęściej następuje przy określonym ustawieniu nogi czy podczas relaksu, nierzadko w łóżku podczas snu. Kurcze często są mylnie nazywane skurczami, tymczasem skurcz to jeden z etapów normalnej pracy mięśnia, obok jego rozkurczu. Kurcz to objaw nadmiernej aktywności włókien mięśniowych, która nie może być przez nas kontrolowana oraz powoduje, że mięsień nie daje się łatwo rozluźnić.

Gdy pojawiają się kurcze łydek, wiele osób szuka przyczyny w niedoborze magnezu. Faktycznie, to jeden z najczęstszych powodów tej dolegliwości. Warto też jednak rozważyć inne czynniki występowania skurczów mięśni i bólów nóg.

Do innych możliwych źródeł skurczów łydek i nóg należą:

• Niedobór elektrolitów – bóle i kurcze mięśni mogą wynikać z niedoboru pierwiastków biorących udział w kurczeniu się włókien mięśniowych: wapnia, sodu, potasu. To tzw. elektrolity, które odpowiadają za procesy związane z ruchem i przewodnictwem impulsów nerwowych. O ich niedobory nietrudno przy sięganiu po przemysłową żywność i przemęczeniu. Zwiększone zapotrzebowanie na związki mineralne dotyczy również w okresie ciąży.
• Przyjmowanie leków – za częste kurcze mięśni łydek odpowiedzialne bywają niektóre leki, m.in. przeciw nadciśnieniu, o działaniu moczopędnym, przeciw astmie czy stosowane w leczeniu choroby Parkinsona i Alzheimera.
• Nadmiar kofeiny – kofeina zawarta w kawie, napojach energetycznych i typu cola, herbacie, yerba mate, guaranie czy niektórych tabletkach przeciw bólom głowy działa odwadniająco i wpływa na nadmierną utratę elektrolitów z moczem.
• Urazy mięśni – niekiedy skurcze ludek występują po uszkodzeniu włókien nerwowych lub naciągnięciu mięśnia w wyniku mechanicznego urazu czy kontuzji sportowej.
• Przewlekłe zmęczenie i nadmierne obciążenie treningami – przemęczenie jest związane z nadmiernym wydzielaniem niektórych hormonów (m.in. adrenaliny, hormonu wzrostu, kortyzolu, adrenokortykotropiny, hormonu antydiuretycznego). Ma to negatywny wpływ na przemianę materii i gospodarkę wodno-elektrolitową w organizmie. Jednym ze skutków tych zmian mogą być nagłe kurcze w łydkach.
• Siedzący tryb życia i stres – powodują zmniejszenie dopływu krwi do mięśni, ich niedotlenienie, i dolegliwości bólowe.
• Odwodnienie i przegrzanie organizmu – niedobór wody zwłaszcza przy wysokim zapotrzebowaniu na ten składnik powoduje zagęszczenie krwi i poważne zaburzenie gospodarki wodno-elektrolitowej, co objawia się kurczami mięśni.
• Dieta bogata w kwasotwórcze produkty – menu obfitujące w produkty takie jak mięso, nabiał, cukier, białą mąkę, przetworzone tłuszcze, fast food, przemysłowe słodycze zaburza gospodarkę mineralną organizmu, a co za tym idzie – przewodnictwo nerwowe mięśni.
• Zaburzenia krążenia – przy niektórych przewlekłych chorobach lub dolegliwościach kurcze łydek występują szczególnie często lub bywają ich nieodłącznymi objawami.

Czytaj też: Jak suplementować potas?

Skurcze łydek najczęściej wynikają z następstw chorób, do których należą zmniejszenie ukrwienia nóg i zaburzenia przewodnictwa nerwowego. Chodzi między innymi o takie problemy, jak:

• przewlekła niewydolność żylna,
• żylaki,
• nadciśnienie,
• cukrzyca,
• miażdżyca i inne zaburzenia krążenia krwi.

Sporadyczne kurcze łydek przytrafiają się niemal każdemu. Gdy zaczynają pojawiać się częściej, warto poszukać ich przyczyny.

Przy napadzie kurczu łydki pierwszym odruchem powinno być złapanie za palce stopy i przyciągnięcie ich do siebie (ku górze), by rozciągnąć skurczony mięsień. Temu ruchowi może towarzyszyć masowanie mięśni drugą dłonią. Pomocny jest zimny lub przynajmniej chłodny okład, który zmniejsza intensywność odczuwanego bólu.

Niepokojącym objawem jest też silny, długotrwały ból łydki wraz z jej zaczerwienieniem i opuchnięciem, co można sprawdzić, porównując obwód obu łydek – różnica nie powinna przekraczać 2 cm. Takie objawy mogą oznaczać powstanie stanu zapalnego towarzyszącego zakrzepowi krwi, co jest zagrożeniem życia. Wskazana jest szybka pomoc lekarska.

Zapobieganie kurczom zależy w dużej mierze od przyczyn, jakie za nimi stoją. Jeśli jest to niedobór elektrolitów, warto zadbać o zwiększone spożycie produktów bogatych w magnez, potas, wapń i witaminę B6. Polecane są nieprzetworzone produkty roślinne, m.in. banany, cytrusy i inne owoce, pomidory, ziemniaki, warzywa kapustowate, a także rozmaite nasiona i orzechy. W razie konieczności można sięgnąć po suplementy diety.

W przypadku nawracających kurczów łydek warto wykonać kompleksowe badania krwi i po konsultacji z lekarzem uzupełnić dietę w brakujące składniki za pomocą suplementacji diety.

Jeśli przyczyna tkwi w trybie życia, jedynym sposobem na pozbycie się dolegliwości jest zwiększenie codziennej porcji aktywności fizycznej, zwłaszcza tej angażującej nogi, jak np. bieganie, marsze, nordic walking, zumba, taniec, pływanie.

Polecane są też proste ćwiczenia rozluźniające mięśnie nóg, jak i aktywność sprzyjająca prawidłowej relaksacji mięśni, m.in. stretching, joga, pilates, a ponadto masaż mięśni nóg, zwłaszcza łydek i stóp, m.in. za pomocą rollerów.