Żylaki na nogach, żylaki odbytu (hemoroidy), żylaki powrózka nasiennego, żylaki pochwy – przyczyny, objawy i leczenie

Żylaki na nogach są podstawowym objawem przewlekłej choroby żylnej (PchŻ), która jest najczęstszą jednostką chorobową wywoływaną niewydolnością zastawek żylnych. Bezpośrednią przyczyną powstawania żylaków nóg jest nadciśnienie naczyń krwionośnych, które zwykle jest konsekwencją uszkodzenia zastawek żylnych. Główną funkcją tych zastawek jest zapobieganie kumulacji krwi w obwodzie oraz zapobieganie zwrotnemu przepływowi krwi pomiędzy poszczególnymi naczyniami krwionośnymi. Podstawową konsekwencją uszkodzenia naczyń krwionośnych jest powstawanie żylaków, które przyjmują postać widocznych uwypukleń na naczyniach krwionośnych. Przyczyny żylaków na nogach zazwyczaj są bardzo różnorodne.

Wśród najpowszechniejszych czynników ryzyka rozwoju żylaków można wymienić:

• Predyspozycje genetyczne (dodatni wywiad rodzinny w kierunku żylaków kończyn dolnych).
• Długotrwałe unieruchomienie np. w wyniku urazu.
• Podeszły wiek.
• Płeć żeńska.
• Dieta uboga w błonnik.
• Niewłaściwie dobrana odzież (zbyt ciasna odzież).
• Palenie papierosów.
• Nadciśnienie tętnicze.
• Siedzący tryb życia.
• Cukrzyca.
• Otyłość.
• Urazy mechaniczne (złamanie miednicy, kości kończyn dolnych).
• Stosowanie tabletek antykoncepcyjnych.
• Wrodzone wady zastawek żylnych.

Dr Andrzej Kostka o żylakach:

Mechanizm powstawania żylaków kończyn dolnych, mimo znanej od dawna etiologii tej jednostki chorobowej, nie jest jeszcze do końca poznany. Prawdopodobnie bezpośrednią przyczyną żylaków na nogach jest niewydolność zastawek żylnych. Oprócz tego żylaki nóg mogą powstawać również na skutek wewnętrznych zmian w strukturze ścian naczyń krwionośnych. Charakterystyczne objawy żylaków nóg to:

• Uczucie ciężkości nóg.
• Obrzęk nóg w obrębie kostek i łydek.
• Rwący ból łydek pojawiający się głównie w godzinach wieczornych.
• Popękane naczynka w obrębie kończyn dolnych.

Żylaki odbytu, nazywane również: hemoroidami lub chorobą hemoroidalną, są najpowszechniejszą chorobą proktologiczną. Guzki krwawnicze przyjmują postać wypełnionych krwią poduszeczek, a ich podstawową funkcją jest — kontrolowanie procesu wydalania. Żylaki odbytu pojawiają się wówczas, gdy guzki krwawnicze są nadmiernie wypełnione krwią, a w ich obrębie tworzy się stan zapalny. Hemoroidy są jednostką chorobową o zróżnicowanych objawach towarzyszących. Wyróżnia się hemoroidy zewnętrzne i hemoroidy wewnętrzne. Pierwsze z nich charakteryzują się widocznymi zmianami w obrębie odbytu, którym zazwyczaj towarzyszy świąd i silne dolegliwości bólowe. Znacznie poważniejszym stanem chorobowym są hemoroidy wewnętrzne, które charakteryzują się krwawieniem z odbytu o jasnoczerwonym zabarwieniu.

Podstawowe czynniki ryzyka rozwoju żylaków odbytu to:

• Zaburzenia rytmu wypróżniania (częste u osób zmagających się z zespołem jelita drażliwego).
• Przewlekłe zaparcia i problemy z wypróżnianiem.
• Ciąża.
• Okres okołoporodowy.
• Parcie na stolec.
• Niewłaściwe nawyki żywieniowe (dieta uboga w błonnik).
• Siedzący tryb życia (praca w biurze, praca kierowcy).
• Podnoszenie ciężarów.
• Predyspozycje genetyczne.

Żylaki sromu to dolegliwość typowo kobieca o zróżnicowanej etiologii. Żylaki pochwy często występują w ciąży lub po porodzie na skutek nadmiernego ucisku na naczynia krwionośne. Bezpośrednią przyczyną żylaków sromu jest podwyższony poziom estrogenu i progesteronu (żeńskich hormonów płciowych). Do ich powstawania może przyczyniać się także: wysoka temperatura powietrza, przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych, otyłość, siedzący tryb życia, predyspozycje genetyczne oraz przewlekłe zaparcia.

Charakterystyczne objawy żylaków sromu to:

• Intensywny ból w okolicach miejsc intymnych.
• Poczucie ciężkości w obrębie jamy brzusznej.
• Pieczenie, swędzenie i zaczerwienienie miejsc intymnych.
• Obrzęk warg sromowych.

Żylaki powrózka nasiennego to dolegliwość dotycząca wyłącznie mężczyzn, która charakteryzuje się występowaniem zgrubiałych naczyń krwionośnych w mosznie. Zadaniem tych naczyń jest transportowanie krwi z jąder. Główną przyczyną tego stanu chorobowego jest upośledzenie funkcji zastawek żylnych. Podstawowym objawem żylaków powrózka nasiennego jest poczucie dyskomfortu w okolicach worka mosznowego podczas wykonywania rutynowych czynności. Problemu tego nie należy bagatelizować, ponieważ żylaki powrózka nasiennego mogą skutkować pogorszeniem się jakości plemników, a w konsekwencji – niepłodnością.

Leczenie żylaków nóg:

• Farmakoterapia, która ze względu na łatwość stosowania cieszy się dużym powodzeniem zarówno lekarzy, jak i pacjentów. Zdecydowanie najliczniejszą grupę leków na żylaki stanowią preparaty pochodzenia naturalnego w tym m.in.: bioflawonoidy, które pozytywnie oddziałują na mikrokrążenie, a przy tym zmniejszają przepuszczalność zastawek naczyń krwionośnych. Oprócz tego zastosowanie w leczeniu żylaków kończyn dolnych znajduje także: rutyna, trokserutyna, okserutyna, a także wyciąg z kasztanowca.
• Metoda uciskowa, która polega na noszeniu specjalistycznych pończoch przeciwżylakowych. Ich główną rolą jest optymalne rozłożenie siły nacisku, a także wspomożenie procesu przepływu krwi.
• Skleroterapia (leczenie obliteracyjne), które polega na iniekcji do żył substancji zamykającej światła naczynia krwionośnego. Jest to szczególnie skuteczna metoda w leczeniu małych i średnich żylaków kończyn dolnych.
• Chirurgiczne usuwanie żylaków nóg, które jest operacją żylaków polegającą na usunięciu niewydolnego naczynia krwionośnego. Jest to niezwykle skuteczna metoda leczenia żylaków kończyn dolnych, jednakże wiąże się ona z ryzykiem zakażenia rany pooperacyjnej i stosunkowo długim okresem rekonwalescencji.
• Leczenie wewnątrznaczyniowe, które polega na wprowadzeniu cewnika do naczynia krwionośnego. Cewnik ten wydziela energię cieplną i dzięki temu skutecznie niszczy żyły i zamyka ich światła.
• Laserowe leczenie żylaków, które jest jedną z najnowszych metod leczenia zakrzepicy naczyń krwionośnych. Polega ono na zamykaniu światła żył za pośrednictwem wiązek światła emitowanych przez światłowód laserowy.

Zobacz także: Rozgrzewająca nalewka z kaliny na jesienne wieczory. To skuteczny sposób na bolesne miesiączki, żylaki i przeziębienie. Wypróbuj przepis

Leczenie żylaków odbytu:

• Dieta wysokobłonnikowa.
• Niesteroidowe leki przeciwzapalne.

• Maść na żylaki odbytu, najczęściej na bazie: wazeliny, tlenku cynku, lidokainy lub epinefryny (adrenaliny).
• Podwiązanie gumką, które znajduje zastosowanie w leczeniu pacjentów z hemoroidami I lub II stopnia. Zabieg ten polega na nałożeniu na żylaka odbytu specjalnej gumki, co ma na celu znacznie ograniczenie przepływu krwi. Po kilku dniach od zastosowania tej terapii żylak odbytu odpada.
• Skleroterapia, która polega na iniekcji specjalnego środka do żylaka odbytu. Na skutek tego zabiegu hemoroidy znacznie zmniejszają swoją objętość.
• Operacja wycięcia żylaków odbytu, która jest rozwiązaniem stosowanym w zaawansowanych stadiach chorobowych.

Leczenie żylaków powrózka nasiennego polega na zabiegu operacyjnym, polegającym na podwiązaniu żyły jądrowej. Zabieg ten wiąże się ze stosunkowo długą rekonwalescencją, a najbardziej uciążliwy jest ból pooperacyjny, który nasila się w głównej mierze przy schylaniu. Alternatywą dla klasycznej operacji jest zabieg laparoskopowy, który jest znacznie bezpieczniejszą formą leczenia żylaków powrózka nasiennego.

Leczenie żylaków sromu polega przede wszystkim na ograniczaniu czynników ryzyka występowania tej dolegliwości. Oprócz tego można wykonać:

• Embolizację wewnątrznaczyniową, polegającą na wprowadzeniu do żyły specjalistycznej spirali, której celem jest zamknięcie naczynia.
• Skleroterapię patologicznych splotów żylnych, która jest nieinwazyjną metodą zamykania naczyń krwionośnych. Polega ona na podaniu specjalistycznego środka, który podrażnia ścianę naczynia, co prowadzi do zredukowania jego średnicy.

Źródła:

1. Marona H., Kornobis A., Patofizjologia rozwoju żylaków oraz wybrane metody ich leczenia – aktualny stan wiedzy. Postępy Farmakoterapii. 2009; 65: 88-92.
2. Krasiński Z., Aniukiewicz K., Krasińska A., et.al., Przewlekła niewydolność żylna – epidemiologia i leczenie farmakologiczne. Przegląd Flebologiczny. 2014; 22: 1-16.
3. Janczak D., Janczak D., Leśniak M., Małoinwazyjne metody leczenia żylaków kończyn dolnych. Chirurgia po Dyplomie. Chirurgia Naczyń 2016; 02.