Przewlekła niewydolność żylna (PNŻ) – charakterystyka choroby
Przewlekła niewydolność żylna jest chorobą o wrodzonym lub nabytym charakterze. Jest ona bezpośrednim następstwem upośledzenia funkcji zastawek żylnych i chorób układu krążenia. Co istotne, choroba ta dotyczy naczyń krwionośnych kończyn dolnych, a dokładniej dwóch powiązanych ze sobą układów – żył głębokich i żył powierzchownych, które łączą się ze sobą za pośrednictwem perforatorów. Prawidłowy przepływ krwi w kierunku serca uwarunkowany jest funkcjonowaniem pompy mięśniowej, oddychaniem przeponowym, a także zastawkami żylnymi, które naprzemiennie otwierając się i zamykając, uniemożliwiają krwi cofanie się. Przewlekła niewydolność żylna może mieć zróżnicowane podłoże – prawdopodobieństwo jej wystąpienia zwiększa się wraz z wiekiem.
Podstawowe przyczyny przewlekłej niewydolności żylnej to:
- Wiek powyżej 50. roku życia.
- Predyspozycje genetyczne – wystąpienie przewlekłej niewydolności żylnej u rodziców zwiększa prawdopodobieństwo „odziedziczenia” choroby aż o 70%.
- Stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej.
- Przebyte ciąże i porody.
- Przewlekłe zaparcia.
- Nadużywanie alkoholu.
- Palenie papierosów.
- Noszenie zbyt ciasnych ubrań (spodni typu rurki i podkolanówek).
- Brak aktywności fizycznej.
- Nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne (w tym również w solarium).
- Obciążenia zawodowe – praca stojąca lub siedząca.
Czynnikiem predysponującym do powstawania przewlekłej niewydolności żylnej jest praca zawodowa polegająca na długotrwałym przebywaniu w pozycji stojącej lub siedzącej. Podczas wykonywania pracy stojącej większość krwi gromadzi się w nogach, co skutkuje zmniejszeniem ukrwienia organizmu. Konsekwencją takiego stanu mogą być omdlenia i zastoje krwi w nogach. Przy czym ryzyko wystąpienia przewlekłej niewydolności żylnej zwiększa się wraz ze stażem wykonywanej pracy.
Objawy przewlekłej niewydolności żylnej
Objawy przewlekłej niewydolności żylnej uzależnione są od wielu czynników w tym przede wszystkim od stopnia zaawansowania choroby. Zwykle zaczyna się ona niespecyficznie od poczucia ciężkości nóg, które nasila się zwłaszcza w godzinach wieczornych. Wśród innych charakterystycznych objawów przewlekłej niewydolności żylnej można wymienić:
- Uczucie rozpierania i palenia w kończynach dolnych.
- Bolesne skurcze łydek.
- Obrzęk stóp i kostek.
- Przebarwienia i wypryski na skórze.
- Utrata elastyczności skóry.
- Zmiany naczyniowe m.in. pajączki, żylaki i żyły siateczkowate (niewyczuwalne poszerzenia żył).
- Owrzodzenia, które często ulegają infekcjom bakteryjnym (w zaawansowanej chorobie).
Przeczytaj również na temat:
Leczenie przewlekłej niewydolności żylnej
Objawy przewlekłej niewydolności żylnej mogą wskazywać również na inne choroby w tym m.in. żylaki i zakrzepicę. Dlatego ważną częścią leczenia tej dolegliwości jest diagnostyka, w której podstawowym badaniem jest ultrasonografia dopplerowska. Jest to bezinwazyjne i bezbolesne badanie służące do obrazowania żył. Dzięki niemu można określić przybliżoną prędkość przepływu krwi, a także wykryć ewentualne zakrzepy w naczyniach krwionośnych. Leczenie przewlekłej niewydolności żylnej uzależnione jest od wielu czynników, w tym w głównej mierze od stopnia zaawansowania zmian chorobowych. Zazwyczaj łączy się kilka metod leczenia, po to, by uzyskać lepszy efekt końcowy. Podstawowym celem leczenia przewlekłej niewydolności żylnej jest usprawnienie przepływu krwi, a także zmniejszenie dotkliwości objawów.
Dostępne metody leczenia przewlekłej niewydolności żylnej to:
- Kompresjoterapia (terapia uciskowa), która polega na kontrolowanym uciskaniu kończyny po to, by usprawnić przepływ krwi w kierunku serca. W tym celu stosuje się: podkolanówki, pończochy i rajstopy o właściwościach przeciwżylakowych.
- Wypoczywanie i spanie w pozycji leżącej z nogami uniesionymi 15 cm powyżej bioder.
- Fizjoterapia, polegająca na uprawianiu aktywności fizycznej w tym: pływanie, bieganie, spacerowanie, marszobieg i jazda na rowerze.
- Farmakoterapia, która powinna być stosowana wraz z innymi metodami leczenia. Najważniejszą grupą środków w leczeniu przewlekłej niewydolności żylnej są leki flebotropowe, których działanie polega na zmniejszaniu napięcia ścian żył.
- Skleroterapia, która polega na zamykaniu rozszerzonych naczyń krwionośnych.
- Zabieg operacyjny, polegający na podwiązaniu niewydolnego ujścia żyły.
Źródła:
- Łaskowiecka-Moras E., Przewlekła niewydolność żylna kończyn dolnych – schorzenie związane z rodzajem wykonywanej pracy. Centralny Instytut Ochrony Pracy
- Krasiński Z., Aniukiewicz K., Krasińska A., Czyżak W., Przewlekła niewydolność żylna – epidemiologia i leczenie farmakologiczne. Przegląd Flebologiczny. 2014; 22: 1-16.
Koronawirus: odwołane szczepienia i operacje
