Spis treści
Po czym poznać, że organizm jest odwodniony?
Odwodnienie to skutek nadmiernej utraty płynów ustrojowych. Wiele osób odczuwa wtedy symptomy psychiczne: niepokój, ma zły humor i problemy z koncentracją czy pamięcią krótkotrwałej. Dzieje się tak, ponieważ neurony w mózgu rejestrują już nawet niewielkie ubytki wody. Objawów niebezpiecznego stanu jest jednak więcej.
W skrajnych przypadkach odwodnienie może doprowadzić do utraty przytomności, niewydolności poszczególnych narządów, a nawet śmierci. Skutkiem odwodnienia jest także zagęszczenie krwi i obciążenie serca, jak również zwiększone ryzyko zakrzepicy, zawału mięśnia sercowego i udaru mózgu. To ponadto realne zagrożenie udarem cieplnym.
Główne objawy fizyczne odwodnienia organizmu to:
- pragnienie, czyli sygnał oznajmiający, że organizm potrzebuje wody. Na ten objaw powinny być wyczulone zwłaszcza osoby starsze, ze względu na to, że pragnienie z wiekiem zanika. Intensywne treningi i upalna pogoda wywołują pocenie, więc latem i po wzmożonej aktywności fizycznej należy pamiętać o uzupełnianiu płynów.
- zmiany w kolorze lub w ilości oddawanego moczu również mogą wiele powiedzieć o stanie nawodnienia organizmu. Mocz składa się z wody oraz z produktów przemiany materii, a produkowany jest w nerkach. W trakcie odwodnienia nerki zaczynają „oszczędzać” wodę, kondensując mocz. U człowieka optymalnie nawodnionego mocz ma kolor jasnożółty i jest prawie bezwonny. Oznaką odwodnienia jest ciemnożółty mocz.
- zmęczenie i senność również mogą być związane z odwodnieniem (utrata płynów bardzo często wywołuje uczucie senności).
- bóle głowy oraz złe samopoczucie także pojawiają się w trakcie odwodnienia.
- zmiana elastyczności skóry to jeden z symptomów odwodnienia, przejawiający się zmianami w wyglądzie i w fakturze skóry. Zdrowa i właściwie nawilżona skóra jest napięta i elastyczna. W przypadku odwodnienia płyny są wchłaniane do organizmu, aby zaspokoić pracę poszczególnych narządów. Wtedy skóra traci swoją sprężystość. Suchość dotyczy także oczu i ust.
- rozdrażnienie (woda znacząco wpływa na funkcjonowanie mózgu, dlatego nawet jej minimalny niedobór doprowadza do rozkojarzenia oraz zaburzenia czynności poznawczych).
Warto pamiętać, że po wypiciu odpowiedniej ilości wody, ból głowy może się zmniejszyć zaledwie w ciągu 30 minut.
Mało oczywistą oznaką odwodnienia organizmu są objawy niedocukrzenia (hiperglikemii), gdyż niedobór wody zakłóca gospodarkę energetyczną organizmu. W takiej sytuacji może pojawić sią uczucie głodu, a zwłaszcza ochota na cukier. Niski poziom cukrzu we krwi to niebezpieczny stan, który u podatnych na niego osób jest częstszy w upały. Grozi zasłabnięciem i utratą przytomności, może mieć też skutki fatalne.
Czytaj też: Odwodnienie zwiększa ryzyko wystąpienia zawału
Jakie są objawy odwodnienia u dziecka?
Dzieci są szczególnie narażone na odwodnienie nie tylko z powodu jej wyższej zawartości w ciele, ale również z uwagi na mniejszą jego powierzchnię w stosunku do masy niż dorośli. Odwodnione dziecko jest lżejsze, ponieważ utrata wody związana jest z utratą masy ciała.
Czytaj również: Masz ten objaw na języku? Lepiej nie pij już kawy. Lekarz na TikToku tłumaczy o czym świadczy wygląd języka
Utrata wody bywa szczególnie nasilona i niebezpieczna w sytuacji gorączki. Najczęściej jednak najmłodsi odwadniają się na skutek biegunki i wymiotów. Zwykle związane jest to z infekcją rotawirusową.
Objawy odwodnienie u dziecka to zwłaszcza:
- suche wargi, język i błona śluzowa jamy ustnej,
- płacz bez łez,
- rozdrażnienie,
- mocz o ciemnym zabarwieniu lub jego brak – suche pieluszki,
- oczy i ciemiączko są lekko zapadnięte,
- skóra dziecka ma zmniejszone napięcie,
- osłabienie malucha.
Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Stronę Zdrowia codziennie. Obserwuj StronaZdrowia.pl!
Powyższe symptomy nie występują w jednym czasie. Pojawiają się w miarę pogłębiania się odwodnienia. Dlatego, można wyróżnić trzy stopnie odwodnienia organizmu: lekkie, umiarkowane i ciężkie.
Zobacz również
Co się dzieje gdy za mało pijemy? Skutki odwodnienia nie tylko z braku wody
Organizm traci wodę wraz z moczem i potem, który odparowywany jest ze skóry w celu jej chłodzenia. Mniejsze ilości wody tracimy poprzez układ pokarmowy i wraz z oddechem. Jeśli przyjmujemy jej mniej, niż tracimy, o co szczególnie łatwo w upał, bilans jest ujemny i prowadzi do odwodnienie organizmu.
Czytaj też: Co pić, kiedy z nieba leje się żar? Te napoje nie dopuszczą do odwodnienia i niedoboru elektrolitów
Należy pamiętać, że wraz z wodą organizm traci elektrolity, czyli składniki mineralne takie, jak sód i potas, a także magnez, wapń i chlor. Zachwianie równowagi wodno-elektrolitowej w konsekwencji doprowadza do zaburzeń rytmu serca, drżenia mięśni, obrzęków oraz wzrostu ciśnienia tętniczego i omdleń.
Skutki niedoboru płynów ilustrują wyniki jednego z badań. Wytypowano do niego grupę 30 osób, które dotychczas piły zaledwie 1,2 litra wody na dobę. Poproszono je o zwiększenie spożycia wody do 2,5 litra. W efekcie pojawiła się nie tylko ulga ze względu na ugaszone pragnienie, ale też zauważono poprawę nastroju. Zniknęło także zmęczenie wśród badanych. Natomiast u osób, które spożywały odpowiednią ilość płynów, a zmniejszyły ich spożycie, zaobserwowano takie symptomy jak: pogorszony nastrój, bóle głowy oraz zmęczenie.
Jak prawidłowo nawodnić organizm?
Aby pozostać nawodnionym nawet w największe upały, płyny należy uzupełniać przez cały dzień i nigdy nie bagatelizować pojawiającego się uczucia pragnienia. To, ile należy spożywać wody, zależy od wieku, stanu zdrowia, temperatury otoczenia oraz prowadzonego stylu życia.
Przyjmuje się, że dzieci od 14. roku życia oraz dorośli powinni spożywać dziennie około 35 ml płynów na każdy kilogram ciała, a w upał nawet dwa razy więcej. Trzeba też pamiętać o tym, że wraz ze wzrostem temperatury zapotrzebowanie na wodę rośnie. Podczas upałów powyżej 37 stopni Celsjusza ilość spożywanych płynów należy zwiększyć o 250 ml na każdy stopień więcej. W trakcie upałów należy uzupełniać także sole mineralne, zwłaszcza sód i potas.
Przyjmowanie zwiększonych ilości płynów to nie tylko picie wody. To picie innych napojów, spożywanie owoców i warzyw oraz zup. Latem warto zastosować lekką dietę, która jest bogata w warzywa i owoce.
Co zrobić, żeby się nie odwodnić?
Aby uniknąć odwodnienia, na co dzień wodę należy pić regularnie, małymi łykami i powoli. Tak samo należy postępować w upał, zwiększając ilość napojów o włączając te bogate w elektrolity, jak np. wysokozmineralizowane wody mineralne czy izotoniki.
Jak się nie odwodnić?
- pij dużo i często – najlepiej wody niegazowanej i naturalnych soków,
- unikaj przebywania w pełnym słońcu,
- zrezygnuj z napojów o działaniu moczopędnym i odwadniającym organizm, czyli zawierających kofeinę, alkohol czy dużą ilość cukru.
- dbaj o najbliższych, którzy mogą mieć problem z uzupełnianiem płynów (dzieci, osoby starsze, chorzy i niepełnosprawni to grupy ryzyka).
Pamiętaj: pragnienie to znak od organizmu, że wody już brakuje. Dlatego należy wyrobić w sobie nawyk zdrowego picia wody i zwracać na to uwagę dzieciom. Po zauważeniu pierwszych objawów odwodnienia powinno się stopniowo uzupełniać niedobory wody i elektrolitów w organizmie. W przypadku skrajnego odwodnienia konieczna może okazać się hospitalizacja oraz dożylne podawanie glukozy, chlorku sodu lub chlorku potasu.
Szklanka wody po przebudzeniu oraz przed pójściem spać to bardzo dobry nawyk. Picie wody między posiłkami jest także konieczne. Należy więc wprowadzić te przyzwyczajenia do swojego codziennego funkcjonowania, jeśli dotychczas były przez nas zaniedbywane. Na szczęście zwiększa się świadomość społeczna na temat tego, jak istotne jest spożywanie wody i jak duży ma to wpływ na zdrowie człowieka.
Po zauważeniu pierwszych objawów odwodnienia powinno się stopniowo uzupełniać niedobory wody i elektrolitów w organizmie. W przypadku skrajnego odwodnienia konieczna może okazać się hospitalizacja oraz dożylne podawanie glukozy, chlorku sodu lub chlorku potasu.
Kiedy dojdzie do odwodnienia hipertonicznego, a więc większej utraty wody niż elektrolitów, zalecane jest spożywanie dużej ilości niesłodzonej herbaty lub herbatek ziołowych. Dobrym rozwiązaniem jest picie rozcieńczonych soków. Szybko nawodnić się pomogą m.in. herbatki ziołowe z szałwii, mięty, rumianku, kolendry oraz z liści ogórecznika lekarskiego.
