Spis treści
Potas – właściwości i działanie w organizmie
Potas jest bardzo ważnym pierwiastkiem, który razem z sodem odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu gospodarki elektrolitowej. Szacuje się, że w organizmie jest ok. 150 g potasu, z czego największa jego część, bo aż 98 proc. znajduje się w płynie wewnątrzkomórkowym, a pozostałe 2 proc. poza komórkami.
Naukowcy sugerują, że najwięcej jonów potasu (nawet 75 proc.) znajduje się w komórkach mięśniowych, a pozostała część w wątrobie i erytrocytach (7 proc.) oraz w innych tkankach i narządach (18 proc.)
Jakie funkcje w organizmie pełni potas? Wśród najważniejszych działań można wymienić:
- regulację gospodarki wodno-elektrolitowej,
- utrzymywanie prawidłowego ciśnienia tętniczego krwi,
- regulację rytmu pracy serca,
- pobudzanie wydzielania insuliny,
- regulację metabolizmu, poprzez odpowiedni rozkład białek i węglowodanów,
- utrzymywanie prawidłowego napięcia mięśniowego,
- poprawę pamięci i koncentracji,
- udział w prawidłowym tworzeniu się synaps, czyli połączeń między komórkami nerwowymi.
Sprawdź też: Jakie są nietypowe objawy potasu?
Potas niezbędny jest szczególnie dla osób uprawiających aktywność fizyczną, ponieważ odpowiada za prawidłowe działanie komórek mięśniowych. Niestety, znaczne jego ilości uwalniają się wraz z potem, dlatego podczas wysiłku warto regularnie uzupełniać straty potasu np. pijąc wodę mineralną lub elektrolity.
Dobowe zapotrzebowanie na potas
Stężenie potasu we krwi zależy od jego ilości wchłanianej z przewodu pokarmowego, a także wydalanej przez nerki i skórę. Za prawidłowy poziom tego pierwiastka we krwi uznaje się wartość na poziomie 3,5-5,5 mmol/l.
Zapotrzebowanie na potas zależy przede wszystkim od wieku i stanu fizjologicznego. Według aktualnych norm żywienia dzienne zapotrzebowanie na ten pierwiastek wynosi:
- niemowlęta – 400 mg,
- dzieci od 5. miesiąca życia do 1. roku życia – 700 mg,
- dzieci od 1. do 3. roku życia – 2400 mg,
- dzieci od 4. do 6. roku życia – 3100 mg,
- dzieci od 6. do 9. roku życia – 3700 mg,
- chłopcy i dziewczęta od 10. do 12. roku życia – 4100 mg,
- młodzież od 13. do 18. roku życia – 4700 mg,
- kobiety i mężczyźni powyżej 19. roku życia – 4700 mg,
- kobiety w ciąży – 4700 mg,
- kobiety w czasie laktacji – 5100 mg.
U dzieci i młodzieży wzrost zapotrzebowania na potas związany jest z ciągłą budową i rozwojem tkanki mięśniowej oraz nerwowej. Dodatkowo zapotrzebowanie na ten pierwiastek bardzo mocno wzrasta w momencie nauki chodzenia, ponieważ potas odgrywa kluczową rolę w prawidłowym skurczu i rozkurczu mięśni.
W przypadku kobiet ciężarnych, zwiększone zapotrzebowanie związane jest z częściowym przekazywaniem tego pierwiastka do mleka. Dlatego podczas laktacji warto włączyć do diety produkty obfitujące w potas.
Niedobór potasu – przyczyny, objawy i konsekwencje hipokaliemii
Mimo że potas powszechnie występuje w produktach spożywczych, to jego niedobór w organizmie występuje dość często. Hipokaliemia to stan, w którym stężenie potasu w surowicy krwi spada poniżej 3,5 mmol/l.
Na hipokaliemię najczęściej cierpią osoby z przewlekłymi biegunkami i wymiotami oraz chorzy przyjmujący leki moczopędne np. w przebiegu nadciśnienia tętniczego krwi lub niewydolności serca.
Niedobór potasu dotyka także osoby z zaburzeniami odżywiania, a w szczególności chorzy na anoreksję, ponieważ w przebiegu tego schorzenia dochodzi do skrajnych niedoborów pokarmowych oraz ogólnego wyniszczenia organizmu. Dodatkowo hipokaliemia może pojawić się u osób leczonych onkologicznie, zwłaszcza w przypadku pojawienia się silnych nudności, wymiotów oraz biegunek.
Jakie są objawy niedoboru potasu w organizmie? Wśród głównych symptomów można wymienić:
- osłabienie,
- zaparcia,
- skurcze mięśni,
- kołatanie serca,
- zaburzenia ciśnienia tętniczego krwi,
- mrowienie dłoni i stóp,
- nadmierne oddawanie moczu,
- wzmożone pragnienie.
W przypadku łagodnej hipokaliemii wystarczy zmiana sposobu żywienia lub włączenie odpowiednich suplementów, jednak ciężki niedobór potasu wymaga hospitalizacji i dożylnego uzupełnienia tego pierwiastka.
Nadmiar potasu – objawy i skutki hiperkaliemii
Nadmiar potasu w organizmie, inaczej zwany hiperkaliemią nie jest powszechnym zjawiskiem. O hiperkaliemii mówimy, gdy stężenie potasu we krwi utrzymuje się powyżej 5,2 mmol/l.
Wśród najczęstszych przyczyn nadmiernego stężenia potasu we krwi można wymienić:
- ostrą i przewlekłą niewydolność nerek,
- niedoczynność nadnerczy,
- białaczkę,
- kwasicę ketonową i metaboliczną,
- stosowanie leków zmniejszających wydalanie potasu np. niesteroidowych leków przeciwzapalnych,
- przyjmowanie zbyt dużych dawek suplementów z potasem.
Długo utrzymująca się hipokaliemia rzadko daje wyraźne objawy, jednak wśród niespecyficznych dolegliwości wyróżnia się:
- osłabienie mięśni,
- duszność,
- zwolnienie akcji serca,
- brak energii i szybsze męczenie się.
Ciężka hiperkaliemia może prowadzić nawet do zatrzymania akcji serca oraz zgonu, dlatego przyjmując suplementy z potasem należy dokładnie przestrzegać zalecanych dawek.
Źródła potasu w diecie
Potas powszechnie występuje w żywności, a jego doskonałym źródłem są warzywa, owoce, orzechy oraz produkty zbożowe. Warto pamiętać, że im bardziej przetworzony produkt, tym stężenie potasu będzie niższe.
Zawartość potasu w porcji 100 g produktów bogatych w ten pierwiastek wynosi:
- nasiona soi – 2132 mg,
- morele suszone – 1666 mg,
- fasola biała – 1188 mg,
- otręby pszenne – 1121 mg,
- rodzynki – 833 mg,
- pestki dyni – 810 mg,
- migdały – 778 mg,
- orzechy arachidowe – 720 mg,
- natka pietruszki – 695 mg,
- kasza gryczana – 443 mg,
- ziemniaki – 443 mg,
- awokado – 402 mg,
- brokuły –385 mg,
- mięso z piersi kurczaka – 385 mg,
- banany – 358 mg,
- burak – 348 mg.
Bądź zawsze w formie

Śpimy krócej i coraz gorzej
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?