Wiele osób się jej boi lub wstydzi, a tymczasem może nam ona uratować życie. W czasie kolonoskopii można wykryć i usunąć polipy, które z czasem mają potencjał przekształcania się w raka.
Badanie pozwala też zdiagnozować inne choroby jelit takie jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego i chorobę Leśniowskiego-Crohna. Bardziej należy się więc bać tego, że bez naszej wiedzy w naszym organizmie może rozwijać się choroba. Najlepszą motywacją do zrobienia badania jest możliwość wczesnego jej wykrycia i wyleczenia.
Prof. dr hab. n. med. Jarosław Reguła, krajowy konsultant w dziedzinie gastroenterologii wyjaśnia jak wygląda kolonoskopia krok po kroku, dlaczego jest najlepszym sposobem na zapobieganie zachorowaniu na raka jelita grubego i dlaczego wystarczy ją robić raz na 10 lat.
Monika Góralska, Strona Zdrowia: Za pomocą jakich metod obecnie można wykryć raka jelita grubego?
Prof. dr hab. n. med. Jarosław Reguła: Najlepszą metodą wykrywania raka jelita grubego jest kolonoskopia, która polega na obejrzeniu jelita od środka giętkim i długim na około 130 cm instrumentem optycznym z kamerą i oświetleniem. Kolonoskopia umożliwia też pobranie wycinków do badania histologicznego – potwierdzającego rozpoznanie.
Czy jest możliwość, aby wykryć zmiany w jelitach za pomocą innych metod niż kolonoskopia jeśli ktoś podejrzewa u siebie chorobę?
Zmiany w jelitach (w tym raka) można podejrzewać na podstawie objawów klinicznych (m.in. krwawienie, zmiana rytmu wypróżnień, anemia), na podstawie badań obrazowych (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, ultrasonografia), ale definitywne rozpoznanie daje przede wszystkim kolonoskopia. Sposobem używanym w badaniach przesiewowych jest poszukiwanie krwi utajonej w stolcu za pomocą odpowiednich testów. W przypadku dodatniego testu konieczne jest wykonanie jednak kolonoskopii.
Jak wygląda kolonoskopia krok po kroku? Czy to aż tak straszne czy wstydliwe badanie jak większość osób uważa?
Kolonoskopia wymaga przygotowania, czyli oczyszczenia jelita z resztek pokarmowych i stolca. Dokonuje się tego dzięki wypiciu odpowiedniego preparatu i odpowiedniej ilości wody, co doprowadza do częstych wypróżnień, na koniec procesu wydalana jest już tylko czysta woda. Badanie wykonuje się na odpowiednim stole, na leżąco wprowadzając endoskop przez odbyt do jelita grubego.
Podając powietrze i wodę ogląda się jelito grube od środka, można robić zdjęcia, można pobierać wycinki i można usuwać polipy. Do badania pacjenci zakładają jednorazowe majtki/spodenki z dziurką od tyłu, przez którą wprowadzany jest kolonoskop. W czasie badania nie ma obnażania narządów płciowych dzięki w/w spodenkom. Kolonoskopia jest jednym z badań medycznych, które (jeśli są wskazania) nie powinna nastręczać kłopotów z przekonaniem świadomego pacjenta.
Jak długo rozwija się rak jelita grubego? Czy wykonywanie kolonoskopii co 10 lat wystarczy, aby go w porę rozpoznać i wyleczyć?
Rak jelita grubego rozwija się bardzo powoli z polipów-gruczolaków, które rosną latami, od małego milimetrowego polipka do raka przez okres około 10 lat. Dopiero pod koniec tego okresu mogą pojawić się objawy, wcześniej polip rośnie zamieniając się w raka bez żadnych szczególnych symptomów. Dlatego ważne są badania przesiewowe.
Skąd się biorą polipy w jelicie i czy każdy z nich może przekształcić się w raka?
Polipy pojawiają się w jelicie grubym u dużego odsetka osób. Ma je pewnie około 40 proc. osób dorosłych po 50. roku życia. Nie wszystkie mają potencjał przemiany w raka; taki potencjał mają przede wszystkim polipy o budowie gruczolaków. Można powiedzieć, ze większość NIE staje się rakiem, ale nie do końca wiadomo, które z zauważonych polipów w przyszłości dokonają przemiany w raka. Dlatego trzeba usuwać wszystkie.
Jakie jeszcze zmiany wskazujące na chorobę w obrębie jelit jest w stanie wykryć kolonoskopia?
Dzięki kolonoskopii można wykryć właściwie wszystkie choroby jelita grubego. Wśród nich należy wymienić wrzodziejące zapalenie jelita grubego, chorobę Leśniowskiego-Crohna, zapalenia jelit infekcyjne, chorobę uchyłkową, zmiany niedokrwienne i wiele innych.
