Czy przejrzałe owoce są zdrowe? Zobacz, co z nimi zrobić, gdy są miękkie i pokryte plamami

Zbyt dojrzałe owoce bywają miękkie, suche i pokryte ciemniejszymi plamami. Często jednak nie dyskwalifikuje ich to do spożycia.

Wiele gatunków owoców dojrzewa jeszcze po zbiorze, często w bardzo szybkim tempie. Na dodatek leżąc razem, jedne stymulują ten proces u drugich – uruchamia go bowiem wydzielany przez nie gaz, tlenek etylenu. Szczególnie dużo produkują go np. banany, które mogą stać się brązowe w ciągu zaledwie kilku dni. To przy ten sam związek, który stosuje się do sztucznego dojrzewania w magazynach. Tu jednak reakcja zachodzi całkiem naturalnie, a wraz z nią wiele zmian – niekoniecznie negatywnych.

Przejrzałe owoce są zwykle równie zdrowe, co w pełni dojrzałe. Wraz z zachodzeniem tego procesu zmienia się skład owoców, a co za tym idzie – ich tekstura, kolor, smak, zapach i twardość. Z upływem czasu wzrasta w nich poziom cukrów prostych, bo zgromadzona skrobia jest rozkładana do fruktozy. Spada natomiast poziom błonnika i kwasów organicznych, przez owoce co stają się mniej kwaśne. To dodatkowo podbija słodki smak i sprawia, że ich cukry szybciej dostają się do krwiobiegu.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Stronę Zdrowia codziennie. Obserwuj StronaZdrowia.pl!

W niektórych owocach wraz z dojrzewaniem wzrasta stężenie antyoksydantów, np. witaminy C. Bogactwo tych związków w owocach po osiągnięciu dojrzałości potwierdziły badania austriackie i belgijskie. Wiemy także, że przy dojrzewaniu owoców powstają ponadto specyficzne przeciwutleniacze będące katabolitami chlorofilu. Produkty rozkładu zielonego barwnika roślinnego mają przy tym silne właściwości zwalczające stres oksydacyjny. Zawartość składników mineralnych nie ulega natomiast zmianie.

Wiele z przejrzałych owoców wciąż nadaje się więc do spożycia i zapewnia pełne korzyści zdrowotne.

Owoce, które przekroczyły termin swojej najlepszej jakości, wciąż z powodzeniem nadają się do spożycia i nie trzeba się ich pozbywać. Ponieważ jednak zaszły w nich liczne zmiany, mogą mieć inny smak i zapach, nie mówiąc już o miękkości i wyglądzie. Bywa jednak, że dotyczy on tylko skórki, bo miąższ jest podobny, jak w twardszych owocach.

Sprawdź: Nie marnuj żywności. Rusza kampania #EUChooseSafeFood

Takie owoce na pewno nie będą stawić dekoracji dania, ale mogą stanowić jego składnik. Są idealne na musy – często wystarczy je zmiksować i uzyskujemy świetny dodatek słodzący do wypieków takich, jak muffiny czy brownie, domowych batonów i pralin, a także do koktajli typu smoothie oraz tłoczonych w domu soków (jako zagęszczacz). Taki mus można też zapasteryzować do późniejszego użycia.

Przejrzałe owoce warto przerabiać także na przetwory takie, jak soki, dżemy, powidła, musy. Są bardziej słodkie od tych wczesnych, często mają też więcej smaku, choć oczywiście zależy to od owocu i jego stanu.

Przygotowane do użycia owoce lub ich kawałki można zamrozić również wtedy, gdy są bardzo dojrzałe. W tym przypadku szczególnie warto zapisać na nich datę, bo również w tej postaci trzeba zużyć je szybciej niż inne.

Przejrzałe owoce nie nadają się do spożycia, jeśli widnieją na nich ślady pleśni lub zmiany spowodowane przez bakterie. Nie wystarczy wyciąć takiego kawałka, bo drobnoustroje najczęściej są też w środku. Białe strzępki przy skórce, w okolicy ogonka czy tym bardziej uszkodzenia okazu wskazują na to, że trzeba go wyrzucić. Pleśń jest szczególnie niebezpieczna dla wątroby, powodując jej uszkodzenia.

Czytaj: GIS ostrzega przed pleśnią na owocach i warzywach

Również ciemne plamy, które są miękkie i sięgają w głąb okazu, świadczą o zepsuciu. O ile w przypadku owoców przebarwienia to rzecz normalna, takie uszkodzenia świadczą o zepsuciu. Takie owoce mogą spowodować zatrucie pokarmowe.

Bardzo dojrzałe owoce powinny pachnieć słodziej niż zwykle. Zepsute mają jednak nieprzyjemny zapach, a także kwaśnym octowy. Jeśli proces zachodzi samoistnie (a nie przy wytwarzaniu octu), nie nadają się do jedzenia.

Owoce mogą być nawet lekko suche i pomarszczone, ale pomimo swojego stanu wciąż powinny zachować swój kształt. Jeśli są spłaszczone i popękane, musimy się z nimi pożegnać.

Jedzenie przejrzałych owoców dla większości osób jest nie tylko bezpieczne, ale też zdrowe – jednak pod warunkiem, że nie uległy one zepsuciu przez pleśnie czy bakterie.

W przypadku ludzi z nadwrażliwością pokarmową zbyt dojrzałe owoce mogą być jednak przyczyną dolegliwości. To m.in. dyskomfort gastryczny związany ze spożyciem dużej dawki fruktozy.

W przypadku złej tolerancji fruktozy organizm nie przetwarza prawidłowo tego cukru prostego. Nieprzyswojony związek trafia do jelita grubego, gdzie ulega fermentacji z udziałem mikroflory bakteryjnej. Efektem tej reakcji są objawy takie, jak wzdęcia i gazy, ból brzucha, zgaga, biegunka.

Taka reakcja może pojawić się zwłaszcza przy zjedzeniu owocu na pusty żołądek, np. między posiłkami. Znacznie lepszym pomysłem jest jedzenie owoców w posiłkach lub na deser, a nawet przed posiłkiem.

Jak podaje Amerykańskie Towarzystwo Gastroenterologiczne, objawy nietolerancji fruktozy pojawiają się typowo po upływie 2 godzin od konsumpcji tego związku, a ich nasilenie jest indywidualne. Uznaje się, że problem ten dotyczy aż 4 na 10 osób w zachodnich społeczeństwach.

Spożywanie produktów bogatych we fruktozę pomimo tych przeciwwskazań grozi uszkodzeniami wątroby i nerek, skutkując żółtaczką, powiększeniem wątroby, jej chorobami i marskością. Skutkiem mogą być napady drgawkowe, śpiączka, a nawet śmierć z powodu niewydolności wymienionych narządów.

W przypadku silnej reakcji na fruktozę, która często występuje w wielu chorobach układu trawienia, zalecana jest specjalna lecznicza dieta FODMAP, która jest jadłospisem eliminacyjnym.

Zobacz: Dieta FODMAP w leczeniu chorób jelit. Na czym polega i co zawiera?

Przejrzałe owoce mają wyższy indeks glikemiczny niż mało dojrzałe, przez co podnoszą gwałtownie poziom glukozy we krwi. Z tego powodu nie powinny być spożywane przez osoby z insulinoopornością i cukrzycą t. 2. Jeśli mają być już zjedzone, to w małej ilości i połączeniu z produktami bogatymi w białko i tłuszcz, które spowalniają trawienie cukrów.

Mocno słodkie produkty warto jeść zwłaszcza przed intensywnym wysiłkiem fizycznym lub po nim. To moment, gdy mogą sięgać po nie nawet osoby odchudzające się i pilnujące na co dzień wagi. Równie ważna jest ich dawka. Dla uniknięcia zaburzeń trawienia, glikemii i tycia, warto trzymać się odpowiedniej porcji odpowiadającej 1 średniej sztuce owocu lub 1/2 szkl. drobnych sztuk albo kawałków naraz do dwóch razy dziennie.