Spis treści
Starożytny korzeń o tysiącu zalet
Armoracia rusticana, czyli chrzan pospolity, należy do rodziny Brassicaceae, tej samej, do której zaliczają się kapusty i brokuły. Rośnie dziko na wilgotnych terenach Europy Wschodniej. Korzeń ma cylindryczny kształt i pokryty jest chropowatą, ciemną skórką. Skrywa jednak białe wnętrze o balsamicznym zapachu i wyrazistym smaku, przypominającym musztardę.
Jego właściwości były znane już starożytnym cywilizacjom – w średniowieczu stosowano go przy zaburzeniach trawiennych i problemach z oddychaniem, a w jeszcze dawniejszych czasach stanowił cenne wsparcie w walce ze szkorbutem dzięki bardzo wysokiej zawartości witaminy C, przewyższającej nawet cytrusy.
Tajemnica ostrego smaku
Pikantny, ostry smak pochodzi od synigryny – glukozynolanu, który stanowi niemal całość związków występujących w korzeniu.
Kiedy świeży chrzan jest ścierany lub siekany, enzym mirozynaza przekształca synigrynę w izotiocyjanian allilu, substancję uwalniającą intensywny aromat, zdolny wywołać łzawienie i podrażnienie błon śluzowych nosa, o działaniu podobnym do tego, które powoduje cebula.
Ta reakcja odpowiada nie tylko za ostry smak chrzanu, ale przyczynia się także do jego właściwości terapeutycznych. Izotiocyjanian allilu wykazuje bowiem bardzo silne działanie przeciwdrobnoustrojowe i przeciwbakteryjne, zdolne zahamować namnażanie się chorobotwórczych bakterii, takich jak:
Helicobacter pylori,
Escherichia coli
czy Staphylococcus aureus.
Cenny sojusznik w walce z sezonowymi infekcjami
Chrzan od wieków wykorzystywany jest jako naturalne wsparcie dla układu oddechowego. Korzeń wykazuje dobrą skuteczność w łagodzeniu zapalenia oskrzeli, zapalenia zatok i zwykłego kataru, dzięki podwójnemu mechanizmowi działania: olejki eteryczne zapewniają natychmiastowy efekt udrażniający, natomiast związki przeciwbakteryjne i przeciwzapalne oddziałują na źródło infekcji.
Aromat chrzanu udrażnia drogi oddechowe, ułatwia odkrztuszanie śluzu i upłynnia zalegającą wydzielinę. Duża ilość witaminy C wzmacnia układ odpornościowy, pomagając organizmowi lepiej bronić się przed typowymi dla zimy wirusami i bakteriami.
Glikole obecne w olejku eterycznym wykazują ponadto właściwości przeciwbólowe i przeciwzapalne, działające na drogi oddechowe i układ moczowy.
Badanie przeprowadzone na Uniwersytecie Komeńskiego w Bratysławie wykazało, że wodny ekstrakt z chrzanu znacząco zmniejszył uszkodzenia oksydacyjne DNA wywołane przez nadtlenek wodoru (z 78 proc. do 35,75 proc.), potwierdzając antyoksydacyjne właściwości korzenia.
Jak stosować chrzan dla zdrowia dróg oddechowych?
Aby uzyskać natychmiastową ulgę w przypadku niedrożności nosa, wystarczy wdychać aromat uwalniający się ze świeżo przekrojonego korzenia.
Dla dłuższego efektu można przygotować okład, mieszając starty korzeń z octem i solą, a następnie nałożyć go na klatkę piersiową, aby uzyskać działanie wykrztuśne.
W kuchni świeżo starty chrzan zachowuje wszystkie swoje właściwości. Można dodawać go do zup czy sałatek albo wykorzystać do przygotowania tradycyjnego sosu, robionego z octu, oleju, cukru i soli, idealnego jako dodatek do gotowanych mięs, wędzonych ryb i surowych warzyw.
Skład odżywczy i inne właściwości chrzanu
Sto gramów świeżego korzenia dostarcza około 48 kalorii i składa się w dużej mierze z wody i błonnika, a także z istotnych ilości składników mineralnych, takich jak:
potas,
wapń,
fosfor,
żelazo,
magnez.
Jak już wspomniano, zawartość witaminy C jest wyjątkowo wysoka, podobnie jak witaminy B9 (kwasu foliowego). Nie brakuje też naturalnych przeciwutleniaczy, takich jak luteina i zeaksantyna, ważnych dla zdrowia oczu.
Poza korzystnym działaniem na układ oddechowy chrzan wspomaga trawienie, pobudzając wydzielanie żółci i soków żołądkowych, ma działanie moczopędne, pomocne przy zatrzymywaniu wody w organizmie, oraz poprawia krążenie dzięki potasowi, który wspiera regulację ciśnienia tętniczego.
Ważne! W przypadku zapalenia żołądka, wrzodów, refluksu żołądkowo-przełykowego i schorzeń nerek lepiej unikać spożywania chrzanu, ponieważ może podrażniać błonę śluzową żołądka. Stosowanie chrzanu nie jest również zalecane w ciąży i w okresie karmienia piersią.
Źródło: Greenme.it from Green Me/Polska Press Grupa
