Mgła mózgowa nie tylko z powodu COVID-19. Co jeszcze może powodować zaburzenia koncentracji i kłopoty z pamięcią?

Mgła mózgowa (z ang. brain fog) to zespół symptomów występujących przy różnych chorobach. Objawia się przede wszystkim odczuciem, że procesy związane myśleniem, rozumieniem i zapamiętywaniem nie przebiegają w prawidłowy sposób. Obecnie najczęściej kojarzona jest jako jedno z neurologicznych powikłań przejścia COVID-19.

Zobacz: Niski poziom żelaza możliwą przyczyną długiego covid

Wśród objawów mgły mózgowej wymienia się problemy z:

• używaniem i rozumieniem mowy,
• koncentracją,
• pamięcią,
• rozwiązywaniem problemów.

W opisach mgły mózgowej towarzyszącej infekcji koronawirusem pojawią się dodatkowo symptomy takie jak:

• przewlekłe zmęczenie,
• brak jasności umysłu i zmieszanie,
• silne bóle głowy,
• zniechęcenie i brak motywacji.

W zależności od stopnia nasilenia dolegliwości, zaburzenie może utrudniać codzienne funkcjonowanie w szkole lub pracy. To, co powinno wzbudzić niepokój i skłonić do konsultacji lekarskiej, to:

• zapominanie o wydarzeniach i szczegółach,
• powtarzanie tych samych pytań i opowieści,
• trudności z zapamiętywaniem nowych informacji,
• niemożność skupienia się na wykonywanych zadaniach,
• łatwe meczenie się,
• problemy z obsługą urządzeń, gotowaniem lub naprawianiem rzeczy.

Obecnie o mgle mózgowej mówi się głównie w kontekście COVID-19. Może jej doświadczać nawet 30 proc. ozdrowieńców. U niektórych chorych objawy neurologiczne mogą utrzymywać się nawet do kilku miesięcy po przebytej chorobie. Zaburzenie jest uznawane za część zespołu pocovidowego (PACS).

Czytaj też: Czy pandemia przyczyni się do demencji?

Przyczyny występowania mgły mózgowej są nadal badane. Naukowcy uważają, że istotną rolę w jej rozwoju mogą odgrywać zarówno czynniki psychologiczne, jak i fizjologiczne.

Wśród potencjalnych powodów wymieniają zdolność koronawirusa do przedostawania się do tkanki mózgowej, co może prowadzić do uszkodzenia i chorób mózgu. Także zapalne cytokiny wytwarzane przez układ odpornościowy podczas zakażenia mogą sprzyjać stanom zapalnym mózgu. Zaburzają one komunikację między neuronami i mogą przyczyniać się do występowania mgły mózgowej.

Badania na temat patogenezy mgły covidowej zaprezentowano podczas tegorocznego zjazdu Amerykańskiej Akademii Neurologii (American Academy of Neurology – ANN). Naukowcy dostarczyli dowodów na biologiczne podłoże tej dolegliwości:

U osób z zaburzeniami poznawczym po przechorowaniu COVID-19 wykazano wyższe poziomy markerów stanu zapalnego (CRP) oraz amyloidu A, który tworzy złogi. U pacjentów wykazano też inne zmiany związane z wydzielaniem czynników zapalnych.

Inne czynniki, które mogą wywoływać objawy neurologiczne podczas infekcji koronawirusem, to:

• zaburzenia snu,
• samotność i obniżony nastrój,
• zwiększone odczuwanie lęku i stresu,
• zmiany w diecie i odwodnienie,
• mniejsza aktywność fizyczna,
• skutki uboczne przyjmowanych leków.

Mgła mózgowa może rozwijać się także u osób cierpiących na różne choroby przewlekłe:

1. Stwardnienie rozsiane – chorzy z SM mogą odczuwać łagodne do umiarkowanych zmiany w zdolności do podejmowania decyzji oraz w przetwarzaniu i zapamiętywaniu informacji. Mogą one prowadzić do frustrujących codziennych sytuacji, takich jak np. problem ze znalezieniem kluczy.
2. Zespół przewlekłego zmęczenia (CFS) – częstym objawem przewlekłej postaci tego schorzenia jest silne zmęczenie i zaburzenia koncentracji.
3. Stres i depresja – poważne zaburzenia nastroju oraz przewlekły stres mogą skutkować problemami ze snem i brakiem energii. W efekcie skutkuje to zaburzeniami pamięci i koncentracji, może też wpływać na zdolność do podejmowania decyzji.
4. Anemia – osoby cierpiące z powodu niedokrwistości mogą odczuwać silne zmęczenie psychiczne i fizyczne oraz objawy mgły mózgowej z powodu niewystarczającego dotlenienia organizmu.
5. Zmiany hormonalne – menopauza, ciąża, niedoczynność tarczycy i choroba Hashimito mogą powodować zmiany hormonalne, które wpływają na pracę mózgu. Może to skutkować m.in. problemami z pamięcią i skupieniem, które są podobne do tych występujących w mgle mózgowej.
6. Zespół tachykardii postawy (POTS) – zmiany częstości akcji serca i wysokości ciśnienia krwi podczas wstawania wiązane są z dezorientacją, problemami z pamięcią, koncentracją i komunikacją.

Wśród innych chorób wymienianych jako objawiające się mgłą mózgową znajdują się choroba Alzheimera, bezdech senny oraz otyłość. Winne mogą być także przyjmowane leki, w szczególności chemioterapia, środki nasenne, przeciwlękowe, statyny, kortykosteroidy oraz niektóre leki przeciwbólowe.

Sprawdź: Obturacyjny bezdech senny można leczyć na NFZ. Zobacz zasady refundacji
https://stronazdrowia.pl/ta-choroba-powoli-wykancza-cialo-jak-leczyc-bezdech-senny-na-nfz-zobacz-kiedy-podejrzewac-problem-i-do-jakiego-isc-lekarza/ar/c14-18273859

Przyczyną mgły mózgowej może być także niehigieniczny tryb życia – brak wystarczającej ilości snu, stres, zła dieta oraz brak aktywności fizycznej. W tym przypadku w pierwszej kolejności należy zadbać o regularne i zbilansowane posiłki, zdrowy sen oraz codzienną dawkę ruchu i odpoczynku.

Jeśli objawy są dokuczliwe i utrudniają codzienne funkcjonowanie, konieczna jest wizyta u lekarza, który określi przyczynę dolegliwości. Wykluczy lub potwierdzi zaburzenia pocovidowe, sprawdzi, czy mgła nie sygnalizuje początku choroby otępiennej lub nie świadczy o depresji.

Już teraz mówi się o tym, że zaburzenia neuropsychiatryczne po przebyciu COVID-19 mogą zwiększać ryzyko wystąpienia chorób otępiennych. Dlatego, jak podają specjaliści z Dolnośląskiej Fundacji Alzheimerowskiej, nie należy lekceważyć objawów mgły covidowej i niezwłocznie skonsultować się ze specjalistą:

Jeśli zauważysz u siebie niepokojące objawy związane z tzw. „mgłą pocovidową”, wskazane jest przeprowadzenie badania funkcji poznawczych oraz wizyta u psychologa lub lekarza psychiatry. Na konsultację u lekarza psychiatry i badanie psychologiczne może umówić się każda osoba powyżej 18. roku życia, w dowolnej Poradni Zdrowia Psychicznego posiadającej umowę z NFZ. Na wizytę nie jest wymagane skierowanie od lekarza POZ lub specjalisty.

Źródła:

• What to know about brain fog? Healthline
• Brain fog: Causes and tips Medical News Today
• Mgła pocovidowa - zaburzenie poznawcze po COVID-19 Dolnośląskiej Fundacji Alzheimerowskiej
  AAN: Biologiczne podłoże mgły covidowej Neurologia