Spis treści
Czym jest jesienna chandra? Typowe objawy chandry
Jesień to dla wielu z nas trudny czas. Robi się coraz chłodniej, bardziej ponuro i deszczowo, dni są krótsze, a słońca coraz mniej, częściej też dopadają nas infekcje. To wszystko negatywnie wpływa na nasz nastrój i sprawia, że czujemy smutek, przygnębienie i brak energii, co jest określane jako jesienna chandra. Chociaż jest to stan powszechny i często związany z krótszymi dniami oraz brakiem słońca, bywa mylony z depresją, która jest znacznie poważniejszym zaburzeniem.
Badanie „Jakie aktywności pomagają Polakom radzić sobie z jesienną chandrą?” zrealizowane przez serwis Prezentmarzeń na próbie 1243 respondentów, pokazuje że jesienna chandra dotyka dużą część społeczeństwa. Zdecydowana większość Polaków odczuwa obniżony nastrój, co przejawia się m.in. w niskiej motywacji, problemach z koncentracją (38 proc.) oraz przygnębieniu i braku energii (31 proc.). Jednocześnie 33 proc. badanych przyznaje, że co roku zmaga się z tym stanem, a 44 proc. doświadcza go okresowo.
Objawy jesiennej chandry to przede wszystkim:
chwilowe pogorszeniem nastroju,
zwiększone odczuwanie zmęczenia,
brak energii i chęci do podejmowania aktywności,
senność,
apatia,
ból głowy,
problemy z koncentracją.
Objawy te jednak są krótkotrwałe, a osoba je odczuwająca jest w stanie samodzielnie sobie z nimi poradzić i poprawić sobie nastrój zmieniając tryb życia i codzienne nawyki.
Depresja to choroba, którą łatwo zbagatelizować. Objawy depresji sezonowej
Jesienną chandrę łatwo jest pomylić z depresją, tym bardziej, że występuje również depresja sezonowa inaczej zwana depresją jesienną, a także SAD (od ang. seasonal affective disorder). Choroba uaktywnia się co roku jesienią i zimą, a jej objawy ustępują na wiosnę.
Depresja, w odróżnieniu od chandry, jest długotrwałym i bardziej intensywnym zaburzeniem psychicznym. Depresja wpływa na zdolność do normalnego funkcjonowania i wymaga specjalistycznej pomocy. W badaniu aż 20 proc. osób zgłosiło, że w trakcie chandry odczuwa objawy zbliżone do depresji, takie jak problemy ze snem i apetytem.
Objawy depresji to:
długotrwałe pogorszenie nastroju,
trwałe uczucie smutku, beznadziei,
spadek energii i niechęć do aktywności fizycznej,
spowolnienie ruchów,
nadmierna senność i zmęczenie, problemy ze snem,
osłabienie apetytu i/lub zwiększenie apetytu na niezdrowe przekąski, głównie słodycze,
zwiększenie masy ciała,
niska samoocena,
niechęć do kontaktów z ludźmi.
Jak odróżnić jesienną chandrę od depresji? Te 6 czynników ułatwi ci ich rozpoznanie
Objawy chandry i depresji nakładają się na siebie i są bardzo podobne, przez co trudno od siebie rozróżnić te dwie przypadłości. Te 6 czynników ułatwi ci odróżnienie chandry od depresji:
czas trwania –chandra to krótkotrwały stan obniżonego nastroju, który pojawia się okresowo, często w związku z czynnikami zewnętrznymi, takimi jak pogoda (np. jesień), zmęczenie, stres czy napięcie. Trwa zazwyczaj kilka dni lub tygodni i z czasem samoistnie mija. Depresja to długotrwałe zaburzenie psychiczne, które może trwać wiele tygodni, miesięcy, a nawet lat. Aby zdiagnozować depresję, objawy muszą utrzymywać się co najmniej przez dwa tygodnie bez przerwy,
intensywność objawów –objawy chandry są łagodniejsze i obejmują uczucie smutku, przygnębienia, zmniejszenie motywacji czy energii. Osoba nadal jest w stanie cieszyć się niektórymi aspektami życia i zachować podstawową aktywność. Objawy depresji są znacznie bardziej intensywne i mogą obejmować głęboki smutek, utratę zainteresowania wszystkim, poczucie beznadziejności, trudności z koncentracją, a nawet myśli samobójcze. Depresja może poważnie zaburzać codzienne funkcjonowanie,
przyczyny – chandra zwykle jest związana z konkretnymi wydarzeniami lub zmianami w otoczeniu, jak zmniejszenie ilości światła słonecznego w okresie jesienno-zimowym, przemęczenie, chwilowy stres. Często bywa sezonowa (np. tzw. jesienna chandra). Depresja może mieć wiele przyczyn – biologiczne (zaburzenia chemii mózgu, genetyka), psychologiczne (trauma, stres, negatywne wzorce myślenia), a także środowiskowe (trudne wydarzenia życiowe). Depresja nie zawsze ma jednoznaczną przyczynę i może się rozwijać bez widocznego powodu,
reakcja na wsparcie – w przypadku chandry zmiana otoczenia, odpoczynek, spotkania z bliskimi, aktywność fizyczna czy zajęcia kreatywne takie jak warsztaty, zajęcia artystyczne czy lekcje gotowania mogą szybko poprawić nastrój i przywrócić dobre samopoczucie. Warto również stosować techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, joga czy masaże, aby uspokoić umysł i ciało w okresie jesiennego przygnębienia. Relaksacyjne aktywności przynoszą ulgę w stresie i poprawiają samopoczucie. W przypadku depresji takie aktywności, a nawet pomoc z zewnątrz (rozmowa, wsparcie bliskich) często nie wystarczą. Choroba wymaga specjalistycznej pomocy, takiej jak terapia psychologiczna, psychiatryczna, a czasem leczenie farmakologiczne,
wpływ na codzienne życie – chandra zwykle nie wpływa znacząco na codzienne obowiązki i relacje, choć osoba może odczuwać chwilową apatię czy mniejsze zainteresowanie różnymi aktywnościami. Jak pokazuje badanie kontakty z rodziną i przyjaciółmi okazały się skutecznym sposobem radzenia sobie z chandrą. Natomiast depresja może znacząco zaburzać codzienne życie. Osoby z depresją mogą mieć trudności z wykonywaniem podstawowych czynności, takich jak praca, opieka nad sobą czy utrzymywanie relacji,
potrzeba interwencji medycznej – chandra jesienna zazwyczaj nie wymaga interwencji medycznej, a zmiana stylu życia, więcej odpoczynku czy aktywności fizycznej mogą przywrócić równowagę. Regularne ćwiczenia fizyczne, takie jak bieganie, fitness, czy nawet spacery, pomagają zwalczyć objawy jesiennej chandry. Aktywność fizyczna skutecznie podnosi poziom endorfin i poprawia nastrój. Depresja najczęściej wymaga interwencji medycznej i psychoterapii. Leczenie depresji bywa długotrwałe i wieloaspektowe.
Kiedy warto zgłosić się do specjalisty? Na czym polega leczenie depresji?
Chandra to krótkotrwały, łagodny stan obniżonego nastroju, który może wynikać z chwilowych czynników zewnętrznych i zwykle ustępuje samoistnie. Jednak nie lekceważ jej, ponieważ może ona rozwinąć się w depresję sezonową lub klasyczną, pełnoobjawową i długotrwałą.
Depresja to poważne zaburzenie psychiczne, które trwa długo, ma intensywne objawy i wymaga profesjonalnego leczenia. Jeśli objawy obniżonego nastroju utrzymują się dłużej niż 2 tygodnie i są bardziej uciążliwe, warto zwrócić się o pomoc do specjalisty. Leczeniem depresji zajmuje się psychiatra, do którego możesz zgłosić się bez skierowania.
W leczeniu depresji sezonowej stosuje się fototerapię polegającą na naświetlaniu skóry twarzy i oczu za pomocą specjalnej lampy imitującej światło dzienne. Dzięki temu uzupełnia się niedobór światła, który jesienią i zimą wywołuje objawy przygnębienia, smutku i depresji jesiennej.
Można także stosować leki przeciwdepresyjne przepisywane przez lekarza psychiatrę, ale potrzebują one czasu, aby zadziałać. Odpowiednie nasycenie organizmu substancją czynną następuje dopiero po ok. 8 tygodniach, gdy u pacjentów objawy depresji sezonowej zwykle już mijają samoczynnie. Farmakoterapia jest jednak, obok psychoterapii, podstawą leczenia depresji podstawowej.
