Zmiany w suplementach ziołowych. Zakaz stosowania tradycyjnej rośliny na wirusy. Są też nowe ograniczenia w fitoterapii

Tradycyjne ziołowe leki, zaliczane obecnie do suplementów diety, mogą nie być bezpieczne dla zdrowia. Dlatego zgodnie z oceną Europejskiej Agencki Leków (EMA) polski zespół ds. suplementów diety przy Głównym Inspektoracie Sanitarnym uchwalił zmiany dotyczące listy zakazanych surowców roślinnych.

Nowym składnikiem roślinnym na liście substancji i surowców roślinnych, które nie mogą być stosowane w suplementach diety, jest glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus). Głównymi substancjami aktywnymi w zielu, które mogą stwarzać zagrożenie zdrowotne, są alkaloidy – głównie alkaloidy izochinolinowe i chinolizydynowe.

Zobacz też: Te zioła szkodzą wątrobie

Na liście europejskich zakazów znajdują się od pewnego czasu także inne surowce i substancje roślinne, m.in. pochodne johimbiny (związek z rośliny Corynathe yohimbe), pieprz metystynowy (kava kava, Piper methysticum), świerzbiec właściwy (Mucuna pruriens), higenamina i hordenina.

Pomimo niskiej toksyczności ostrej łącznego wyciągu z glistnika, niektóre alkaloidy w roślinie takie, jak sangwinaryna, mogą wywoływać uszkodzenia DNA w komórkach szpiku kostnego. Może też działać cytotoksycznie (toksyczne dla komórek), a niektóre pojedyncze alkaloidy mogą mieć też właściwości genotoksyczne lub fetotoksyczne (toksyczne dla genów i płodu).

Są ponadto doniesienia na temat możliwej hepatotoksyczności preparatów z Chelidonium majus, a szkodliwe działanie na wątrobę już wcześniej przyczyniło się do ograniczeń stosowania tego zioła na terenie Niemiec.

Preparaty z glistnika jaskółcze ziele stosuje się przeciwko dolegliwościom trawiennym i płytkim brodawkom wirusowym (kurzajkom). Zioło ma dobrze udokumentowane działanie przeciwwirusowe, wpływając na wirusy opryszczki zwykłej – Herpes simplex (HSV), wirus polio i kilka adenowirusów. Udowodniono także przeciwgrypowe właściwości w organizmach żywych i hamujący zmiany rakowe spowodowane przez wirusy RNA przez zawartą w nim protoberberynę.

Jak wskazano w ocenie EMA, zamiast glistnika można stosować kilka innych produktów ziołowych. Zastrzeżono ponadto, że w przypadku pojawienia się nowych informacji na temat bezpieczeństwa klinicznego i skuteczności ziela Chelidonium majus jako pojedynczego składnika do spożycia doustnego, dokumentacja może zostać oceniona ponownie.

Chociaż przepisy dotyczące suplementów diety nie dotyczą preparatów stosowanych na skórę, według opinii agencji nie ma dostatecznych dowodów dla tego wskazania przy stosowaniu glistnika samodzielnie (w monoterapii), gdyż w produktach zewnętrznych najczęściej łączy się go z innymi ziołami.

Nowe ograniczenia dotyczące ziołowych suplementów wprowadzają także uchwały określające warunki stosowania, maksymalne poziomy składników roślinnych oraz innych składników wykazujących efekt odżywczy i/lub fizjologiczny w suplementach diety, a także ich rekomendowane oznakowanie, w tym ostrzeżenia dotyczące składników.

Ważne zmiany dotyczą ziół takich, jak męczennica cielista (Passiflora incarnata) i bakopa drobnolistna (Bacopa monnieri).

W przypadku męczennicy cielistej zalecana do spożycia dzienna porcja produktu może zawierać poniżej 0,5 g sproszkowanego ziela Passiflora incarnata w suplementach diety bez innych substancji o podobnym działaniu, dedykowanych osobom dorosłym.

Ostrzeżenia dotyczące produktów z Passiflora incarnata:

• nie stosować dłużej niż 12 tygodni,

• nie stosować u dzieci, kobiet w ciąży i w karmiących,

• mogą powodować senność oraz wpływać negatywnie na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn,

• nie stosować w połączeniu z innymi substancjami, które wpływają na ośrodkowy układ nerwowy.

Natomiast nowe zasady dotyczące suplementów diety z bakopą drobnolistną przewidują, że zalecana do spożycia dzienna porcja produktu może zawierać poniżej 5 g wysuszonego ziela Bacopa monnieri i maksymalnie 2,5 proc. sumy bakozydów, a w przypadku wyciągu – do 200 mg ekstraktu z ziela bakopy z maksymalną dawką 100 mg bakozydów.

Nowe ostrzeżenia dotyczące produktów z Bacopa monnieri:

• nie stosować powyżej 4 tygodni.

• nie stosować u dzieci, kobiet w ciąży i w trakcie karmienia piersią.

Na liście składników suplementów diety z ograniczeniami w kilku wcześniejszych latach pojawiły się także witania ospała, czyli ashwagandha (Withania somnifera), morwa biała (Morus alba), różeniec górski (Rhodiola rosea), buzdyganek naziemny (Tribulus terrestris), izoflawony, kofeina i piperyna.

Źródła:

• Assessment report on Chelidonium majus L., herba European Medicines Agency

• Zespół do spraw Suplementów Diety Główny Inspektorat Sanitarny

• Tego surowca roślinnego nie powinno być w suplementach diety! mgr.farm