Spis treści
Kiwano, czyli melon rogaty albo ogórek kolczasty
Kiwano (Cucumis metuliferus) to roślina dyniowata, która jest spokrewniona z warzywami i owocami z tej rodziny. Ze względu na charakterystyczny wygląd podłużny, owalny owoc tego gatunku nazywany jest melonem rogatym albo ogórkiem kolczastym.
Owoce kiwano osiągają 10-15 cm długości i 200-300 g wagi. Jego gruba skóra pokryta jest z rzadka grubymi kolcami i w miarę dojrzewania zmienia kolor z zielonego, poprzez żółty, aż do pomarańczowego. Jest jadalny w każdej z tych postaci, przy czym charakteryzują się one nieco odmiennym smakiem.
Po zakupie kiwano dojrzeje w ciągu kilku tygodniu w domu, co można przyspieszyć, trzymając go w cieple i ew. w niedalekiej odległości od bananów, kiwi, jabłek czy pomidorów.
Trzymany w temperaturze 10-20 stopni, owoc przechowa się nawet pół roku, ale nie należy wkładać go do lodówki, ponieważ traci przydatność do spożycia. Pozostawiony zbyt długo dojrzewa, wybuchając i rozrzucając pestki.
Skąd pochodzą melony kiwano?
Melony kiwano pochodzą z południowej i środkowej Afryki, gdzie w rejonie pustyni Kalahari stanowią jedno z niewielu źródeł wody w ciągu pory suchej. Spożywane są tam głównie jako przekąska. Obecnie owoce uprawia się je także w mniej ekstremalnych klimatach, choć w naszej szerokości geograficznej jest to możliwe tylko w tunelach i szklarniach.
Kiwano są dostępne na świecie przez cały rok, ale sezon na te uprawiane we Francji, które docierają także do nas, trwa zwykle od września do późnej wiosny.
Jaki smak ma kiwano?
Po przekrojeniu kiwano ukazuje się jego limonkowo zielony środek złożony z jadalnych pestek, z których każda otoczona jest galaretowatym miąższem – pod tym względem przypomina granata albo marakuję, a jego lekko słodki, odświeżający smak zależy od stopnia dojrzałości owocu. Ten zielono-żółty będzie przypominał połączenie ogórka z zielonym melonem, a pomarańczowy nabierze rajskich nut.
Dojrzałe kiwano urzeka nutami wielu egzotycznych owoców, wśród których wymieniane są kiwi, marakuja, limonka, cytryna, melon, a także banan.
Owoc kiwano – jak jeść?
Owoc kiwano można jeść po przekrojeniu łyżeczką wprost z połówki. Niektórzy dla podbicia smaku oprószają lekko miąższ cukrem i solą. Można też wyjąć go ze skóry i dodać do jogurtu, musli, sałatki owocowej, puddingu z nasion chia czy innego deseru.
Kiwano to także świetny dodatek do koktajli i świeżo wyciskanych soków mieszanych. Można zrobić z niego sok, przecierając miąższ przez sito. Mniej dojrzały owoc pasuje zwłaszcza do sałatek warzywnych, używa się go także jako dodatku do dań z białych ryb i owoców morza.
Niektórzy jedzą także skórę kiwano, która jest bogata w błonnik i witaminę C. Chodzi jednak o fragment znajdujący się pod skórką zewnętrzną (trzeba zdjąć ją razem z kolcami), który może jednak być twardy. Wtedy suszy się je albo gotuje się go podobnie, jak skóry arbuza. W przypadku owoców importowanych jedzenie skórek jest jednak odradzane, gdyż standardowo pokrywa się je środkami przeciwdziałającymi psuciu się.
Czy kiwano jest zdrowe?
Kiwano to zdrowy i odżywczy owoc, który zapewnia zwłaszcza witaminę C, magnez i żelazo, ale także wit. A (w postaci beta-karotenu) oraz wit. B6, folianów i wit. E (w pestkach). Zawiera ponadto inne składniki mineralne takie, jak cynk, potas, wapń czy miedź. Obfituje w przeciwutleniacze, w tym karotenoidy takie, jak luteina, a także chlorofil czy właśnie antyoksydacyjne witaminy.
Sztuka o wadze ok. 209 g zapewnia tylko 92 kcal, 16 g węglowodanów, 3,7 g białka i 2,6 g tłuszczu, a przy tym 4,2 g błonnika. Zawartość białka w kiwano jest przy tym nietypowo wysoka jak na owoc. Ma też niski indeks glikemiczny, dzięki czemu sprzyja zachowaniu bardziej stabilnego poziomu krwi i jest dobrym wyborem dla osób na diecie odchudzającej.
Owoc uzupełnia poziom wody i elektrolitów, a także wspiera procesy krwiotwórcze w organizmie. Dzięki bogactwu związków karotenowych jedzenie kiwano zapewnia składniki chroniące przed wolnymi rodnikami zwłaszcza oczy, błony śluzowe i skórę. Choć właściwości kolczastego ogórka nie zostały jeszcze dobrze przebadane, uważa się go także za wsparcie dla układu krążenia i moczowego.
Sprawdzenia wymagają zwłaszcza tradycyjne zastosowania nie tylko owocu, ale także korzenia rośliny. W rejonie rzeki Okawango plemię Shona używało wywaru z niego do łagodzenia bólu poporodowego. Uznawano go także za środek leczniczy przeciwko rzeżączce.
Źródła:
Plant Information Common Name: Cucumber – African Horned Mountain Herb Estate
7 Benefits of Kiwano (Horned Melon) — And How to Eat It Healthline
Incredible Benefits of Exotic Kiwano (Horned Melon) for Wellness, Vigour and Vitality International Journal of Biological Innovations
