Karambola – owoc w kształcie gwiazdy: wartość odżywcza, właściwości i zastosowanie. Do czego wykorzystać owoc karambola?

Karambola, czyli oskomian pospolity (Averrhoa carambola) to tropikalne wiecznie zielone drzewo z rodziny szczawikowatych (Oxalidaceae). Oskomian rośnie w Malezji, na wyspie Jawie oraz na terenach Indonezji, Bangladeszu oraz Sri Lance. Uprawiany jest w krajach Ameryki Południowej, w Ameryce Północnej oraz w Afryce i Oceanii.

Owoc karambola to żółta jagoda o wydłużonym kształcie i przekroju pięcioramiennej, symetrycznej gwiazdy. Często nazywany jest po prostu owocem w kształcie gwiazdy. Woskowana skórka i miąższ karamboli są koloru żółtego, lekko pomarańczowego lub limonkowego. W konsystencji karambola przypomina winogrona. W smaku jest słodko-kwaśna i może być jedzona na surowo albo stosowana do robienia dżemów, wina i innych przetworów.

Karambola nie jest kaloryczna, gdyż 100 g karamboli zawiera 31 kcal, 7 g węglowodanów w tym aż 2,7 g błonnika pokarmowego i 4 g cukrów prostych. Karambola jest bogatym źródłem witaminy C (34,4 mg), której w 100 g dostarcza tyle , ile pokrywa połowę dziennego zapotrzebowania na tę witaminę dla dorosłej kobiety (75 mg) i ⅓ zapotrzebowania dla mężczyzny (90 mg). Zawarte są w niej również spore dawki witaminy A w ilości 62 IU.

Substancje przeciwutleniające występujące w karamboli, oprócz witamin A i C to głównie polifenole w postaci kwasu galusowego i kwercetyny. W sporych ilościach, bo aż 133 mg, karambola zawiera potasu, a w niewielkich dawkach magnez.

Karambola ze względu na wysoką zawartość przeciwutleniaczy (związków polifenolowych i witaminy C) jest doskonałym naturalnym źródłem młodości. Spożywanie owoców w kształcie gwiazdy poprawia elastyczność, nawilżenie i ogólną kondycję skóry, dzięki czemu działa przeciwzmarszczkowo. Antyoksydanty korzystnie wpływają też na układ odpornościowy oraz zapobiegają rozwojowi zmian miażdżycowych, które w efekcie prowadzą do chorób takich jak miażdżyca, udar i zawał serca.

Wysoka zawartość błonnika i niska kaloryczność karamboli sprawia, że owoc w kształcie gwiazdy doskonale nadaje się dla osób dbających o linię i pragnących zrzucić dodatkowe kilogramy. Błonnik pokarmowy na długo zapewnia uczucie sytości, wpływa też korzystnie na układ pokarmowy, regulując perystaltykę jelit i częstotliwość wypróżnień, co ma istotne znaczenie m.in. w profilaktyce zaparć i rozwoju raka jelita grubego.

Karambola ma niski indeks glikemiczny wynoszący 36 jednostek, co jest jej dużym atutem. Warto pamiętać, że większość owoców ma niski indeks glikemiczny, a nawet te owoce o wysokim IG (np. arbuz), jedzone z małych porcjach mają niski ładunek glikemiczny. Konsumpcja karamboli nie powoduje gwałtownego wzrostu poziomu glukozy we krwi, co korzystnie wpływa na gospodarkę glukozowo-insulinową. Owoc gwiazda może być spożywany przez osoby z cukrzycą, insulinoopornością i hipoglikemią reaktywną, najlepiej w połączeniu z produktami dostarczającymi białka (np. twaróg, jogurt) i tłuszczu (np. orzechy). Ze względu na zasobność potasu, owoc karambola pomaga obniżyć ciśnienie tętnicze krwi i działa moczopędnie.

Karambola jest zasobnym źródłem związków fenolowych, które mają działanie przeciwzapalne. Jedzenie tych owoców pomaga przy infekcjach dróg oddechowych i przy zapaleniu gardła, przeziębieniu i grypie. Witamina C zawarta w karamboli wzmacnia układ odpornościowy, co ma dodatkowe znaczenie w domowej terapii zakażeń bakteryjnych i wirusowych.

Karambola owoc można jeść na surowe wraz o z nasionami i skórką. Karamboli nie trzeba obierać, ponieważ skórka jest jadalna i jest najzasobniejszym źródłem związków przeciwutleniających w całym owocu. Owoce mają słodko-kwaśny smak, są chrupiące i przepięknie wyglądają po pokrojeniu w talarki. Karambola to świetny dodatek do potraw mięsnych i ryb, a także do sałatek. Owoce można smażyć i robić z nich domowe przetwory takie jak dżemy, konfitury, sosy i wino. Karambola suszona sprawdzi się jako dodatek do kompotu. Owoce karamboli można przechowywać w lodówce nawet przez 3 tygodnie.

Karambola nie jest wskazana dla osób cierpiących na niewydolność lub choroby nerek. Zawiera dużą ilość kwasu szczawiowego, który w połączeniu z wapniem może prowadzić do powstawania kamieni nerkowych. Nadmiar kwasu szczawiowego jest też niekorzystny dla kości i zębów, ponieważ osłabia je. W Malezji, gdzie karambola jest bardzo popularna, zdarzały się przypadki śmierci po spożyciu dużych ilości mrożonego soku z tych owoców. Taka sytuacja jednak nie grozi mieszkańcom naszego kraju.