Spis treści
Co to są badania profilaktyczne?
Profilaktyka odnosi się do zestawu kroków, które należy podjąć, aby zapobiec wystąpieniu lub pogorszeniu sytuacji w kwestiach zdrowotnych. Jej celem jest rozpoznanie czynników sprzyjających rozwojowi patologii i powstrzymanie epidemii oraz zmniejszenie liczby osób cierpiących z powodu pogorszenia stanu zdrowia.
Badania profilaktyczne są bardzo ważne: pomagają zachować zdrowie, wcześnie wykrywać problemy zdrowotne, określać najskuteczniejsze metody leczenia i zapobiegać niektórym chorobom.
Profilaktyka obejmuje:
- badania,
- zastrzyki,
- testy laboratoryjne,
- badania przesiewowe.
Profilaktyka to także monitorowanie stanu zdrowia oraz doradztwo i edukacja, dzięki którym możemy lepiej dbać o swoje zdrowie. Formą profilaktyki są m.in. szczepienia, czystość i higiena życia, dobrze zbilansowana dieta i regularna aktywność fizyczna. Dzięki nim możemy ograniczyć ryzyko rozwoju wielu chorób i dolegliwości.
Niestety profilaktyka wciąż jest niedoceniana i wiele osób nie robi badań. Często argumentem jest brak czasu, niewiedza, brak możliwości dojazdu lub… strach.
– Strach, żeby nie wiedzieć. A należy to odwrócić i mówić: badajmy się, żeby się nie bać. To jest kluczowe, klasycznie ważne. Bo co to znaczy, że nie chcemy wiedzieć. To znaczy, że chcemy się dowiedzieć (potem), że mamy pełnoobjawowy nowotwór, to jest mniejszy strach? – pyta prof. Paweł Knapp. – Dla mnie jako lekarza ginekologa onkologa jest to zupełnie niezrozumiałe. Nie wiem, czego się boimy. W moim przekonaniu lepiej jest wiedzieć i to wiedzieć wcześniej. Temu mają służyć badania profilaktyczne, gdzie właśnie z populacji pozornie zdrowej wybieramy osoby chore – powiedział.
Jakie badania profilaktyczne dla kobiety? To powinny sprawdzać wszystkie kobiety
Kobiety są superbohaterkami. Potrafią być w kilku miejscach naraz, robić wiele rzeczy jednocześnie, a przy tym rozmawiać przez telefon i mówić do osób tuż obok, uspokajając szalejące dzieci czy wnuki. Przy tych wszystkich supermocach często zapominają o sobie. O ile pamiętają, żeby umówić się „na paznokcie”, to już coroczna cytologia nierzadko wypada z ich kalendarza.
Nie ma nic ważniejszego niż regularne badania profilaktyczne. I tak – nie będziemy mieć po nich ładnego koloru na paznokciach, nowej fryzury czy sukienki na wyjście z przyjaciółkami czy randkę z ukochanym, ale zyskujemy coś ważniejszego: ZDROWIE.
Czas poświęcony na badania profilaktyczne nie jest czasem straconym. Szybkie rozpoznanie choroby może nam zaoszczędzić wiele cierpienia, utraty włosów czy – w najgorszym wypadku – utraty siebie. Lekarze alarmują, że ogromna większość przypadków śmiertelnych, np. z powodu nowotworów czy chorób serca, wynika z powodu zaniechania właściwej profilaktyki. Zainwestowany czas (a czasami także pieniądze) zwrócą nam się w poczuciu szczęścia i błysku w oku, że tak, wszystko w porządku, „jestem zdrowa”.
Dlatego weźcie kalendarze czy notesy i zanotujcie, jakie badania profilaktyczne każda kobieta powinna robić regularnie. Przypomnijcie też o nich swoim bliskim – mamom, babciom, siostrom, ciociom, przyjaciółkom, koleżankom i sąsiadkom.
Badania profilaktyczne, które każda kobieta powinna wykonywać regularnie:
- samobadanie piersi (co miesiąc od 25. roku życia),
- USG piersi (raz w roku),
- cytologia (raz w roku),
- morfologia krwi z badaniem poziomu glukozy we krwi (raz w roku),
- ogólne badanie moczu (raz w roku),
- pomiar ciśnienia tętniczego (raz w roku),
- USG ginekologiczne (raz w roku od 35. roku życia),
- lipidogram (raz w roku od 35. roku życia),
- ogólne badanie moczu (raz w roku od 35. roku życia),
- mammografia (raz w roku od 50. roku życia),
- densytometria (raz w roku od 50. roku życia),
- EKG (raz w roku od 50. roku życia),
- kolonoskopia (raz w roku od 50. roku życia),
- ogólne badanie kału na krew utajoną (raz w roku od 50. roku życia),
- markery nowotworowe (raz w roku od 40. roku życia),
- badania znamion (raz w roku od 18. roku życia),
- kontrola stomatologiczna (dwa razy w roku),
- poziom hormonu TSH (dwa razy w roku od 35. roku życia),
- kontrola wzroku u okulisty (raz w roku).
Poza badaniami profilaktycznymi warto dbać o zdrowie psychiczne i w razie gorszego samopoczucia, zgłosić się po pomoc do psychologa lub psychiatry.
Dodatkowo zaleca się robić testy na choroby przenoszone drogą płciową – najlepiej natychmiast po rozpoczęciu aktywności seksualnej. Często przebiegają one bezobjawowo, co oznacza, że można nimi zarazić partnera lub – w przypadku ciąży – nienarodzone dziecko.
Czym się różni cytologia płynna od zwykłej?
Cytologia to jedno z podstawowych badań przesiewowych u kobiet. Cytologia pozwala na wczesne wykrycie stanów przednowotworowych oraz nowotworowych szyjki macicy.
– Badanie cytologiczne jest bezbolesne oraz całkowicie bezpieczne. Polega ono na pobraniu wymazu cytologicznego komórek z szyjki macicy, a następnie na dokonaniu ich oceny mikroskopowej. Rozmaz może zostać pobrany przez lekarza ginekologa lub przez położną – pisała Paulina Dragan na Stronie Zdrowia.
Coraz częściej zaleca się wykonanie cytologii płynnej. Cytologia płynna (nazywana też cienkowarstwową lub jednowarstwową), podobnie jak cytologia klasyczna, jest badaniem wykonywanym w diagnozowaniu nowotworu szyjki macicy. Jednak w porównaniu do zwykłej cytologii zapewnia większą wykrywalność śródnabłonkowych zmian dysplastycznych wysokiego stopnia (HSIL). Badanie to jest też wykorzystywane w rozpoznaniu zakażenia chlamydią i HPV.
