Spis treści
Czym jest pigwowiec i jak wyglądają jego owoce?
Pigwowiec japoński (Chaenomeles japonica), jest wieloletnim krzewem pochodzącym z Japonii. W Europie największe uprawy znajdują się na Litwie, Łotwie oraz Estonii. Osiąga wysokość 1-2 metrów i posiada szeroko rozpostarte na boki gałęzie z dużą ilością małych listków. Kwiaty pigwowca kwitną pod koniec kwietnia i są koloru pomarańczowo-czerwonego. Krzew jest odporny na zmiany warunków pogodowych, a do wzrostu nie wymaga specjalnej gleby.
Sprawdź też: Ocet z pigwy – naturalny sposób na odporność i zdrowe włosy. Sprawdź, jak go stosować i jakie są jego właściwości
Owoce pigwowca mają nieregularny kształt i wyglądem przypominają małe jabłka, a ich masa nie przekracza zazwyczaj 50 g. Niedojrzałe mają barwę zieloną z czasem przybierając żółty odcień. Skóra pokryta jest warstwą kutykuli, czyli zewnętrznej warstwy chroniącej owoc przed utrata wody i negatywnym wpływem środowiska. Mimo dość cienkiej skórki owoce pigwowca bardzo dobrze znoszą przechowywanie nawet przez kilka miesięcy. Pigwowiec charakteryzuje się silnym owocowym aromatem oraz cierpkim smakiem.
Pigwowce i ich właściwości odżywcze
Owoce pigwowca japońskiego są źródłem niewielkich ilości węglowodanów (15g na 100g), a zawartość glukozy i fruktozy nie przekracza trzech procent. Pigwowiec jest niskokalorycznym owocem, jego wartość kaloryczna wynosi 57 kcal na 100 g. Dostarcza również niewielkie ilości białka (0,4 g) oraz tłuszczu (0,1 g). Miąższ pigwowca w 100 g zawiera 1,9 g błonnika pokarmowego, dzięki czemu wspomaga pracę jelit.
Charakterystyczną cechą owoców jest ich wysoka kwasowość, wynikająca z dużego stężenia kwasu jabłkowego, w związku z tym owoce nie są przeznaczone do jedzenia na surowo, natomiast świetnie nadają się na domowe przetwory. Gotowanie obniża kwasowość i wydobywa charakterystyczny owocowo-kwiatowy smak i aromat. Pigwowce są również znakomitym źródłem pektyn, które dzięki właściwościom żelującym doskonale nadają się do produkcji dżemów oraz powideł.
Średnia zawartość pektyn w owocach, wynosząca 1,4 g/100 g dorównuje wartościom oznaczonym w jabłkach.
Pigwowce charakteryzują się również wysoką zawartością witaminy C, a 100 g owoców zawiera aż 92 mg kwasu askorbinowego, który wzmacnia odporność. Poza tym są źródłem składników mineralnych: fosforu, cynku, żelaza i magnezu.
Pigwowiec japoński cechuje się wysoką zawartością antyoksydantów, które ochraniają komórki organizmu przed uszkodzeniem. Do takich składników można zaliczyć obecne w owocach pigwowca polifenole, których zawartość wynosi 645 mg/100 g. Dzięki redukcji wolnych rodników tlenowych owoce mogą z powodzeniem być stosowane w profilaktyce miażdżycy, cukrzycy typu 2 oraz nadciśnienia tętniczego.
Właściwości lecznicze pigwowca japońskiego
Właściwości lecznicze pigwowca często stosowane były w starożytnej tradycyjnej medycynie chińskiej. Spożywanie owoców zalecane było przede wszystkim w reumatyzmie praz chorobie beri-beri (niedoborze witaminy B1).
Owoce pigwowca japońskiego wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, antyoksydacyjne, przeciwskurczowe oraz przeciwbakteryjne. Produkty metabolizmu pigwowca wykazują działanie ochronne na wątrobę oraz obniżają stężenie cholesterolu we krwi.
Badania przeprowadzone przez Uniwersytet Medyczny w Łodzi wykazały, że pozyskane z owoców pigwowca japońskiego procyjanidy wykazują miejscowe działanie przeciwnowotworowe na raka okrężnicy i raka jelita grubego.
Związki zawarte w surowym owocu oraz soku z pigwowca polecane są w następujących dolegliwościach:
- reumatyzm,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- choroba beri-beri (niedobór witaminy B1),
- zapalenie jelit,
- zapalenie żołądka,
- przewlekłe biegunki,
- wymioty,
- skurcze jelit,
- bolesne miesiączkowanie.
Zobacz także: Przepis na dżem z pigwy
Czym różni się pigwa od pigwowca?
Wbrew pozorom odróżnienie pigwy od pigwowca nie jest trudne, ponieważ te dwie rośliny różnią się od siebie wyglądem. Poniżej przedstawiamy główne podobieństwa między nimi:
- mają wysoką zawartość witaminy C,
- są dobrym źródłem antyoksydantów,
- posiadają niską zawartość węglowodanów, w tym cukrów prostych,
- ze względu na cierpki smak nie nadają się do zjedzenia bezpośrednio po zerwaniu i wymagają przetworzenia,
- łatwo przygotować z nich sok, nalewkę oraz dżemy,
- wspomagają leczenie stanów zapalnych jamy ustnej i gardła,
- wspomagają leczenie problemów gastrycznych i zapalenia żołądka,
- dzięki właściwościom ściągającym pomagają leczyć tzw. zajadów (pękające kąciki ust).
Oprócz podobieństw, posiadają również istotne różnice Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje, jak odróżnić pigwę od pigwowca:
- pigwa jest drzewem, a pigwowiec krzewem,
- kwiaty pigwy są białe, a pigwowca pomarańczowo-czerwone,
- pigwa osiąga wysokość od 3 do 8 metrów, natomiast pigwowiec do 2 metrów,
- średnica owoców pigwy wynosi ok. 6 cm, a pigwowca do 2 cm,
- waga owoców pigwy może wynosić nawet 1 kg, a pigwowca zazwyczaj nie przekracza 50 g,
- drzewo pigwy do wzrostu potrzebuje żyznej, bogatej w próchnicę gleby, przy czym pigwowiec nie wymaga specjalnych warunków,
- owoc pigwy zawiera mniej związków eterycznych niż pigwowca.
Przepis na nalewkę z pigwowca, czyli pigwówkę
Nalewka z pigwowca charakteryzuje się słodko-kwaśnym smakiem. Mimo jej właściwości wspomagających odporność i walkę z przeziębieniem nie może być spożywana przez kobiety ciężarne, karmiące oraz dzieci. Przepis jest niezwykle prosty oraz nie wymaga specjalnych umiejętności. Aby zrobić pigwówkę należy przygotować:
- 2 kg owoców pigwowca,
- 0,5 litra spirytusu 96% lub wódki,
- 1 kg cukru.
Pigwowiec trzeba dokładnie umyć, pokroić na ćwiartki i usunąć nasiona. Przed gotowaniem nie obieramy owoców, ponieważ w skórce znajduje się największa ilość związków eterycznych, które nadadzą niepowtarzalny aromat. Po usunięciu pestek pigwowiec należy pokroić w drobna kostkę lub zetrzeć na tarce. Kolejnym krokiem jest umieszczenie owoców w słoiku, zasypanie cukrem i odstawienie na 2 tygodnie w ciemnym miejscu. Po tym czasie należy dolać spirytus i pozostawić na miesiąc. Powstały płyn trzeba dokładnie przecedzić przez gazę lub drobne sito i przelać do szklanych butelek. Warto odczekać 3 miesiące przed spożyciem nalewki z pigwowca.
Przepis na sok z pigwowca na zimę
Przepis na sok z pigwowca również nie wymaga dużego doświadczenia. Bez wątpienia warto przygotować koncentrat syropu, by cieszyć się nim przez cały okres jesienno-zimowy. Wzmocni odporność, a jako dodatek do herbaty z miodem idealnie rozgrzeje.
Do zrobienia podstawowego soku z pigwowca należy przygotować:
- 1 kg owoców pigwowca,
- 1,5 kg cukru lub 750 g stewii,
- słoik o pojemności 1,5l.
Pigwowiec trzeba dokładnie umyć, pokroić na ćwiartki i usunąć nasiona. Przed gotowaniem nie obieramy owoców, ponieważ w skórce znajduje się największa ilość związków eterycznych, które nadadzą niepowtarzalny aromat. Po usunięciu pestek pigwowiec należy pokroić w drobna kostkę lub zetrzeć na tarce.
Do umytego słoika należy naprzemiennie wkładać owoce, zasypując cukrem. Jeśli chcemy, aby sok był bez cukru, można go zastąpić stewią. Stewia jest słodsza od sacharozy, zatem należy dodać jej mniejsza ilość niż w przypadku cukru. Słoik należy przykryć gazą i odstawić w ciemne miejsce na 5 dni. Aby pigwowiec puścił sok trzeba codziennie ją przemieszać. Jeśli sok ma przetrwać całą zimę, obowiązkowa będzie jego pasteryzacja.
- Flavanols from Japanese quince (Chaenomeles japonica) fruit suppress expression of cyclooxygenase-2, metalloproteinase-9, and nuclear factor-kappaB in human colon cancer cells Uniwersytet Medyczny w Łodzi
- Wpływ dodatku pigwy i pigwowca na właściwości prozdrowotne i sensoryczne soku Nauki o Żywności
- Chaenomeles speciosa: A review of chemistry and pharmacology Biomedical Reports
- Charakterystyka owoców pigwowca japońskiego oraz ich zastosowanie w przemyśle spożywczym Żywność Technologia Nauka Jakość