Toksycznie siemię lniane. Tak nie przygotowuj swoich ziarenek! Zobacz, jak zrobić len do picia w bezpieczny sposób

Siemię lniane to niezwykle zdrowe nasiona, jednak przy nieprawidłowym przygotowaniu len może być szkodliwy.

Szkodliwość siemienia lnianego wynika z obecności glikozydów cyjanogennych. W pewnych warunkach dochodzi do uwolnienia z nich cyjanowodoru, czyli tzw. kwasu pruskiego, a którego powstają też cyjanki. To związek toksyczny w określonym stężeniu. Zwykle podaje się dawkę 1,5 mg na kg masy ciała, więc im mniejszy organizm (np. dziecka), tym łatwiej o zatrucie.

Należy pamiętać, że nasiona lnu zwyczajnego to niejedyne źródło cyjanków, bo jest nim także amigdalina występująca w pestkach gorzkich moreli i wszystkich innych pestkach owoców drzew z rodziny różowatych, czyli także w wiśniach, jabłkach czy śliwkach.

Nasiona lnu stają się źródłem kwasu pruskiego po zmieleniu, gdy ma on kontakt z wodą. Wtedy uwalniane są zawarte w nich enzymy, które doprowadzają do powstawania cyjanowodoru z zawierających go związków.

Objawy zatrucia cyjanowodorem i cyjankami to m.in. bóle i zawroty głowy, szumy uszne, mdłości, wymioty, przyspieszony oddech i tętno, a także jego osłabienie, uczucie ściskania w klatce piersiowej i duszność, drgawki.

Czytaj też: Polacy je uwielbiają, a można się nim zatruć

Dobra wiadomość jest taka, że dorosły człowiek może odtruć się z odtruwanie z 30-100 mg cyjanku, a toksyczność siemienia lnianego pojawiła, by się dopiero przy zjedzeniu aż 1 kg nasion siemienia lnianego!

Ilość ta mogłaby jednak nawet zabić, ale z całkiem innego powodu. Najbardziej cenne związki z lnu to błonnik rozpuszczalny w wodzie, który wymaga jednak dostarczania jej w dużych ilościach. Im więcej nasion się je, tym więcej trzeba więc pić. Żelazna zasada to dodatkowa szklanka wody na każde 10 g siemienia lnianego, czyli łyżkę nasion.

Przyjęcie dużej dawki naraz zwłaszcza przy niedoborze płynów mogłoby doprowadzić do napęcznienia i powstania niedrożności (zatkania) jelita. Objawy to rozlany ból brzucha o charakterze kolki, wzdęcie i zatrzymanie gazów, a także nudności i wymioty. Bez udzielenia pomocy lekarskiej niedrożność może doprowadzić do śmierci w ciągu kilkunastu godzin.

Dlatego najczęściej podawana bezpieczna dawka to nawet 30-100 g, ale w wielu porcjach, zalecana ilość to zazwyczaj 2-3 łyżki dziennie.

Złe samopoczucie może wystąpić także po wypiciu nadmiernej ilości siemienia lnianego. Występujące wtedy wzdęcia i bóle brzucha, gazy, biegunki, ew. nudności są jednak niegroźne. Stanowią objawy uboczne fermentacji jelitowej dużych ilości błonnika. Choć nie są przyjemne, wskazują na pracę mikroflory jelitowej, która w końcu zaadaptuje się do nowych warunków, ew. jednorazową dawkę siemienia trzeba będzie zmniejszyć.

Len do picia, czyli słynny kisiel czy żel lniany, można jednak zrobić łatwo w sposób, który nie stwarza zagrożenia dla zdrowia. Najważniejsze, by siemienia lnianego nie rozdrabniać samodzielnie, czyli nie mielić czy miażdżyć w moździerzu.

Zobacz też: Te nasiona działają jak siemię lniane, mają podobny skład i właściwości

Napój najlepiej zrobić z nasion całych, bo w ten sposób nie uwalniają się szkodliwe związki. Najlepiej nie zalewać ich gorącą wodą, która niszczy cenne składniki. Można jednak spotkać się z zaleceniem, by potraktować wrzątkiem nasiona zmielone. Jest to sposób, na uniknięcie związków cyjanogennych, który powoduje jednak rozpad kwasów tłuszczowych omega-3 czy witamin.

Nie zalecamy samodzielnego mielenia lnu również dlatego, że niemal od razu dochodzi do utlenienia i utraty cennych tłuszczów, a powstają szkodliwe związki. To samo, ale jeszcze intensywniej, dzieje się przy prażeniu siemienia przed mieleniem.

Jeśli ktoś woli len mielony, może kupić odpowiednio wytworzony produkt w sklepie. To nasiona odtłuszczone i poddane obróbce, która zapewnia bezpieczeństwo ich spożycia.