Spis treści
Wiosenny kolorowy i pachnący kwiat zdrowszy od soi
Łubin (Lupinus) to rodzaj roślin z rodziny bobowatych. Obejmuje ok. 230 gatunków. Większość z nich pochodzi z Ameryki Północnej i Południowej, a także z Afryki Północnej i regionu Morza Śródziemnego. W Polsce uprawiane są jako rośliny ozdobne lub pastewne: łubin trwały (Lupinus polyphylus), łubin biały (Lupinus albus), łubin zmienny (Lupinus mutabilis Sweet), łubin wąskolistny (Lupinus angustifolius) i łubin żółty (Lupinus luteus).
W naszym kraju najbardziej znany z przydomowych ogródków i uprawiany jako roślina ozdobna jest pochodzący z Ameryki Północnej łubin trwały. Dorasta on do 150 cm wysokości, jego łodyga jest prosta, a liście dłoniastodzielne, składające się z 9–17 lancetowatych listków. Jego kwiaty są motylkowe, pachnące, rosną wzdłuż górnej części łodygi. Przeważnie fioletowo-niebieskie, ale mogą mieć też inne odcienie od ciemnobłękitnych, przez fioletowe do purpurowych. Po przekwitnięciu pojawiają się lekko owłosione strąki zawierające lśniące, elipsowate nasiona.
Czy łubin jest trujący?
Łubin trwały kwitnie od czerwca do września, ale w tym roku już teraz, czyli w połowie maja, w wielu ogrodach możemy podziwiać jego piękne kwiaty w pełnej okazałości. Jednak jego nasiona nie nadają się do jedzenia, ponieważ są gorzkie, co jest spowodowane zawartością trujących alkaloidów: łubininy i sparteiny. Nasiona zawierają też saponiny triterpenowe, alkaloidy chinolizydynowe (lupanina, 13alpha-hydroksylupaniny, angustifolina, alfa-isolupanina, tetrahydrorhombifolina), aminokwasy(arginina), oligosacharydy, polipeptydy, tłuszcze.
Po zjedzeniu powodują zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego i trawiennego i mogą wywoływać objawy zatrucia takie jak:
- kołatanie serca,
- zawroty głowy,
- problemy z poruszaniem się,
- suchość w ustach,
- dezorientacja,
- mdłości.
Czy łubin można jeść i czy jest zdrowy?
Łubin jest jadalny dla ludzi, ale nie każdy. Jak już wspomniałam, do jedzenia niestety nie nadaje się nasz polski ozdobny łubin trwały, który należy do odmian gorzkich. Nie możemy więc wykorzystać do jedzenia strączków, które pojawią się po przekwitnięciu pięknych i okazałych kwiatów. Musielibyśmy moczyć nasiona nawet kilka tygodni w wodzie, aby wypłukać z nich szkodliwe alkaloidy, a po tym czasie najlepiej sprawdzić ich poziom, aby mieć pewność, że ich spożycie nie spowoduje zatrucia. Jadalne są za to inne gatunki łubinu tzw. odmiany słodkie, które dostępne są już w wielu sklepach ze zdrową żywnością, a także można je kupić w sklepach internetowych.
Jadalny łubin w diecie należy do roślin strączkowych i z powodzeniem może zastąpić produkty takie jak soczewica, ciecierzyca czy soja. Nasiona łubinu to produkt wysokobiałkowy szczególnie więc zalecany sportowcom. W aż 40 proc. składają się one z białka. Suche ziarna zawierają 42g białka na 100g produktu, a ugotowane 15g/100g. Łubin mogą też spożywać wegetarianie i weganie oraz osoby na diecie ketogenicznej, a także osoby chorujące na cukrzycę i celiakię.
Łubin zawiera też witaminy z grupy B takie jak B1, B2, B3 oraz C i D, a także składniki mineralne m.in. wapń, magnez, żelazo, fosfor, potas, sód i cynk. Znajdziesz w nim także aminokwasy, antyoksydanty i błonnik. Dzięki temu nasiona są odżywcze i sycące, a przy tym usprawniają przemianę materii, regulują wypróżnianie, zapobiegają zaparciom.
Łubin w 100 g zawiera 371 kcal, syci na długo, dlatego wspomaga odchudzanie. Ma też niski indeks glikemiczny (najniższy wśród wszystkich roślin strączkowych) co sprawia, że nie powoduje skoków cukru we krwi, więc mogą go jeść osoby chorujące na cukrzycę, a także otyłe i z nadwagą. Reguluje poziom cholesterolu we krwi i nie zawiera glutenu, dzięki czemu mogą po niego sięgać osoby z celiakią i alergią na gluten.
Jak przygotować łubin do jedzenia?
Nasiona łubinu można jeść tylko po ugotowaniu, surowe nie nadają się do spożycia. Nasiona należy więc zalać wodą z dodatkiem odrobiny soli i moczyć przez 24 godziny. Następnie gotować w świeżej osolonej wodzie przez ok. 2 godziny aż zmięknie. Łubin najlepiej jest kupić w postaci surowych ziaren ze słodkich odmian rośliny do samodzielnego gotowania lub ugotowanych już nasion w słoiku w zalewie.
Choć nasiona łubinu do jedzenia na razie są mało znane w Polsce to popularne są w wielu krajach europejskich. W Portugalii spożywane są w formie przekąski w taki sam sposób jak orzeszki ziemne, w kuchni hiszpańskiej i włoskiej stosuje się je jako zamiennik sosu sojowego, a we Francji białko łubinu białego dodaje się do mąki, a także wytwarza mąkę z samych nasion.
Ugotowany łubin możesz stosować jako zamiennik ciecierzycy, soi czy soczewicy. Podawaj go także z ryżem, kaszą, duszonym mięsem lub ulubionymi warzywami, dodaj do sałatki, zupy, warzywnego sosu. Tak jak cieciorkę możesz go także użyć do przygotowania hummusu.
Kto nie może jeść łubinu?
Jedzenie nasion łubinu przeciwskazane jest:
- alergikom, szczególnie tym uczulonym na orzechy oraz z innymi alergiami pokarmowymi,
- osobom z marskością wątroby,
- osobom z chorobami układu nerwowego,
- kobietom w ciąży i karmiącym piersią.
- Lupin and Allergenicity Frequently Asked Questions FDA
- A look at Lupins Duchy of Cornwall Nursery