Wigilia bez ryby? To możliwe
Wigilia w wersji wege, czyli bez ryb i innych produktów zwierzęcych, dziwi coraz mniej osób. Dietę wegańską i wegetariańską wybiera coraz więcej osób, również z powodów zdrowotnych (np. alergii). Możemy też wybrać skromniejsze Święta i cieszyć się lepszym samopoczuciem bez objawów niestrawności i przejedzenia.
Tradycyjne potrawy rybne można przygotować je w wersji roślinnej. W dalszej części podajemy przepisy m.in, na tofurybę i wegańskie śledzie z boczniaków.
Co zamiast ryby na Wigilię? Co zamiast karpia, śledzia czy dorsza?
Wegańska ryba to po prostu zamienniki ryby przygotowane w tradycyjny sposób. Obecnie nie trzeba nawet się wysilać, by przygotować je samodzielnie w domu. Gotowe wyroby, takie jak paluszki, filety i kotlety „rybne” są dostępne w sprzedaży w większości dużych supermarketów i oferowane również przez polskich producentów. Smakują łudząco podobnie do tych tradycyjnych, a wytwórcy prześcigają się w naśladowaniu konsystencji oryginału. Nie są to też duże wydatki, bo nawet kilkukrotnie niższe niż w przypadku ryb surowych lub solonych, takich jak karp, śledź czy dorsz.
Bezrybne produkty można wykorzystać tak samo, jak rybne – do podania w duszonych warzywach, czyli po grecku, albo po prostu na ciepło. Są też „śledzie” z boczniaków, jednak ich porcje są tak skromne, a przepis tak łatwy, że wiele osób na pewno zechce przygotować je w domu.
Ponieważ gotowe zamienniki dań rybny to produkty wysokoprzetworzone, wiele osób wolałoby przyrządzić raczej potrawę domową ze świeżych składników. Zachęcamy do tego, bo takie wigilijne dania dla wegan są nie tylko zdrowsze, ale często też smaczniejsze. Łatwo także dodać im ulubionego sznytu, modyfikując recepturę według własnych upodobań.
Co to jest seleryba, tofuryba, sojoryba?
Wegańską alternatywą dla ryby najczyściej są produkty takie, jak seler korzeniowy, tofu oraz kotlety – stąd właśnie nazwy seleryba, tofuryba i sojoryba.
Aby przygotować selerybę, podgotowane plastry selera wystarczy usmażyć, jak kotlety. Smaku nadadzą im mielone glony nori – takie same, jak do sushi i dostępne nawet w dyskontach. Przepis na selerybę po grecku wymaga przygotowania smażonych warzyw i pokrycia minikawałków.
Swego czasu popularna była sojoryba, czyli danie z kotletami sojowymi. Przez wiele lat były to jedyne lub główne z dostępnych nielicznych produktów dla wegan. Niestety, w większości przypadków nie jest to produkt zdrowy. Powstaje z wysokoprzetworzonej masy, będącej odpadem przy produkcji izolatu białka sojowego. Zamiast niego proponujemy inny produkt sojowy, czyli tofu.
Tofuryba powstaje w plastrów tofu, tzw. „sera” sojowego, choć stanowi uniwersalny roślinny zamiennik. Zastąpi także mięso, jajka oraz właśnie ryby. Ten naturalny produkt jest lekki, jest też źródłem białka i błonnika, a ponadto związków korzystnych dla serca.
Z soi nie należy rezygnować z powodu zawartości fitohormonów – tak naprawdę to związki prozdrowotne i przeciwnowotworowe, które wpływają korzystnie na gospodarkę hormonalną. Ich nadmiaru nie powinny spożywać tylko osoby z jej zaburzeniami, a unikać – jedynie pacjenci z hormonozależnym rakiem.
Wiele osób obawia się też jedzenia tofu i produktów sojowych, wierząc w mit o tym, że są to ziarna GMO. Nic bardziej mylnego, produkty roślinne powstają z soi niemodyfikowanej genetycznie, co jest oznaczone na opakowaniu. Wiele z nich to wyroby ekologiczne, które wykluczają użycie inżynierowanych surowców. Znacznie łatwiej natomiast natrafić na nie w artykułach mięsnych, do których stosuje się rozmaitego pochodzenia dodatki.
Wege ryba, czyli wegańska ryba po grecku – przepis z tofu i nori
Do wegeryby polecamy tofu jak najtwardsze – pełne wody miękkie rodzaje nie zniosą tak dobrze obróbki. Może być naturalne, choć również można postawić na to wędzone, zwłaszcza że aromat dymu może być w niektórych rodzajach niedominującym niuansem. Podajemy przepis dla 3-4 osób.
Jak przygotować tofurybę po grecku?
Składniki:
- 2 kostki tofu naturalnego,
- 8 łyżek jasnego sosu sojowego albo sosu teriyaki,
- kilka arkuszy glonów nori,
- 200 ml wody,
- 1 szkl. mąki pszennej,
- 1 szkl. bułki tartej,
- olej rzepakowy do smażenia,
- 300 g marchewki,
- 100 g korzenia pietruszki,
- 100 g korzenia selera,
- 2 duże cebule,
- 3-3 duże łyżki koncentratu pomidorowego,
- łyżka cukru,
- 1/2 łyżeczki soli,
- pieprz do smaku.
Przygotowanie:
- Odsącz tofu z wody za pomocą papierowych ręczników, pokrój na 3 plastry, a następnie w paluszki, obtocz w sosie sojowym i przykryj paskiem wyciętym z arkusza tofu – możesz nim także owinąć cały plasterek, by miał bardziej intensywny rybny smak.
- Połącz mąkę z wodą, a w osobnym naczyniu umieść bułkę tartą.
- Rozgrzej olej na patelni, maczaj plastry w mieszance mąki, po czym obtaczaj w bułce i smaż przez kilka minut na stronę, aż kawałki się zarumienią.
- Zdejmij smażone tofu z patelni i odłóż na papierowy ręcznik.
- W tym czasie przygotuj warzywa: pokrój cebulę w półksiężyce, a warzywa korzeniowe zetrzyj grubo na tarce.
- Podsmaż cebulę na sporej ilości oleju, a następnie dodaj warzywa, sól, cukier i pieprz, dodaj nieco wody i duś pod przykrywką przez ok. 10 min.
- Po tym czasie dodaj do warzyw koncentrat pomidorowy i duś jeszcze 10 min.
- Przełóż część warzyw do miski, z której chcesz podawać danie, albo do garnka, by jeszcze je w nim poddusić przez 5 minut; następnie ułóż filety i na wierzchu znów warzywa. W zależności od rodzaju naczynia możesz potrzebować kilku warstw.
Oprócz lub obok tofu w przepisie można wykorzystać też inny pyszny i zdrowy produkt sojowy, którym jest tempeh. To niewielki bloki fermentowanych, całych ziaren obłuszczonej soi, dostępne w wersji naturalnej, jak i (w całości) smażonej lub wędzonej.
Do bezrybnych dań można też wykorzystać seitan, czyli wyrób z glutenu pszennego, który stanowi najlepszy technologicznie zamiennik mięsa i ryb. To jednak czyste białko, które wiele osób źle toleruje – albo nie powinno jeść wcale z powodu celiakii.
Przepis na wegańskie śledzie z boczniaków
Zamiennikiem śledzi na Wigilię mogą być różne produkty, m.in. bakłażan, seler albo pieczarki, ale jednym z najlepszych są boczniaki. Po pierwsze, to grzyby, a te należą do nieodłącznych produktów w świątecznym menu. Zdecydowanie łatwiej zrobić je przy tym z boczniaków niż innych kapeluszników, a to ze względu na jasny kolor, pokaźne rozmiary, mniej gąbczastą konsystencję i stosunkowo neutralny smak. Poniżej przepis na 4-5 porcji.
Jak przygotować śledzie z boczniaków?
Składniki:
- 400 g boczniaków,
- 2 duże białe cebule,
- pasek z arkusza glonów nori o szerokości 3-5 cm,
- ok. 1 l przegotowanej wody,
- 6 łyżek octu winnego
- 10 ziaren ziele angielskiego,
- 1-2 łyżki nasion gorczycy,
- 2 łyżki jasnego sosu sojowego,
- 1/2 łyżeczki soli,
- opcjonalnie: łyżka cukru,
- opcjonalnie: 300 ml oleju tłoczonego na zimno, np. lnianego albo rzepakowego.
Przygotowanie:
- Boczniaki umyj, osusz, po czym pokrój lub porwij na podłużne kawałki, usuwając ew. twarde części ich nóżek.
- Wrzuć grzyby na suchą patelnię ceramiczną i podsmażaj przez 2-3 minuty, by zmiękły i nieco się zrumieniły.
- Pokrój cebule w cienkie półksiężyce i włóż do dużego słoja, przekładając kawałkami grzybów. Całość możesz zalać olejem, choć z tego składnika można też zrezygnować.
- Zagotuj wodę (jeśli używasz oleju, zmniejsz ilość do ok. 0,6 l), dodaj do niej przyprawy i pozostałe składniki, w tym ew. cukier.
- Boczniaki z olejem zalej zalewą wystudzoną, bez oleju – gorącą, zakręć słoik i pozostaw na minimum dobę, by smaki składników się „przegryzły”.
Zapiekanka makaronowa z wegańskim dorszem
Bezrybne danie jednogarnkowe w postaci zapiekanego makaronu można przyrządzić z gotowych albo własnoręcznie przygotowanych składników. Wystarczy wziąć sklepowe roślinne kawałki à la tuńczyk i wermezan z nerkowców albo inny zamiennik parmezanu. Sos do pasty o smaku wędzonej ryby łatwo jest zrobić z wędzonego tofu z sosem sojowym i szczypiorkiem, a zamiennik sera – np. z ulubionych orzechów i nieaktywnych drożdży. Wszystkie przepisy łatwo znaleźć w sieci.
