Spis treści
Fizjoterapia jako metoda rehabilitacji
Fizjoterapia to nazwa działu medycyny klinicznej, która wykorzystuje różne formy energii w celu leczenia, rehabilitacji i profilaktyki schorzeń. Najczęściej stosuje się ją w kontekście rehabilitacji, czyli szeroko pojętego procesu, który ma na celu przywrócenie poprawy kondycji oraz sprawności fizycznej pacjentowi.
– Rehabilitacja kierowana jest w szczególności do osób po urazach, np. złamaniach, skręceniach, zwichnięciach, aby poprawić sprawność i komfort życia pacjenta, a także do osób przygotowujących się do różnego rodzaju zabiegów operacyjnych, np. artroskopii stawu kolanowego czy endoprotezoplastyki. Zapewnia również kompleksowe wsparcie dla osób niepełnosprawnych fizycznie i psychicznie – tłumaczy Karolina Zawadzka, fizjoterapeutka z kliniki ortopedii, rehabilitacji i medycyny sportowej Carolina Medical Center w Gdańsku. – Sama fizjoterapia wywodzi się z uprawianego od najdawniejszych czasów przyrodolecznictwa i określa te metody, których skuteczność i bezpieczeństwo zostały udowodnione naukowo i na tej podstawie znacznie rozwinięte – wyjaśnia Karolina Zawadzka.
Czytaj także: Trening EMS, czyli z elektrostymulacją mięśni. Wzmacnia ciało i wspomaga rehabilitację
Innymi słowy, fizjoterapia oznacza nieswoiste leczenie przy pomocy bodźców fizycznych, które ma na celu przywrócenie stanu równowagi w organizmie. Może być przy tym samodzielną metodą leczenia lub stanowić uzupełnienie farmakoterapii i leczenia operacyjnego. Może też stanowić podstawę rehabilitacji i profilaktyki schorzeń.
Na czym polega fizykoterapia?
Mniej znaną, a bardziej dokładną nazwą fizjoterapii jest fizykoterapia, definiowana jako oddziaływanie na ciało rozmaitymi bodźcami fizycznymi, zarówno pochodzącymi ze źródeł naturalnych, jak i wytwarzanych przez specjalne urządzenia.
Zobacz także: Ból szyi czy ramion ze zdenerwowania? Stres uszkadza mięśnie i może prowadzić do kontuzji
W piśmiennictwie spotykane są też inne synonimy fizjoterapii, takie jak fizjatria, medycyna fizykalna lub terapia fizykalna. Jak tłumaczy fizjoterapeutka, wszystkie te pojęcia wywodzą się z tego samego słowa „physis” oznaczającego w języku greckim naturę, przyrodę, natomiast „therapeia” oznacza leczenie.
Fizykoterapia jest przy tym jedną z trzech dziedzin rehabilitacji. Należące do niej także metody często stanowią uzupełnienie indywidualnej terapii, a są to:
- Kinezyterapia – leczenie za pomocą ruchu i gimnastyki. Jej podstawą są ćwiczenia ruchowe, które w celu zwiększenia efektu terapeutycznego bardzo często uzupełniane są innymi formami leczenia, np. terapią manualną.
- Masaż leczniczy – zespół technik, które przy stosowaniu w odpowiedniej kolejności wywierają istotny wpływ na tkanki człowieka.
– Należy jednak pamiętać, że każdy zabieg fizykalny posiada szereg przeciwwskazań, z którymi pacjent musi się koniecznie zaznajomić – podkreśla Karolina Zawadzka z Carolina Medical Center. – Fizjoterapeuta przed przystąpieniem do danej procedury powinien przeprowadzić z pacjentem szczegółowy wywiad dotyczący obecnego stanu zdrowia, chorób przewlekłych oraz przyjmowanych leków.
Przeczytaj także:
Rodzaje fizjoterapii. Najważniejsze zabiegi i efekty ich działania
Zabiegi stosowane w fizjoterapii zaliczane są do tzw. naturalnych metod leczniczych z dwóch powodów: działają na naturalne, czyli fizjologiczne mechanizmy homeostazy (tj. wewnętrznej równowagi organizmu), oraz stanowią naturalny składnik środowiska zewnętrznego.
Fizjoterapia jako metoda leczenia wykorzystuje bodźce fizyczne, takie jak działanie niskiej i wysokiej temperatury, różnych rodzajów promieniowania czy prądu elektrycznego. W zależności od rodzaju stosowanego zabiegu może zapewniać różne efekty lecznicze.
Do najważniejszych zabiegów fizjoterapeutycznych należą:
- Elektroterapia, czyli tzw. elektrolecznictwo – wykorzystuje działanie różnego rodzaju prądów o zróżnicowanym natężeniu: prąd stały, średniej częstotliwości, wielkiej częstotliwości oraz prądy o zmiennych częstotliwościach. Ich głównym zadaniem jest złagodzenie bólu i poprawa ukrwienia tkanek, które w danym momencie są poddane stymulacji. Dzięki temu zabiegi zmniejszają napięcie mięśni, przyspieszają regenerację tkanek i wchłanianie się obrzęków. Wskazaniem do stosowania tej metody są przewlekłe oraz ostre bóle kręgosłupa, dyskopatie, nerwobóle, choroby zwyrodnieniowe stawów, rwa kulszowa, stany po złamaniach, a także różnego rodzaju obrzęki.
- Magnetoterapia – zabiegi wykorzystują lecznicze działanie pola magnetycznego, które wnika w głąb ciała, a dzięki temu dociera do każdej komórki. Oddziałując na struktury błon komórkowych sprawia, że do komórek łatwiej przedostają się tlen oraz substancje odżywcze. Zabiegi przyspieszają regenerację tkanek, mają działanie przeciwzapalne, a także łagodzące ból. Głównymi wskazaniami do zabiegów z użyciem pola magnetycznego są osteoporoza, stany po złamaniach i urazach kości, nadciśnienie tętnicze, reumatyzm oraz choroby skóry.
- Laseroterapia – istotą tej metody jest działanie na określony obszar ciała wiązką spolaryzowanego promieniowania w taki sposób, aby jego pochłanianie, czyli absorpcja, było skuteczne. Wyróżniamy 3 różne grupy laserów: niskoenergetyczny (o mocy 1-6 mW); średnioenergetyczny (moc 7-500 mW); wysokoenergetyczny (>500mW). Zadaniem laseroterapii jest łagodzenie stanów zapalnych, przyspieszanie i optymalizowanie gojenia się ran i owrzodzeń oraz trudno gojących się ran, leczenie schorzeń przeciążeniowych (np. zapalenie ścięgna Achillesa, łokieć tenisisty, zespoły bólowe odcinka lędźwiowego), a także przyspiesza gojenie się złamań kości.
Dowiedz się więcej na temat:
- Zabiegi ultradźwiękami – wykorzystują drgania mechaniczne o częstotliwości wyższej niż 20 tys. Hz. W rehabilitacji stosuje się te z zakresu od 0,8 do 3 MHz. Podczas zabiegów z wykorzystaniem ultradźwięków dochodzi do efektu termicznego(tkanki są rozgrzewane) oraz głębokiego mikromasażu tkankowego. Działają przeciwbólowo, rozszerzają naczynia krwionośne, zmniejszają napięcie mięśniowe, hamują procesy zapalne, a także wpływają na płyny ustrojowe – przyspieszają wchłanianie tkankowe. Pozwalają leczyć m.in. ostrogi piętowe czy choroby zwyrodnieniowe stawów oraz kręgosłupa, niwelują obrzęki o charakterze limfatycznym, blizny oraz krwiaki.
- Krioterapia, czyli tzw. leczenie zimnem – polega na znacznym zmniejszeniu temperatury danej okolicy na ciele. Składa się z dwóch etapów. W pierwszym z nich (etap zimnolecznictwa), występuje spowolnienie przepływu krwi, a także tempa przemiany materii. W kolejnym etapie dochodzi do szybkiego rozszerzenia naczyń krwionośnych, przez co przepływ krwi jest bardziej dynamiczny. W konsekwencji dochodzi do niwelowania stanów zapalnych, znacznego zmniejszenia dolegliwości bólowych, przyspieszenia metabolizmu w tkankach, zmniejszenia obrzęków oraz poprawy samopoczucia. Wskazaniami do wykonywania tego rodzaju zabiegów są zapalenia mięśni oraz ścięgien, urazy pooperacyjne, dna moczanowa, zespół bolesnego barku, naderwanie ścięgien i uszkodzenie mięśni, a także krwiaki i obrzęki.
