Bolą cię plecy, strzyka w kolanie? Pomóc może terapia manualna. Sprawdź, jakie są wskazania do tej metody fizjoterapii i jak wygląda wizyta

Terapia manualna jest jedną z metod fizjoterapii łączącą w sobie metody diagnostyczne i lecznicze. Stosuje się ją w celu leczenia zaburzeń narządu ruchu, a głównie poprawy ruchomości stawów i rozluźnienia tkanek. Jest to bezpieczna i nieinwazyjna metoda wspierająca leczenie głównie chorób i bólu kręgosłupa oraz zwyrodnień stawów. Często stosuje się ją także w leczeniu kontuzji u sportowców lub zaburzeń w funkcjonowaniu narządu ruchu po urazach i operacjach. Zabiegi w terapii manualnej wykonują profesjonalni fizjoterapeuci przeszkoleni w odpowiednich technikach takich jak np. techniki Jandy, Mulligana czy Lewita.

Zobacz także: Ból szyi czy ramion ze zdenerwowania? Stres uszkadza mięśnie i może prowadzić do kontuzji

Terapia manualna nazywana jest też chiropraktyką znaną już w starożytności, którą stosował sam ojciec medycyny – Hipokrates. Uważał on, że wiele chorób i dolegliwości spowodowanych jest przez przesunięcie kręgów, które da się ustawić prawidłowo za pomocą technik manualnych. Chiropraktyka (od greckich słów: chiro – ręka i practicos – czynić, robić) była początkowo niemedyczną metodą leczenia zwyrodnień i bólu kręgosłupa, a osoby ją stosujące nazywano kręgarzami.

Terapia manualna mylona jest często z masażem leczniczym, ponieważ masaż jest jej częścią oraz w jej wykonywaniu stosuje się również różne techniki ucisku mięśni i tkanek za pomocą rąk terapeuty. Dodatkowo jednak używane są także specjalistyczne rodzaje chwytów dostosowane indywidualnie do każdego pacjenta takie jak stretching, manipulacje i mobilizacje stawów, tkanek miękkich i układu nerwowego, a także terapia punktów spustowych.

Masaż leczniczy może służyć do przygotowania pacjenta do terapii manualnej. Jest on stosowany w celu rozluźnienia mięśni oraz profilaktyki bólów kręgosłupa. Masaż odpręża, zmniejsza napięcie nerwowe, poprawia pracę układu krążenia i rozgrzewa, dzięki czemu przygotowuje ciało do zastosowania terapii manualnej.

Terapię manualną stosuje się przede wszystkim przy bólach kręgosłupa i stawów oraz przy takich dolegliwościach jak:

• choroby kręgosłupa,
• zwyrodnienia stawów,
• dyskopatia,
• rwa kulszowa,
• wady postawy np. skolioza,
• ograniczenia ruchomości stawów,
• przebywanie przez długi czas w tej samej pozycji,
• kontuzje,
• bóle pourazowe,
• bóle napięciowe, np. od siedzącego trybu życia,
• bóle kości ogonowej, karku, lędźwiowe i lędźwiowo-krzyżowe,
• bóle i zawroty głowy, migreny,
• osłabienie napięcia mięśni dna miednicy,
• częstomocz,
• zaburzenia snu,
• bóle oczu,
• nerwobóle,
• przemęczenie,
• w ramach rehabilitacji po operacjach.

Podstawą do rozpoczęcia terapii manualnej jest zdiagnozowanie problemu, a następnie indywidualne dopasowanie metod leczenia. Na pierwszej wizycie fizjoterapeuta przeprowadza wywiad z pacjentem, analizę postawy ciała oraz badania diagnostyczne np. rezonans magnetyczny. Sprawdza również palpacyjnie miejsca, na których ból skarży się pacjent i ocenia napięcie skóry, tkanek podskórnych, mięśni i więzadeł oraz zakres ruchu wybranej części ciała.

Następnie pacjent umieszczany jest na łóżku przypominającym stół do masażu, a fizjoterapeuta przechodzi do stosowania chwytów i uciskania, aby przywrócić prawidłowe napięcie tkanek, ruchomość stawów oraz złagodzić ból i napięcie. Najpierw mięśnie i tkanki są rozgrzewane poprzez uciskanie oraz ruch w różnych kierunkach i pozycjach, a po odblokowaniu zostają ustawione w odpowiednim miejscu. Można wtedy usłyszeć charakterystyczne chrupnięcie lub zgrzytnięcie, gdy kręgi lub stawy wracają na swoje właściwe miejsce. Nie jest to bolesne, a wręcz odwrotnie, przynosi ulgę, ponieważ to właśnie nieprawidłowa pozycja sprawiała ból. Często pacjent ma za zadanie wykonywanie określonych ćwiczeń również w domu.

Terapia manualna jest mało inwazyjną metodą łagodzenia i leczenia bólu i z tego względu jest dość bezpieczna dla większości osób. Jednak nie każdy może się jej poddać. Przeciwwskazania do jej stosowania to:

• żylaki odbytu,
• infekcje górnych dróg oddechowych zwłaszcza przebiegające z gorączką,
• infekcje układu pokarmowego,
• stany zapalne skóry i tkanek,
• niektóre nowotwory,
• zaawansowana osteoporoza,
• złamania i pęknięcia kości,
• naderwania wiązadeł,
• problemy z krzepliwością krwi,
• świeże urazy mechaniczne tkanek,
• niestabilność stawu,
• schorzenia układu kostnego takie jak gruźlica kości,
• zaburzenia psychiczne,
• ciąża.