Pij dla energii i witalności. Oskoła to wiosenny eliksir prosto z drzew. Napój zwany też sokiem z brzozy najlepiej pić świeży, czyli teraz

Sok z brzozy (oskoła, bzowina) to płyn czerpany spod kory różnych gatunków tego drzewa (Betula spp.). Ma bezbarwny lub lekko żółtawy kolor i lekko gęstą konsystencję. Oskoła charakteryzuje się orzeźwiającym smakiem, przypominającym słodzoną wodę, oraz właściwościami prozdrowotnymi.

Oskoła jest wytwarzana przez drzewa wczesną wiosną, która jest najlepszym okresem na jej picie. Poza sezonem jest bowiem dostępna w wersji pasteryzowanej, a często także dosładzanej.

Zobacz w galerii, jak zbierać i jak pić sok z brzozy

Oskoła jest bogatym źródłem rozpuszczonych składników mineralnych, takich jak: potas, wapń i mangan. Ponadto zawiera pewne ilości innych pierwiastków, do których należy m.in. magnez i miedź. Zawiera głównie cukry proste, m.in. fruktozę, glukozę, sacharozę i ksylozę, której pochodną jest słodzik ksylitol, nazywany cukrem brzozowym. Najczęściej pozyskuje się go jednak nie z drewna brzozy, tylko w procesie fermentacji bakteryjnej.

Dodatkowo w skład soku z brzozy wchodzą glukozydy takie jak betulozyd i monotropitozyd, z których uwalniane są salicylany (związki podobne do aspiryny), kwasy organiczne, m.in. cytrynowy, jabłkowy, chlorogenowy czy betulinowy, betulinę, przeciwutleniacze z grupy flawonoidów, saponiny, aminokwasy, garbniki, enzymy, jak również zmienne ilości witaminy C oraz witamin z grupy B.

Czytaj też: Herbatka z kory brzozy zregeneruje organizm po zimie

Dzięki wysokiej zawartości pierwiastków alkalicznych i kwasów organicznych, które są rozkładane z ustroju do związków zasadowych, sok brzozowy ma właściwości odkwaszające organizm i jest polecany zwłaszcza w diecie alkalicznej.

Porcja 100 ml naturalnej oskoły to 19-22 kcal i od 1,1 do 5,4 g węglowodanów, choć w sprzedaży zdarzają się produkty zawierające w tej porcji tylko 3,6 kcal i 0,9 g węglowodanów.

Sok z brzozy w słowiańskiej medycynie ludowej od wieków stosowany był jako remedium na wiele schorzeń. Choć wciąż brakuje nowoczesnych badań z jego zastosowaniem, jest on uznanym środkiem wspomagającym prawidłowe funkcjonowanie jelit, nerek i wątroby.

Zawarte w soku z brzozy związki węglowodanowe to prebiotyki, tj. związki odżywiające korzystne bakterie jelitowe, natomiast betulina i jej pochodne należą do związków wykazujących silne działanie niszczące komórki nowotworowe.

Dzięki działaniu moczopędnemu, przeciwzapalnemu i stymulującemu naturalną mikroflorę jelitową oskoła wspiera oczyszczanie organizmu z toksyn oraz pomaga wzmacniać odporność organizmu na przeziębienia i inne infekcje.

Oskoła łagodzi podrażnienia żołądka i jelit, pobudza trawienie i pomaga przeciwdziałać zaparciom. Uważa się też, że przynosi ulgę w bólach reumatycznych, wspiera układ krwionośny i wpływa na szybsze gojenie się ran, a także działa korzystnie na cerę problematyczną i suchą. Picie bzowiny poleca się osobom zmagającym się z anemią, anginą i szkorbutem.

Sok z brzozy jest produktem całkowicie naturalnym, który odznacza się szeregiem właściwości leczniczych. Niestety istnieją pewne przeciwwskazania co do jego picia.

Z kuracji oskołą należy zrezygnować (a przynajmniej skonsultować jej wdrożenie z lekarzem) w sytuacjach takich jak:

• uczulenie na pyłek brzozy,
• nadwrażliwość na salicylany, która objawia się reakcją alergiczną w postaci wysypki i swędzenia skóry,
• niewydolność wątroby,
• niewydolność układu moczowego,
• obrzęki ciała towarzyszące ciąży oraz zaburzeniom funkcjonowania nerek i serca.

Należy pamiętać, że częstą cechą oskoły jest wysoka zawartość manganu, którego nadmiar jest szkodliwy u osób z zaburzeniami pracy wątroby. Podczas kuracji należy zrezygnować z przyjmowania tego pierwiastka w formie suplementów diety. Natomiast ze względu na obecność cukrów oskołę powinni ograniczać lub zrezygnować z jej picia osoby z wysokim stężeniem glukozy we krwi i cukrzycą.

Dawkowanie oskoły zależy od stanu organizmu. Za maksymalną dawkę dobową uważa się porcję 200 ml oskoły 2 razy dziennie lub 150 ml tego soku 3 razy dziennie. Spożywanie większych ilości oskoły nie jest konieczne, a może przyczynić się do problemów nerkami, wystąpienia niepożądanych reakcji (np. nadwrażliwości na salicylany)

Sok z brzozy najlepiej pić po schłodzeniu. Nigdy nie należy go podgrzewać, ponieważ nie zachowa swoich najcenniejszych właściwości. Niektórzy preferują dodawanie do oskoły miodu lub naturalnych soków owocowych (np. z cytryny, malin czy jabłek).

Kurację bzowiną najlepiej przeprowadzić po zimie. Może wtedy wpłynąć korzystnie na wiosenny niedobór witamin, zmęczenie, ogólne rozbicie i złe samopoczucie. Kuracja powinna trwać ok. 3 tygodni. W jej tracie należy pić min. 100 ml soku 2 razy dziennie.

Najkorzystniej jest pić własnoręczne zebrany sok, jednak nie zawsze jest to możliwe. Jedyną opcją, która wtedy pozostaje, jest sięgnięcie po oskołę sprzedawaną w sklepach zielarskich, aptekach i niektórych supermarketach.

W sprzedaży znajdują się produkty pasteryzowane będące oskołą naturalną, jak napoje na jej bazie z dodatkiem cukru i soków. Przy zakupie należy zwrócić uwagę, by produkt nie zawierał przede wszystkim konserwantów, a najlepiej też dodanego cukru, oraz by nie był rozcieńczony. Może ew. zawierać dodatek kwasu cytrynowego.

Z kuracji oskołą warto skorzystać na wiosnę nawet wtedy, gdy nie zbieramy jej samodzielnie. O tej porze roku jest świeża i ma najlepsze właściwości. By ich nie utraciła, należy przechowywać ją w prawidłowy sposób, a przy zakupie zwracać uwagę na datę przydatności soku.

Brzoza stanowiła niegdyś święte drzewo. W niektórych religiach przedchrześcijańskich miała istotne znaczenie symboliczne i pełniła funkcje rytualne. Zbieranie zawartego w nich soku należy do starej tradycji, niegdyś często praktykowanej głównie w Europie Środkowo-Wschodniej i Skandynawii. Dziś skala tego zjawiska jest o wiele mniejsza.

Sok z brzozy zbiera się wczesną wiosną, zazwyczaj na przełomie marca i kwietnia. Przyjmuje się, że odpowiedni czas na pozyskiwanie oskoły wypada wtedy, gdy przez kilka dni utrzymuje się temperatura na poziomie 8-10 stopni Celsjusza, a drzewo nie wypuściło jeszcze liści ani pąków.

Czytaj także: Herbatka z liści brzozy na odchudzanie, przeziębienie i dnę moczanową. Wypróbuj przepis

Aby sprawdzić, czy można już zbierać sok, należy na próbę naciąć jedną z gałązek i cierpliwie czekać na to, czy zacznie wypływać z niej sok.

Oskołę można zbierać zarówno z najpopularniejszego gatunku brzozy, czyli brzozy brodawkowatej (Betula pendula), jak i brzozy omszonej (Betula pubescens). Trzeba jednak pamiętać, że drzewo nie powinno mieć mniej niż 10 lat, a jego obwód musi przekraczać 20 centymetrów. Pamiętajmy też, że sok można pobierać tylko z drzew, które rosną w naszym ogrodzie lub lesie, natomiast w przypadku brzóz rosnących w Lasach Państwowych trzeba mieć odpowiednie pozwolenie.

Brzoza powinna rosnąć z daleka od ruchliwych dróg i innych źródłem zanieczyszczeń. Nie wolno jej pozyskiwać z gatunków chronionych, do których należy brzoza karłowata, brzoza niska, brzoza ojcowska i brzoza Szafera.

Do zbierania soku można wykorzystać poniższe metody:

• Nacięcie pnia – sprawdza się to najlepiej w przypadku drzew, które są pochyłe. Nacięcie nie powinno być głębokie (maksymalnie 2-3 centymetry). Wykonuje się je za pomocą siekierki, po czym umieszcza w otworze umieszcza plastikową lub stalową rurkę i poniżej stawia się duże naczynie.
• Wiercenie w pniu – polega na zrobieniu około 3-centymetrowego otworu wiertłem przystosowanym do drewna. Podobnie jak przy nacięciu pnia umieszcza się w nim rurkę umożliwiającą spłynięcie soku do naczynia.
• Przycięcie gałązki i przymocowanie do niej plastikowej butelki, która jej nie obciąży. Oskoła uzyskana w taki sposób jest najsłodsza.

Po zebraniu soku otwór należy zabezpieczyć środkiem antybakteryjnym i zatkać korkiem. Zbieranie soku może trwać od kilku godzin do całego dnia. Zależne jest od tego, ile oskoły daje brzoza w danym momencie (a jest to średnio do 5 litrów dziennie). Sok powinien być przechowywany nie dłużej niż 2 dni w naczyniach wykonanych z szkła, ceramiki lub emaliowanych metali. W lodówce może stać do 4 dni.

Woda brzozowa jest roztworem soku brzozowego i alkoholu w stosunku 1:1. Stosowana jest zwłaszcza do pielęgnacji włosów. Odpowiada za znaczne wzmocnienie ich cebulek i odświeża skórę głowy, przez co polecana jest osobom zmagającym się z przetłuszczaniem włosów, ich wypadaniem oraz łupieżem. Może też pomóc osobom, które cierpią na łysienie androgenowe lub łysienie plackowate, bądź przeszły chemioterapię.

Wodę brzozową można ją stosować jako wcierkę do skóry głowy, czyli nakładać ją na skalp i dokładnie wmasowywać, a ponadto stosować do spryskiwania suchych lub mokrych włosów. Regularne stosowanie przynosi efekty po upływie około miesiąca.

Roztwór świeżego soku brzozowego i alkoholu, ew. spirytusu salicylowego, może stosować do przemywania skóry twarzy, szyi i dekoltu. Taka kuracja rozjaśnia cerę i pomaga usuwać niezbyt uporczywe przebarwienia. Natomiast czysty sok brzozowy nadaje się do przygotowania łagodzących podrażnienia okładów na oczy.