Rak jelita grubego a dieta roślinna. Spożywanie produktów pochodzenia roślinnego zmniejsza ryzyko rozwoju nowotworów, zwłaszcza u mężczyzn

Rak jelita grubego dotyczy najczęściej osób po 65. roku życia, jednak coraz częściej rozpoznaje się go u młodszych pacjentów. Szansa na 5-letnie przeżycie od zdiagnozowania zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania choroby w momencie wykrycia zmian. Szacuje się, że zdiagnozowanie nowotworu w 1 stopniu daje niemal 50 proc. szanse na całkowite wyleczenie i życie w zdrowiu, natomiast w 2 stopniu – 40 proc., z kolei w momencie pojawienia się przerzutów do węzłów chłonnych lub okolicznych tkanek (3 i 4 stopień) szanse te znacznie maleją i wynoszą tylko 25-30 proc.

Sprawdź też: Mięso i cukrzyca typu 2. Ryzyko rozwoju zwiększa żelazo hemowe

Aby uchronić się przed nowotworem, ważne jest prowadzenie również odpowiedniej profilaktyki zdrowotnej, która powinna opierać się na regularnym wykonywaniu badania kolonoskopii, uprawianiu umiarkowanej aktywności fizycznej, a także stosowaniu zbilansowanej diety bogatej w błonnik pokarmowy.

By sprawdzić wpływ diety roślinnej z ograniczeniem produktów zwierzęcych na ryzyko rozwoju złośliwego nowotworu jelita grubego, naukowcy postanowili przeanalizować sposób żywienia ponad 137 tys. osób w wieku 45-72 lata. Każdego uczestnika obserwowano średnio przez 19 lat.

Podczas trwania analizy uczestnicy wypełnili autorską ankietę żywieniową, w której musieli zgłosić, jak często przez ostatni rok spożywali blisko 180 różnych produktów spożywczych – głównie pochodzenia roślinnego. Następnie na podstawie odpowiedzi eksperci oszacowali średnie dzienne spożycie energii i składników odżywczych oraz pogrupowali osoby do 3 różnych grup pod względem wskaźnika spożywania produktów roślinnych:

• ogólne,
• zdrowe,
• niezdrowe.

Po przeanalizowaniu danych zaobserwowano, że osoby spożywające znaczne ilości produktów roślinnych (należące do grupy zdrowych) wykazywały mniejsze ryzyko rozwoju raka jelita grubego. Ta zależność widoczna była szczególnie wśród mężczyzn.

– Jedzenie dobrze zbilansowanej diety może pomóc w utrzymaniu zdrowej wagi, co zmniejsza ryzyko zachorowania na raka. Rzucenie palenia, ograniczenie spożycia alkoholu i zachowanie bezpieczeństwa podczas przebywania na słońcu to inne ważne sposoby na zmniejszenie ryzyka zachorowania na rożne nowotwory – skomentowała Beth Vincent, główny autor badania.

Rak jelita grubego to poważna choroba, która długo nie daje objawów, a pierwsze widoczne symptomy pojawiają się w momencie zaawansowania choroby. Podstawowym elementem chroniącym przed tym typem nowotworu jest spożywanie zbilansowanej diety z dużą ilością błonnika pokarmowego i ograniczeniem mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego.

Jak pokazały wyniki najnowszych badań, wysokie spożycie zdrowych produktów pochodzenia roślinnego, a ograniczenie żywności zaliczanej do mniej zdrowej może znacząco chronić przed rozwojem raka jelita grubego.

Naukowcy do zdrowej żywności pochodzenia roślinnego zaliczyli:

• owoce,
• warzywa,
• pełnoziarniste produkty zbożowe,
• orzechy,
• oleje roślinne,
• rośliny strączkowe,
• herbatę,
• kawę.

Natomiast wśród mniej zdrowych, które mogą zwiększać ryzyko rozwoju raka eksperci wymienili soki owocowe, ziemniaki, produkty słodzone i produkty z oczyszczonych ziaren, czyli tzw. białej mąki.

Wyniki badań dowodzą, że spożywanie produktów roślinnych może wspierać zdrowie organizmu, a nawet chronić przed rozwojem wielu chorób. Eksperci zaznaczają jednak, że istnieje potrzeba dalszych badań, które pozwoliłyby lepiej zrozumieć uzyskane zależności. Dodatkowo ograniczeniem badania było to, że wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego w tej analizie zostały zaliczone do żywności niezdrowej, co nie jest prawdą, ponieważ np. tłuste ryby morskie są znakomitym źródłem kwasów omega-3, które wykazują działanie przeciwnowotworowe.

W prewencji i szybkim wykryciu raka jelita grubego ważne jest regularne wykonywanie kolonoskopii. Zaleca się, aby każda osoba po ukończeniu 50. roku życia wykonywała minimum raz na 10 lat takie badanie. Natomiast u osób z predyspozycjami genetycznymi lub wykrytymi polipami zaleca się wykonywanie kolonoskopii raz na 2 lata. Taka diagnostyka jest obecnie bezpłatna dla osób w wieku 55-64 lata.

Zobacz: Krajowa Sieć Onkologiczna od kwietnia 2023 r. Pacjenci z nowotworami będą leczeni szybciej i pod opieką koordynatora. Co jeszcze się zmieni?

Dodatkowo istnieje również pewna grupa produktów, których częste spożycie może zwiększać ryzyko rozwoju raka jelita grubego. Wśród takich produktów można wymienić:

• czerwone mięso – spożycie już 50 g dziennie zwiększa ryzyko raka o 18 proc., natomiast jedzenie 100 g zwiększa o 30 proc.,
• alkohol – jedno piwo dziennie to wzrost ryzyka rozwoju nowotworu o 10 proc., natomiast 2,5 puszki dziennie to wzrost ryzyka aż o 52 proc.,
• cukier i produkty słodzone – zwiększają one ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2, która powoduje wzrost ryzyka rozwoju raka jelita grubego aż o 40 proc.,
• produkty obfitujące w kwasy tłuszczowe trans, czyli margaryny twarde, śmietana, słodka śmietanka i kremy do smarowania pieczywa,
• produkty wysokoprzetworzone i pozbawione błonnika pokarmowego – już 25 g błonnika dziennie wiąże się z 40 proc. obniżeniem ryzyka rozwoju tego nowotworu,
• produkty zepsute i po terminie ważności – zawierają toksyny, które mogą przyspieszyć namnażanie się komórek nowotworowych.

Źródło: New evidence links healthy plant-based diets with lower colorectal cancer risk Medical News Today