Spis treści
Co to jest tężyczka? Jakie są różnice pomiędzy tężyczką jawną a utajoną?
Tężyczka to zespół objawów wzmożonej pobudliwość nerwowo-mięśniowej. Mogą przybierać one dość różnorodny obraz, a przyczyną ich występowania jest zwiększone tempo przekazywania impulsów elektrycznych pomiędzy nerwami a mięśniami.
Atak tężyczki wiąże się z występowaniem kurczów mięśni i poczuciem wzmożonej aktywności i niepokoju. O ile objawy tężyczki jawnej są dosyć charakterystyczne, o tyle tężyczka utajona często bywa diagnozowana w niepoprawny sposób. Problem dotyczy głównie populacji ludzi młodych, aktywnych, zarówno kobiet jak i mężczyzn. Bardzo często pojawia się u pacjentów cierpiących na niedoczynność przytarczyc.
Za występowanie objawów tężyczki odpowiada bezpośrednio niedobór wapnia, pierwiastka odgrywającego kluczową rolę w mechanizmach przewodzenia bodźców elektrycznych. Przyczyną tego stanu może być niedoczynność przytarczyc, skutkująca zbyt małą produkcją parathormonu (PTH), odpowiedzialnego za utrzymanie gospodarki wapniowo-fosforanowej w organizmie.
Pod względem klinicznym wyróżnia się dwa rodzaje tężyczki: jawną i utajoną.
- Tężyczka jawna – inaczej tężyczka hipokalcemiczna, związana z zaburzeniami hormonalnymi wywołującymi hipokalcemię – obniżenie stężenia wapnia zjonizowanego w surowicy poniżej 0,95 mikromola na litr, przy możliwym normalnym poziomie wapnia całkowitego. Stan niedoboru wapnia może wynikać z nieprawidłowego działania przytarczyc lub z innych czynników.
- Tężyczka utajona – nazywana też tężyczką normokalcemiczną zdarza się o wiele częściej niż postać jawna. Występuje u pacjentów, u których nie obserwuje się nieprawidłowych poziomów wapnia. W zaburzeniu tym powstaje natomiast niedobór magnezu komórkowego, czyli hipomagnezemia (poziom magnezu w surowicy poniżej 0,65 mikromola na litr) oraz niedobór potasu, czyli hipokaliemia (obniżenie stężenia potasu poniżej 3,5 mikromola na litr surowicy).
Rozpoczynające się objawy napadu tężyczki wywołują u pacjenta niepokój, który skłania do głębokich, szybkich wdechów (hiperwentylacja). To z kolei powoduje szybkie zwiększenie pH krwi i stan tak zwanej zasadowicy. W połączeniu z hipokaliemią lub hipokalcemią powoduje ona ataki choroby. Tężyczka utajona wiąże się też z występowaniem specyficznych objawów neurologicznych.
Objawy tężyczki jawnej
Atak tężyczki jawnej charakteryzuje występowanie następujących objawów:
- symetryczne drętwienie dalszych części kończyn,
- drętwienie skóry wokół ust i języka,
- subiektywne uczucie braku czucia w dłoniach,
- widoczny gołym okiem skurcz mięśni stóp i dłoni,
- pobudzenie, lęk i niepokój o różnym nasileniu,
- uczucie ściskanie w klatce piersiowej.
Napad tężyczki może spowodować utratę przytomności lub zasłabnięcie, a w nielicznych przypadkach skurcze mięśni stanowiące zagrożenie życia (np. skurcze mięśni krtani).
U pacjentów występują także objawy charakterystyczne dla okresów pomiędzy napadami tężyczki. Należą do nich m.in:
- osłabienie,
- poczucie ciągłego zmęczenia,
- problemy ze snem,
- rozdrażnienie,
- spadek koncentracji.
Tężyczka utajona – objawy neurologiczne. Odruchy: Chwostka, Trousseau i Lusta
Tężyczka utajona objawia się w sposób niespecyficzny, mogący jednak przypominać oznaki tężyczki jawnej. U pacjenta występują m.in.:
- zaburzenia koncentracji,
- drażliwość,
- bezsenność,
- zwiększona lękliwość,
- bóle serca lub brzucha,
- kołatanie serca,
- nudności,
- drżenie powiek,
- kurcze mięśni.
Na trop prawidłowej diagnozy naprowadzają lekarza neurologiczne objawy tężyczki utajonej. Badania te przeprowadza specjalista neurolog:
- Objaw Chwostka – uderzenie młoteczkiem w pień nerwu twarzowego powoduje odpowiedź w postaci gwałtownego skurczu mięśni twarzy.
- Objaw Trousseau – przymusowe zgięcie palców dłoni (czwartego i piątego) w kształt zwany „ręką położnika”.
- Objaw Lusta – uderzenie młoteczkiem w nerw strzałkowy wspólny (pod głową kości strzałkowej) skutkuje przymusowym odwiedzeniem stopy.
Tężyczka – przyczyny choroby
Tężyczka jest stanem wynikającym bezpośrednio z zaburzeń równowagi elektrolitowej organizmu i nadmiernej pobudliwości mięśni. Istnieje szereg przyczyn, które mogą ją wywoływać. Niektóre prowadzą zarówno do tężyczki jawnej, jak i utajonej, inne są charakterystyczne dla jednej z jej odmian.
Tężyczka jawna
Tężyczka jawna zwykle wynika z zaburzeń funkcjonowania przytarczyc lub z niedoborów wapnia o różnym podłożu. Często prowadzą do niej:
- uszkodzenie lub niezamierzone przytarczyc w czasie zabiegu chirurgicznego w obrębie szyi (odpowiada nawet za 80 proc. wszystkich przypadków tężyczki),
- idiopatyczna niedoczynność przytarczyc,
- uszkodzenie przytarczyc w procesie radioterapii szyi,
- zespół Di George’a,
- zespół Kenny-Caffey’a,
- zespół Sanjad-Sakati,
- zespół Kearnsa-Sayre’a,
- znaczny niedobór witaminy D,
- ostre zapalenie trzustki,
- wyniszczenie organizmu związane z ciężką chorobą nowotworową lub alkoholizmem,
- nieprawidłowe żywienie z niedostateczną podażą wapnia i nadmiarem kwasotwórczych produktów,
- zaburzenia funkcji układu moczowego lub przyjmowanie leków moczopędnych, skutkujące wydalanie z moczem nadmiernych ilości wapnia.
Tężyczka utajona
Tężyczka utajona najczęściej wiąże się z występowaniem niedoborów wapnia, magnezu, potasu lub ze zwiększoną utratą tych pierwiastków z organizmu. Za epizodami choroby mogą stać także zaburzenia wchłaniania pierwiastków w układzie pokarmowym.
Występowaniu epizodów tężyczki utajonej sprzyjają zaburzenia nastroju, napady lęku i paniki oraz wysoki poziom stresu (tężyczka nerwicowa). To stany psychiczne przebiegające najczęściej z przyspieszeniem oddechu, co powoduje hiperwentylację i w połączeniu z istniejącymi niedoborami może prowadzić do aktywowania objawów tężyczkowych.
Podobne przyczyny mogą wywołać zarówno tężyczkę jawną, jak i utajoną. W drugim przypadku potencjał ataku istnieje ze względu na niedobory, jednak do jego wystąpienia przyczynia się katalizator. Najczęściej taką funkcję pełni zasadowica związana z hiperwentylacją.
Tężyczka – postępowanie diagnostyczne
Tężyczka to zespół objawów, które mogą przypominać symptomy innych chorób. Dotyczy to zwłaszcza tężyczki utajonej. Pierwszym narzędziem stosowanym w diagnostyce jest szczegółowy wywiad. Lekarz pyta o to, jak długo występują objawy, jakie jest ich nasilenie, jak dokładnie wygląda ich przebieg i jakie inne zjawiska im towarzyszą.
Ważne jest, by podać informacje na temat przyjmowanych leków, przewlekłych schorzeń i przebytych operacji w obrębie szyi. Lekarz dokonuje także oceny neurologicznej, sprawdzając występowanie charakterystycznych objawów.
W czasie diagnozy pod kątem tężyczki utajonej stosuje się próbę tężyczkową, czyli badanie elektromiograficzne (EMG), które pozwala wykryć nadmierną aktywność nerwowo-mięśniową, a także badanie EEG, EKG oraz konsultację psychologiczną. Wyniki tych badań pozwalają skierować pacjenta na dalsze leczenie lub diagnostykę zaburzeń hormonalnych i niedoborów pierwiastków we krwi.
Tężyczka – leczenie tężyczki jawnej i utajonej
Tężyczkę leczy się w sposób przyczynowo. W pierwszej kolejności lekarz endokrynolog wyklucza lub potwierdza występowanie zaburzeń związanych z czynnością przytarczyc. Jeżeli istnieją, konieczne jest długotrwałe podawanie pacjentowi preparatów wapnia i witaminy D.
Gdy za objawy tężyczki odpowiada niedobór wapnia lub innych pierwiastków, zaleca się zmianę jadłospisu i/lub suplementację diety, by zwiększyć spożycie wapnia, magnezu i potasu, a także witaminy D.
W czym jest magnez? Te produkty to najlepsze źródła tego nie...
Osoby narażone na hipokalcemię powinny spożywać dużo produktów bogatych w wapń, takich jak:
- sery dojrzewające,
- sery podpuszczkowe,
- ser twarogowy owczy,
- żółtka jaj,
- produkty zbożowe na zakwasie,
- tofu i inne naturalne przetwory sojowe,
- różne orzechy,
- brokuły,
- szpinak,
- natka pietruszki,
- fasola.
Zaleca się też, by unikać produktów z zawartością dodanych fosforanów, które blokują wchłanianie wapnia i innych niezbędnych zasadotwórczych pierwiastków. Należy do nich wysokoprzetworzona żywność, m.in.:
- napoje typu cola,
- sery topione,
- kostka rybna.
W niektórych przypadkach pacjentom pomaga zmiana leków, które powodowały zbyt nasilone wydalanie wapnia z moczem. Pacjenci, u których ataki tężyczki związane są z zaburzeniami na tle lękowym, powinni pozostawać pod opieką psychologa lub psychoterapeuty.
Po zakończeniu leczenia i stosowania suplementów diety oraz wykonaniu niezbędnych badań kontrolnych warto utrzymywać prawidłowe nawyki żywieniowe. Osoby, u których ujawniła się tężyczka, powinny regularnie wykonywać badania krwi pod kątem ewentualnych niedoborów.
Bądź zawsze w formie
kup teraz

Kenay, Kwas R-ALA Bio-Enhanced, 60 kapsułek
Kenay, Kwas R-ALA Bio-Enhanced, 60 kapsułek
kup teraz

Suplement diety Selen (Selenium) NOW FOODS, 200 mcg, 180 kapsułek
Suplement diety Selen (Selenium) NOW FOODS, 200 mc…
kup teraz

Suplement diety Special Two (Multiwitamina) NOW FOODS, 240 kapsułek
Suplement diety Special Two (Multiwitamina) NOW FO…
kup teraz

Suplement diety Niacin (Niacyna) NOW FOODS, 250 tabletek
Suplement diety Niacin (Niacyna) NOW FOODS, 250 ta…
kup teraz

Suplement diety Witamina C z bioflawonoidami PURITAN'S PRIDE, 100...
Suplement diety Witamina C z bioflawonoidami PURIT…
kup teraz

Suplement diety Witamina C NOW FOODS, 250 kapsułek
Suplement diety Witamina C NOW FOODS, 250 kapsułek
kup teraz

Suplement diety Witamina B-100 NOW FOODS, 250 kapsułek
Suplement diety Witamina B-100 NOW FOODS, 250 kaps…
kup teraz

Ashwagandha JARROW FORMULAS, 300 mg, 120 kapsułek
Ashwagandha JARROW FORMULAS, 300 mg, 120 kapsułek
kup teraz

Suplement diety Witamina D3 DOCTOR'S BEST, 720 kapsułek
Suplement diety Witamina D3 DOCTOR'S BEST, 720 kap…
kup teraz

Bioactive Complete B-Complex LIFE EXTENSION, 60 kapsułek
Bioactive Complete B-Complex LIFE EXTENSION, 60 ka…
kup teraz

Liposol Curcumin C3 Complex® MEDICALINE, 250 ml
Liposol Curcumin C3 Complex® MEDICALINE, 250 ml
kup teraz

Nordic, Naturals Children's ,DHA XTRA, 60 ml
Nordic, Naturals Children's ,DHA XTRA, 60 ml
kup teraz

Zinc Carnosine Complex DOCTOR'S BEST, 120 kapsułek
Zinc Carnosine Complex DOCTOR'S BEST, 120 kapsułek
kup teraz

N-Acetyl Tyrosine JARROW FORMULAS, 120 kapsułek
N-Acetyl Tyrosine JARROW FORMULAS, 120 kapsułek
kup teraz

Folian JARROW FORMULAS, 1000 mcg, 100 kapsułek
Folian JARROW FORMULAS, 1000 mcg, 100 kapsułek
kup teraz

Bicaps B-Complex FORMEDS, 120 kapsułek
Bicaps B-Complex FORMEDS, 120 kapsułek
kup teraz

Suplement diety NOW FOODS Koci Pazur 500 mg, 250 kapsułek
Suplement diety NOW FOODS Koci Pazur 500 mg, 250 k…
kup teraz

Dr Mercola, Witamina C liposomalna, 180 kaps.
Dr Mercola, Witamina C liposomalna, 180 kaps.
kup teraz

Suplement diety SWANSON Fosfatydyloseryna 100 mg, 30 kapsułek
Suplement diety SWANSON Fosfatydyloseryna 100 mg, …
kup teraz

Suplement diety MEDICALINE Aliness Spirulina Hawajska Pacyfica® 500...
Suplement diety MEDICALINE Aliness Spirulina Hawaj…
kup teraz

Now Foods, Colostrum 500 mg, 120 kapsułek
Now Foods, Colostrum 500 mg, 120 kapsułek
kup teraz

Suplement diety NOW FOODS Pau D'arco 500 mg, 250 kapsułek
Suplement diety NOW FOODS Pau D'arco 500 mg, 250 k…
kup teraz

Doctor's Best, Curcumin Phytosome Meriva 500 mg, 180 kapsułek
Doctor's Best, Curcumin Phytosome Meriva 500 mg, 1…
kup teraz

SWANSON, Koenzym Q10 30 mg, 240 kapsułek
SWANSON, Koenzym Q10 30 mg, 240 kapsułek
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
Dzieje się w Polsce i na świecie – czytaj na i.pl
Rekord zakażeń COVID-19 w roku 2023 - video flesz