Nie leczysz wady zgryzu? Spodziewaj się tych problemów ze zdrowiem!

Wady zgryzu to szerokie pojęcie obejmujące różnorodne problemy z ustawieniem zębów w łuku oraz szczęki i żuchwy względem siebie. Mogą to być drobne nieprawidłowości, jak diastema czy rotacja pojedynczego zęba, ale też bardziej skomplikowane, np. zachodzenie dolnego łuku na górny czy podniebienie gotyckie.

– Tak samo jak różnimy się wyglądem, tak samo mogą różnić się nasze zęby, stąd niektóre osoby są bardziej predysponowane do wad zgryzu, a inne mniej. Na to nakładają się czynniki środowiskowe, w tym te najważniejsze: nawyki i zachowania z dzieciństwa, w czasie gdy wyrzynają się mleczaki, a później zęby stałe. Ssanie smoczka, butelki, kciuka, oddychanie przez usta, niewłaściwa pozycja w łóżeczku, ułożenie języka. To czynniki, które mają realny wpływ. Ponadto także wcześniejsza lub zbyt późna utrata mleczaków, próchnica, ale też niedobory witaminowe nie pozostaną bez wpływu. Jeśli rodzice lub dentysta na wczesnej wizycie rozpoznają zagrożenie i wdrożą leczenie ortodontyczne, mamy szanse na uniknięcie problemu w dorosłości – opisuje lek. dent. Wioleta Romanik z Medicover Stomatologia.

Nie wszyscy są świadomi skutków wad zgryzu ani wpływu codziennych, niepozornych czynności. Panuje też błędne przekonanie, że nie warto dbać o zęby mleczne. Niestety, problem nie zniknie sam.

Nieprawidłowa artykulacja głosek może prowadzić do seplenienia lub świszczenia, co często skutkuje wycofaniem społecznym i obniżeniem samooceny. W procesie mowy biorą udział język, wargi, podniebienie oraz zęby.

Jeśli któryś z tych elementów jest niewłaściwie ukształtowany (np. przy zgryzie otwartym język wsuwa się między zęby, a przy podniebieniu gotyckim brak miejsca utrudnia wymowę głosek „r” czy „l”), powstają zaburzenia fonetyczne. Nie dotyczy to tylko dzieci – u dorosłych nieleczone wady utrwalają nieprawidłowe wzorce mowy, które mogą wymagać długotrwałej terapii logopedycznej nawet po korekcji zgryzu.

Wygląd uśmiechu często jest głównym powodem wizyty u ortodonty. Nierówne zęby lub diastema mogą obniżać samoocenę, a poważniejsze wady wpływają także na rysy twarzy.

– Wady zgryzu nie są problemem ograniczonym tylko do jamy ustnej; wpływają na wygląd profilu i ogólną postawę ciała. Wady poprzeczne, np. zgryz krzyżowy, mogą zmuszać żuchwę do bocznego ustawienia, prowadząc do widocznej asymetrii rysów twarzy. Natomiast znaczny tyłozgryz może powodować optyczne wrażenie cofniętej brody, a przodozgryz: zbyt wysuniętej żuchwy – opisuje dentystka.

Co zaskakujące, nienaturalne położenie żuchwy obciąża odcinek szyjny kręgosłupa, przyczyniając się do napięć mięśniowych, bólów karku i wad postawy. Warto dodać, że to relacja dwukierunkowa, bo na wystąpienie wady zgryzu mają też wpływ postawa ciała i pozycja kręgosłupa.

Wady zgryzu utrudniają higienę jamy ustnej – nawet staranne szczotkowanie może być niewystarczające. Stłoczone zęby uniemożliwiają stosowanie nici czy szczoteczki, co zwiększa ryzyko próchnicy, zapalenia dziąseł i chorób przyzębia.

– Przy prawidłowej okluzji, czyli zwarciu, górne i dolne zęby kontaktują się ze sobą w ściśle określonych punktach. Zaburzenie tej równowagi powoduje nadmierne starcie szkliwa, ponadto zęby się kruszą i przesuwają. To cała kaskada komplikacji. Wspomnieć jeszcze trzeba o nadwrażliwości wynikającej z uszkodzeń szkliwa oraz, co groźne: cierpią również dziąsła. Pojawia się recesja, czyli odsłonięcie części korzeniowej zęba – mówi ekspertka Medicover Stomatologia.

Brak korekcji ortodontycznej może uniemożliwić wykonanie bondingu lub licówek. Bez wyrównania zębów takie zabiegi mogą szybko ulec zniszczeniu i uszkodzić pozostałe zęby.

– Bonding jest formą odbudowy z żywicy kompozytowej. Ma mniejszą wytrzymałość niż szkliwo, więc gdy rozkład sił w jamie ustnej jest zachwiany, może szybciej się wykruszać. Z drugiej strony: porcelanowe licówki są z kolei twardsze, mniej elastyczne, a to naraża nasze własne zęby na uszkodzenia. Przed takimi więc procedurami zalecane jest leczenie ortodontyczne u osób ze stwierdzonymi wadami zgryzu – przestrzega lek. dent. Wioleta Romanik.

Nieprawidłowy zgryz może powodować przeciążenie mięśni i stawów skroniowo-żuchwowych podczas żucia, prowadząc do chronicznych bólów głowy, mylonych z migreną lub napięciowymi. Towarzyszyć temu mogą trzaski, kliknięcia w stawach oraz szumy uszne.

Tyłozgryz ogranicza przestrzeń w gardle, co może prowadzić do obturacyjnego bezdechu sennego, chrapania i problemów z oddychaniem. Oddychanie przez usta skutkuje wysuszeniem błon śluzowych, spadkiem odporności i zwiększoną podatnością na infekcje.

Wady zgryzu często diagnozuje się u dzieci i nastolatków podczas rutynowych wizyt. Rodzice powinni zwracać uwagę nie tylko na widoczne asymetrie i nierówności, ale też na subtelniejsze sygnały, np. oddychanie przez usta. Dorośli również mogą podjąć leczenie – wiek nie stanowi przeszkody.

– Leczenie u osób dorosłych może trwać dłużej, wymagać wspomagania zabiegiem chirurgicznym, a niemal na pewno po zakończonym leczeniu konieczna będzie wieloletnia retencja. Współcześnie jednak mamy dużo więcej możliwości leczenia ortodontycznego, jak aparaty estetyczne, lingwalne czy alignery (nakładki z tworzywa), które zapewniają oczekiwaną dyskrecję oraz komfort noszenia. Benefity są jednak nie do przecenienia, bo to poprawa estetyki uśmiechu, estetyki twarzy, również jej odmłodzenie, ale przede wszystkim zmniejszenie ryzyka tych najpowszechniejszych dolegliwości, czyli próchnicy i stanów zapalnych dziąseł. Leczenie ortodontyczne otwiera także możliwości bondingu czy licówek – podsumowuje dentystka.