Olej z pestek dyni
Olej z pestek dyni rozpowszechniony jest przede wszystkim W Słowenii, Chorwacji, Węgrzech i Austrii. Uzyskiwanie oleju z dyni, przebiega w sposób jak najbardziej ograniczający straty cennych związków o działaniu prozdrowotnym. Nie wykorzystuje się żadnych rozpuszczalników, a temperatura tłoczenia jest niska.
Najbardziej zasobnym w składniki odżywcze jest olej z pestek dyni tłoczony na zimno. Trwałość takiego oleju wynosi 12 miesięcy – wynika to z dużej zawartości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (PUF), które nie są odporne na utlenianie.
Olej z pestek dyni wyróżnia się na tle innych olejów wyglądem, smakiem, zapachem i właściwościami. Ma jasnozieloną barwę z domieszką pomarańczowego koloru, aż do ciemnozielonej z czerwoną poświatą. Wyjątkowe zabarwienie zawdzięcza obecności zielonych chlorofili i pomarańczowo-czerwonych karotenoidów. W smaku jest łagodny, aromatyczny, czasem lekko orzechowy.
Dodawanie go do sałatek, sosów przygotowywanych na zimno lub do polewania pieczywa i gotowych mięs – to najkorzystniejsze sposoby wykorzystywania oleju z pestek dyni w kuchni. Ze względu na wysoką zawartość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, nie należy ogrzewać tego tłuszczu roślinnego. Nie wskazane jest zatem smażenie, pieczenie, duszenie, ani grillowanie potraw z jego dodatkiem.
Awokado na odchudzanie, cholesterol i nie tylko! Poznaj korz...
Olej z pestek dyni – wartości odżywcze i kalorie
Olej z pestek dyni, jak każdy tłuszcz, jest produktem wysokokalorycznym – dlatego należy spożywać go w rozsądnych ilościach. 100 ml oleju dostarcza 896 kcal, a łyżka (10 ml) – 90 kcal. Przesadą będzie sowite polanie świeżych warzyw olejem, natomiast przygotowanie dressingu z jego dodatkiem (1 łyżka na porcję) – wydaje się lepszą opcją.
Olej z pestek dyni to wartościowe źródło zdrowych tłuszczów, a także składników prozdrowotnych pochodzących z pestek dyni, które w procesie produkcji oleju przedostały się do niego.
W składzie oleju z pestek dyni wyróżniamy następujące cenne składniki:
- wielonienasycone kwasy tłuszczowe (PUFA): 46 proc. oleju stanowi kwas linolowy z rodziny n-6,
- jednonienasycone kwasy tłuszczowe (MUFA): 33 proc. oleju stanowi kwas oleinowy,
- fitosterole: sitosterol i sigmastendion,
- skwalen,
- związki fenolowe: kwas syryngowy, felurowy i kawowy,
- karotenoidy: zeaksantyna, beta-karoten, luteina i kryptoksantyna,
- witaminy: A, E oraz z grupy B,
- składniki mineralne: selen, potas, cynk.
Czytaj także
Olej z pestek dyni – właściwości
Olej z pestek dyni powinien znaleźć się w diecie mężczyzn, ze względu na wysoką zawartość cynku. Cynk w diecie wielu Polaków dostarczany jest w zbyt małych ilościach, a pełni on bardzo dużo ważnych funkcji. Niedostateczne spożycie cynku wraz z dietą prowadzi do pogorszenia funkcjonowania układu odpornościowego, pogorszenia gojenia ran, zwiększa utratę włosów, a także może objawiać się zaburzeniami węchu i smaku.
Karotenoidy, witamina E i związki fenolowe, wspólnie tworzą bogatą kompozycję o działaniu antyoksydacyjnym. Zapewniają one skuteczną ochronę organizmu przed wolnymi rodnikami, których nadmiar w stosunku do substancji przeciwutleniających sprzyja m.in. chorobom układu sercowo-naczyniowego.
Związki fenolowe, reprezentowane przez kwasy p-kumarowy, kawowy i ferulowy zapobiegają fotooksydacyjnym uszkodzeniom skóry wywołanym przez szkodliwe promieniowanie UV. Dwa ostatnie kwasy uczestniczą w ograniczaniu mutacji w kodzie genetycznym, tym samym pomagają w obniżaniu ryzyka rozwoju nowotworów.
Karotenoidy, pod postacią zeaksanytyny, luteiny i kryptoksantyny, są istotnymi składnikami uczestniczącymi w procesach widzenia. Ich największe stężenie znajduje się w plamce żółtej, zlokalizowanej na siatkówce oka. Plamka żółta odpowiada za ostrość widzenia.
Czytaj także
Olej z pestek dyni wskazany jest w diecie osób z nadciśnieniem tętniczym. W badaniu z udziałem szczurów, którym podawano przez 6 tygodni 40-100 mg oleju z pestek dyni na kilogram masy ciała, zaobserwowano obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. Autorzy tłumaczyli zależność zawartością w oleju substancji, stymulujących wydzielanie tlenku azotu w śródbłonku naczyń krwionośnych, który rozszerza naczynia, co sprawia, że krew płynie wolniej, a ciśnienie obniża się.
Olej z pestek dyni charakteryzuje się wysoką zawartością nienasyconych kwasów tłuszczowych, które bardzo korzystnie wpływają na funkcjonowanie organizmu człowieka – szczególnie na gospodarkę lipidową. Jednonienasycone kwasy tłuszczowe sprzyjają obniżaniu poziomu cholesterolu ogólnego i tzw. „złego”c cholesterolu LDL, jednocześnie zwiększając stężenie cholesterolu frakcji HDL – korzystnego.
Zgodnie z zaleceniami żywieniowymi, 5-8 proc. energii diety powinno pochodzić z PUFA n-6, a 1-2 proc. z PUFA n-3. W oleju z pestek dyni przeważa kwas PUFA n-6, w postali kwasu linolowego. Obniża on poziom triglicerydów oraz cholesterolu ogólnego. Wykazuje hamujące działanie w kontekście agregacji płytek krwi w naczyniach krwionośnych, obniża ciśnienie tętnicze oraz uczestniczy w procesie gojenia ran.
Cynk w jedzeniu – na płodność, piękne włosy i odporność
W badaniach wykazano, że zawartość fitosteroli w oleju z nasion styryjskiej dyni wynosi 3,5-4 g/kg oleju. Zgodnie z raportem Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), korzystny efekt w postaci obniżenia poziomu cholesterolu ogólnego oraz frakcji „złego” cholesterolu LDL o 10-15 proc. obserwuje się przy spożyciu 1-3 g na dobę steroli roślinnych.
Olej z pestek dyni – jak stosować?
Olej z pestek dyni w celach prozdrowotnych można spożywać w ilości 1-2 łyżeczki dziennie. Można wypić olej bezpośrednio lub dodać do sałatki – ważne, by go nie ogrzewać. Należy pamiętać, że taka porcja oleju dostarcza o 45 kcal, co warto uwzględnić w diecie szczególnie ukierunkowanej na utratę masy ciała.
