Ból pleców między łopatkami może sygnalizować poważną chorobę. Wyjaśniamy, co oznacza piekący ból na środku pleców i na wysokości żeber

Ból pleców na wysokości łopatek obejmuje obszar na wysokości odcinka piersiowego kręgosłupa. Ból może występować w sposób ciągły lub pojawiać się tylko w konkretnej pozycji ciała lub podczas wykonywania określonego ruchu. Może mieć charakter piekący, kłujący lub rozlany, doprowadzać do sztywności kręgosłupa, a także promieniować do pachy, bocznego obszaru klatki piersiowej lub kończyny górnej.

Ból w obszarze pomiędzy łopatkami jest częstą przypadłością u osób wykonujących pracę przy komputerze, m.in. informatyków, grafików, dziennikarzy czy pracowników biurowych, a także wymagającą przyjmowania nienaturalnych pozycji, np. stomatologów i osób zatrudnionych przy linii produkcyjnej.

Przebywanie przez wiele godzin w wymuszonej pozycji stojącej lub siedzącej z ciałem pochylonym do przodu przyczynia się do obciążenia odcinka piersiowego kręgosłupa, mięśni i sąsiadujących tkanek. Ból kręgosłupa między łopatkami jest w takiej sytuacji tylko jedną z konsekwencji nieprawidłowej postawy ciała – w niektórych przypadkach rozwijają się też zaburzenia w obrębie niektórych narządów wewnętrznych.

Ból między łopatkami, a także w innych częściach pleców, można uśmierzyć doraźnie poprzez stosowanie tabletek przeciwbólowych. Leki nie zlikwidują jednak źródła problemu, które należy zidentyfikować z pomocą lekarza i podjąć odpowiednią terapię.

Aby ból pleców nie pojawiał się w przyszłości, należy zadbać o aktywność fizyczną wzmacniającą plecy i tułów, a także o ergonomię stanowiska pracy (o ile pozwalają na to warunki zawodowe). Prawidłowa pozycja ciała to taka, w której uszy, ramiona, biodra, kolana i kostki tworzą prostą linię. W pozycji siedzącej należy zadbać o to, żeby głowa nie była pochylona, a wzrok utrzymywany na wprost. Można to osiągnąć, ustawiając monitor na odpowiedniej wysokości, a w przypadku komputerów przenośnych – stosując specjalne podkładki.

Ból pleców między łopatkami nie pojawia się w ciąży tak często, jak ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym. W większości przypadków nie jest niepokojącym objawem, ponieważ dolegliwości są zwykle spowodowane ciężarem powiększającego się biustu i najczęściej dotyczą kobiet, które miały obfite piersi jeszcze przed ciążą.

Sposobem na złagodzenie nieprzyjemnych dolegliwości jest noszenie specjalnego, prawidłowo dobranego biustonosza, przeznaczonego dla kobiet w ciąży. Ból kręgosłupa między łopatkami może być też wywołany postawą ciała ciężarnej i być pogłębiany przez występujące wcześniej wady postawy.

Ból pleców między łopatkami jest jednym z symptomów choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Schorzenie ma charakter przewlekły i postępujący. W jego przebiegu dochodzi do przedwczesnego zużycia i zwyrodnienia chrząstki stawowej. Do jej degradacji dochodzi na skutek ograniczenia produkcji mazi stawowej, prowadzące do wytwarzania się tarcia i uszkodzeń mechanicznych. Skutkiem jest stan zapalny i ból. Przyczyniają się do tego także choroby reumatyczne, w tym reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) czy dna moczanowa (podagra).

Zobacz: Reumatoidalne zapalenie stawów – objawy i przyczyny artretyzmu. Zobacz badania i sposoby leczenia.

Inną przyczyną bólu między łopatkami bywa ucisk na nerw, wywołany przez zniekształcenia stawu. Proces ten jest rezultatem powstawania chrzęstnych i kostnych narośli. Ucisk wywołany na nerwy powoduje ból towarzyszący poruszaniu. W rezultacie chory unika ruchu, co doprowadza do osłabienia mięśni.

Ból kręgosłupa towarzyszący zmianom zwyrodnieniowym pojawia się w następstwie długotrwałego obierania nienaturalnej pozycji ciała, wzmożonego wysiłku i lub wykonywania niektórych ruchów (jeżeli jednak nie jest spowodowany naciskiem na nerwy, może towarzyszyć każdemu ruchowi). Dolegliwości bólowe nie dotyczą wyłącznie kręgosłupa, bo również mięśni przykręgosłupowych. Charakterystyczna jest też poranna sztywność kręgosłupa.

Zmiany zwyrodnieniowe mają charakter trwały i nasilający się, a leczenie nie może tego zmienić. Można natomiast spowolnić proces degradacji i walczyć z dolegliwościami bólowymi. Efekt ten jest uzyskiwany poprzez rehabilitację ruchową i fizykoterapię przeciwbólową. Chory, który odczuwa ból kręgosłupa między łopatkami, powinien nosić elastyczny gorset.

Ból pleców między łopatkami pojawia się w przebiegu dyskopatii, czyli zwyrodnienia dysków kręgosłupa (krążków międzykręgowych), które są zbudowane z jądra miażdżystego i pierścienia włóknistego.

Prawidłowo dyski składają się w ok. 90 proc. z wody, jednak procentowy udział substancji płynnych w jądrze miażdżystym zmniejsza się pod wpływem zwężenia kanału kręgowego i otworów międzykręgowych. W rezultacie jądro miażdżyste ulega uwypukleniu. Mamy wówczas do czynienia z przepukliną jądra miażdżystego. Jeżeli w wyniku odwodnienia dojdzie do uszkodzenia lub pęknięcia pierścienia włóknistego, dysk wypada. W obu przypadkach rezultatem jest ucisk na nerwy, wywołujący silne dolegliwości bólowe. Za ból między łopatkami odpowiedzialna jest dyskopatia zlokalizowana w kręgosłupie szyjnym.

Rozwój dyskopatii jest ściśle związana z trybem życia – sprzyja jej wielogodzinne przebywanie w nienaturalnej pozycji, pasywny wypoczynek i otyłość – zwłaszcza u osób młodszych. U tych starszych jest częściej rezultatem procesów starzenia się organizmu.

Podstawową metodą leczenia dyskopatii jest fizjoterapia. Gdy doszło do rozwoju stanu zapalnego, stosuje się leki przeciwzapalne i przeciwbólowe. Konieczne jest wówczas przerwanie fizjoterapii. W cięższych przypadkach wdrażane jest leczenie farmakologiczne (za pomocą leków przeciwbólowych) z fizykoterapią i gimnastyką korekcyjną. W niektórych sytuacjach, m.in. gdy choroba jest powiązana z infekcją, dyskopatia wymaga leczenia chirurgicznego.

Ból pleców między łopatkami może być efektem skoliozy, czyli skrzywienia kręgosłupa rozwijającego się w jego odcinku piersiowym. Dokładniej jest to trójpłaszczyznowe zniekształcenie kręgosłupa: w płaszczyźnie czołowej, strzałkowej i poziomej. Zmieniony chorobowo kręgosłup przybiera formę przypominającą kształt litery S.

Ból pleców między łopatkami jest następstwem ucisku i nieprawidłowej postawy ciała. Do typowych objawów skoliozy należą:

• wystające łopatki,
• uwypuklenie jednej strony pleców,
• nierówna wysokość ramion i bioder,
• wyraźniej zaznaczone wcięcie w talii po jednej stronie,
• różnice w długości kończyn dolnych.

Skolioza częściej występuje u dzieci niż u dorosłych. Może stanowić wadę wrodzoną, ale też mieć charakter nabyty, wynikający z różnic w długości kończyn dolnych lub z przepukliny dysku. Może też być spowodowana guzami kości, dystrofią mięśniową, porażeniem mózgowym lub operacjami przeprowadzanymi w obszarze klatki piersiowej. Najczęściej występuje jednak skolioza idiopatyczna, czyli o nieznanej etiologii. U dorosłych najczęstszą przyczyną schorzenia jest choroba zwyrodnieniowa stawów międzykręgowych.

Wcześnie wykryta skolioza jest leczona za pomocy gimnastyki korekcyjnej. Lekarz może zalecić noszenie gorsetu ortopedycznego, gipsu korygującego lub korzystanie z wyciągów. Znaczne skrzywienia wymagają leczenia chirurgicznego, przewidującego wszczepienie metalowych implantów.

Sprawdź: Na skoliozę pomoże joga. Przy jakich problemach jest polecana i które asany działają leczniczo?

Ból pleców między łopatkami może pojawić się w przebiegu postaci kifozy, które charakteryzuje się nadmiernym wygięciem kręgosłupa w odcinku piersiowym i krzyżowym ku tyłowi.

Kifoza najczęściej stanowi rezultat długotrwałego utrzymywania nieprawidłowej (pochylonej) postawy ciała. Inne czynniki przyczyniające się do powstanie kifozy to m.in.:

• skolioza,
• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa,
• wady wrodzone,
• uraz kręgosłupa,
• wypadnięcie dysku,
• artretyzm,
• osteoporoza,
• dystrofia mięśniowa,
• choroba Pageta,
• polio,
• proces starzenia się organizmu.

U dzieci przed okresem pokwitania za rozwój schorzenia może odpowiadać kifoza młodzieńcza, inaczej jałowa martwica kręgosłupa lub choroba Scheuermanna. Charakterystycznym objawem choroby są zaokrąglone plecy, a w zaawansowanej fazie schorzenia – uwypuklenie ich górnej części. W przebiegu kifozy dochodzi do nadmiernego wysunięcia głowy i barków ku przodowi. Ramiona stają się zaokrąglone, klatka piersiowa – spłaszczona i zapadnięta, a łopatki – rozsunięte od klatki piersiowej. W wyniku nacisku na kręgosłup pojawia się ból między łopatkami. W przypadku hiperkifozy wywierany jest nacisk na płuca, co powoduje wystąpienie problemów z oddychaniem. Leczenie łagodnej postaci choroby polega na wykonywaniu zaleconych przez lekarza ćwiczeń.

Ból pleców między łopatkami może wskazywać na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK). Choroba wywołuje uciążliwy ból, często o znacznym natężeniu, oraz zesztywnienie kręgosłupa. W zaawansowanym stadium schorzenia, dochodzi do powstania kostnego zespolenia w miejscu elastycznych połączeń kręgowych. Skutkuje to wadą postawy ciała (pochylenie do przodu) i znacznym ograniczeniem zdolności ruchowej.

Etiologia tej postępującej choroby autoimmunologicznej nie została do końca poznana. Uważa się, że jej rozwój jest uwarunkowany jednoczesnym wystąpieniem czynników genetycznych, immunologicznych i środowiskowych (np. zakażenia bakteryjnego).

Choroba charakteryzuje się różnym przebiegiem. Najczęściej, w pierwszej kolejności pojawiają się dolegliwości bólowe w odcinku krzyżowym, który ulega nasileniu w ciągu kilku miesięcy.

Ból nasila się w stanie spoczynku, co jest charakterystycznym objawem ZZSK. W ciągu dnia chory odczuwa pewną ulgę, zwłaszcza przy okazji wzmożonej aktywności fizycznej.

Czasami pierwszym objawem ZZSK jest ból w odcinku szyjnym. Dotyczy to przede wszystkim kobiet. W początkowej fazie choroby pojawia się też gorączka, utrata apetytu i złe ogólne samopoczucie. W niektórych przypadkach pierwsze ogniska stanu zapalnego występują w stanie biodrowym, kolanowym lub skokowym.

Z czasem schorzenie obejmuje pozostałe partie kręgosłupa, także odcinek piersiowy. Dochodzi wówczas o wystąpienia bólu między łopatkami. Zmiany obejmują też żebra, co skutkuje zmniejszeniem rozszerzalności klatki piersiowej podczas wdechu. Charakterystyczny jest też ból klatki piersiowej pojawiający się przy kichaniu i kasłaniu. Choroba w fazie zaawansowanej skutkuje całkowitą utratą ruchomości kręgosłupa.

W leczeniu choroby kluczowe znaczenie ma fizjoterapia. Odpowiednio dobrane ćwiczenia pomagają ograniczyć dolegliwości bólowe, zwiększają sprawność i korygują postawę. Stosowane jest także leczenie farmakologiczne (niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi i lekami biologicznymi) oraz chirurgiczne(operacja kręgosłupa i endoprotezowanie, jeżeli pojawi się stan zapalny w stawie biodrowym i/lub kolanowym, który wywołuje silne dolegliwości bólowe).

Ból pleców między łopatkami, który promieniuje do klatki piersiowej i lewej kończyny górnej, może być objawem zawału serca. W takiej sytuacji równocześnie pojawiają się poty, trudności w oddychaniu, duszność, mdłości, wymioty, zaburzenia pracy serca i zaburzenia przepływu krwi. Może dojść do utraty przytomności. W przypadku stanu przedzawałowego serca dolegliwości zwiększają swoją intensywność po wpływem wysiłku, ale odpoczynek nie powoduje ich złagodzenia.

Ból pleców między łopatkami przy oddychaniu może być wywołany neuralgią międzyżebrową, czyli nerwobólem. To uporczywe schorzenie jest wywołane uszkodzeniem nerwów obwodowych w następstwie urazu, oddziaływania substancji toksycznych bądź zaburzeń metabolicznych w przebiegu cukrzycy. Bywa również powikłaniem półpaśca, boreliozy i stanów zapalnych stawów.

Piekący ból pleców między łopatkami może wskazywać na refluks żołądkowo-przełykowy. W przebiegu choroby dochodzi do cofania się kwaśnej treści z żołądka do przełyku. Taki stan jest wywołany przez upośledzoną funkcję zwieracza dolnego przełyku, wynikającą ze zwiotczenia mięśnia. Przez większość czasu zwieracz ten powinien pozostawać obkurczony. W prawidłowych warunkach jego rozluźnienie następuje w momencie przełykania śliny, napoju lub pokarmu. Jeżeli stan rozluźnienia trwa dłużej (u chorych na chorobę refluksową – nawet przez minutę po każdym przełknięciu), kwaśna treść żołądkowa ulega cofnięciu do przełyku.