Brukiew – właściwości odżywcze i kaloryczność. Wspiera leczenie nadciśnienia tętniczego i zaparć. Jak przygotować sok z brukwi na kaszel?

Brukiew (Brassica napus L. var. napobrassica), inaczej nazywana karpielą lub kwaczkiem to korzeniowa roślina jedno- lub dwuletnia należąca do rodziny kapustowatych. W Polsce nie rośnie dziko, a można ją spotkać tylko w uprawie. Niestety jest to dość wymagająca roślina, a brak odpowiedniego nawodnienia sprawia, że jej miąższ staje się suchy i pozbawiony smaku.

Brukiew swoim wyglądem przypomina buraka, jednak różni się od niego znacząco kolorem. Karpiel na zewnątrz jest koloru szarego lub bladoróżowego, natomiast środek ma kremowy. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu uważano brukiew za warzywo niższych warstw społecznych, jednak w dzisiejszych czasach wraca do łask, szczególnie dzięki swoim cennym właściwościom zdrowotnym.

Brukiew, podobnie jak inne warzywa korzeniowe nie należy do kalorycznych produktów. W porcji 100 g, czyli 1/4 korzenia brukwi zawarte są tylko 34 kalorie. Indeks glikemiczny (IG) surowego warzywa jest niski i wynosi tylko 30, jednak obróbka termiczna, w tym gotowanie podnosi wartość IG do 85, co czyni ją produktem o wysokim indeksie.

Podczas obróbki termicznej warto warzywo gotować w obierkach, a dopiero później je obierać, dzięki temu indeks nie wzrośnie aż tak mocno. Dodatkowo należy pamiętać, aby nie rozgotowywać warzywa i gotować tylko tyle, aby nie było ono surowe.

Sprawdź też: Prosty przepis na zupę z brukwi na gęsinie

Karpiel jako warzywo korzeniowe stanowi źródło wielu cennych związków odżywczych. W porcji 100 g znajdziemy 8,1 g węglowodanów, z czego znaczną część stanowi skrobia, dodatkowo brukiew zawiera 1 g białka i znikome ilości tłuszczu – 0,16 g. Warto również wspomnieć o 2,3 g błonnika pokarmowego.

Co jeszcze zawiera brukiew? Wśród cennych składników odżywczych można również znaleźć (w porcji 100 g):

• witaminę A – 2 jednostki międzynarodowe (IU),
• witaminę E – 0,3 mg,
• witaminę K – 0,3 mcg,
• witaminę B1 – 0,09 mg,
• witaminę B2 – 0,04 mg,
• witaminę B3 – 0,07 mg,
• witaminę B6 – 0,1 mg,
• sód – 12 mg,
• potas – 305 mg,
• wapń – 43 mg,
• żelazo – 0,44 mg,
• magnez – 20 mg,
• fosfor – 53 mg,
• cynk – 0,24 mg.

Warto wspomnieć, że brukiew ma dość wysoki stosunek ilości potasu do ilości sodu i fosforu, a to sprawia, że osoby chore na nadciśnienie tętnicze krwi powinny częściej sięgać po to warzywo.

Co sprawia, że brukiew jest tak cennym produktem spożywczym? Fitoterapeuci i Eksperci ds. Żywności są zgodni, że karpiel to znakomite źródło glukozynolanów, czyli związków o udowodnionym działaniu przeciwnowotworowym, szczególnie w przypadku raka płuc, żołądka, jelita grubego, piersi, endometrium, szyjki macicy i prostaty.

Dodatkowo związki te wykazują działanie przeciwutleniające, czyli chronią organizm przed szkodliwym działaniem rodników tlenowych, spowalniają proces starzenia się komórek i łagodzą stan zapalny. Niestety, glukozynolany są również substancjami antyodżywczymi, czyli zmniejszają wchłanianie niektórych substancji z pożywienia, w tym jodu. Dlatego osoby z niedoczynnością tarczycy lub chorobą Hashimoto powinny znacząco ograniczyć spożywanie brukwi – w tych schorzeniach za bezpieczną ilość uznaje się 150 g tygodniowo.

Dowiedz się więcej: Po czym poznać, że tarczyca choruje?

Kolejnym ważnym składnikiem w karpielu jest błonnik pokarmowy, który przyspiesza przemianę materii, pobudza przesuwanie resztek pokarmowych w dalsze części jelita, a tym samym zapobiega powstawaniu zaparć. Regulacja rytmu wypróżnień jest również bardzo ważna w profilaktyce raka jelita grubego.

Brukiew stanowi również źródło wielu związków siarkowych, które dbają o wygląd skóry, włosów i paznokci. Sok z tego warzywa może pomóc na suche i wypadające włosy, natomiast przemywanie skóry zmniejszy widoczność przebarwień i złagodzi zmiany trądzikowe.

Kolejnym ważnym związkiem jest potas, który wykazuje działanie moczopędne i przeciwobrzękowe. Warto również wspomnieć, że zawartość tego pierwiastka sprawia, że karpiel może pomóc walczyć z cellulitem wodnym.

Jakie właściwości wykazuje brukiew? Wśród jego głównych działań można wymienić:

• moczopędne,
• przeciwobrzękowe,
• przeciwzapalne,
• przeciwnowotworowe,
• przeciwzaparciowe,
• przeciwtrądzikowe,
• obniżające poziom cholesterolu.

Mimo dobroczynnych właściwości tego warzywa nie wszyscy mogą bezpiecznie po niego sięgać. Ze względu na zawartość substancji antyodżywczych, brukiew powinny ograniczać osoby z niedoczynnością tarczycy i chorobą Hashimoto – zaleca się nie przekraczać ilości 150 g tygodniowo.

Wśród innych przeciwwskazań można wymienić:

• alergię na brukiew i inne warzywa korzeniowe,
• przyjmowanie preparatów jodu,
• terapię jodem radioaktywnym,
• wrzody żołądka i dwunastnicy,
• refluks żołądkowo-przełykowy,
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
• chorobę Leśniowskiego-Crohna.

Dowiedz się więcej: Dieta wrzodowa, czyli co jeść w przypadku wrzodów żołądka lub silnego bólu brzucha

Fitoterapeuci i zielarze zalecają przygotowanie soku z brukwi w przypadku uporczywego kaszlu, spowodowanego przez infekcje wirusowe lub bakteryjne. Jego zrobienie jest niezwykle łatwe i nie wymaga specjalnych umiejętności.

Składniki na sok z brukwi:

• 1 duża brukiew lub kilka mniejszych – ok. 500 g,
• gruba gaza lub gęste sito.

Przygotowanie:

1. Brukiew dokładnie umyć, a następnie obrać ze skóry.
2. Pokroić na mniejsze kawałki i wrzucić do blendera.
3. Zmiksować na gładką masę.
4. Papkę przecedzić przez grubą gazę lub gęste sito – najlepiej dwukrotnie.
5. Ostawić gotowy sok na minimum 15 minut.
6. Sok jest gorzki i może w smaku przypominać rzodkiewkę, dlatego w razie potrzeby można dosłodzić go odrobiną miodu.
7. Tak przygotowany sok należy pić 4-5 razy dziennie, a porcja nie powinna przekraczać 10 ml.

Uwaga! Soku nie podawać dzieciom poniżej 7. roku życia, a w przypadku kobiet ciężarnych i karmiących piersią, przed zastosowaniem warto skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu.

Źródło: Antyżywieniowe i prozdrowotne właściwości glukozynolanów Higiena Żywności i Pasz