Żelazo – norma dla różnych grup wiekowych. Role żelaza w organizmie, a także skutki niedoboru i nadmiaru żelaza we krwi

Żelazo to pierwiastek, który pełni wiele ważnych funkcji warunkujących prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Przede wszystkim buduje cząsteczkę hemu, który wchodzi w skład hemoglobiny. Dzięki hemoglobinie krew może sprawnie transportować tlen.

Zobacz: Niski poziom żelaza możliwą przyczyną długiego covid

Żelazo buduje też mioglobinę, białko tworzące mięśnie i umożliwiające im pobieranie tlenu z krwi. Bierze także udział w przemianach metabolicznych cholesterolu i detoksykacji szkodliwych substancji, która przebiega w wątrobie. Prawidłowy poziom żelaza we krwi wspomaga pracę układu nerwowego oraz odpornościowego.

Żelazo, dostarczone wraz ze spożytymi produktami np. mięsem, fasolą jest wchłaniane w dwunastnicy. Następnie wraz z krwią trafia do narządów, w których jest magazynowane – szpiku kostnego, wątroby, śledziony. Charakteryzujące niski poziom żelaza objawy, powinny skłaniać do wykonania badania diagnostycznego.

Badanie poziomu żelaza we krwi oznacza pomiar ilości żelaza krążącego w krwiobiegu, związanego z białkiem transferyną.

Żelazo należy zbadać, gdy pojawiają się objawy wskazujące na niedokrwistość. Należą do nich między innymi:

• bladość skóry i błon śluzowych,
• łatwiejsze niż do tej pory męczenie się,
• poczucie osłabienia i rozdrażnienia,
• wypadanie włosów (poznaj inne przyczyny łysienia), łamliwość paznokci,
• zaburzenia koncentracji, nagłe osłabienie pamięci, apatia.

Poziom żelaza we krwi należy też zbadać po większych utratach krwi spowodowanych urazami lub po rozległej operacji. Kobiety mające obfite miesiączki również powinny profilaktycznie badać poziom stężenia żelaza we krwi. Niskie żelazo towarzyszy niektórym nowotworom, chorobom nerek, zaburzeniom wchłaniania w jelitach i osobom z celiakią, które nie stosują się restrykcyjnie do zaleceń diety bezglutenowej.

Istnieją choroby, w których przebiegu pojawia się za dużo żelaza we krwi. Pomiar poziomu tego pierwiastka stanowi element diagnostyki takich schorzeń, jak:

• hemochromatoza,
• choroby wątroby.

Podwyższony poziom żelaza to także skutek przyjmowania niektórych leków (np. doustnej antykoncepcji).

Żelazo bada się z próbki krwi. Pobranie wygląda tak samo, jak przy zwykłym badaniu hemoglobiny. Nie trzeba się specjalnie przygotowywać, bycie na czczo nie jest konieczne, aby wynik wyszedł miarodajny. Wraz z badaniem żelaza lekarz często zleca także pomiar poziomu ferrytyny.

Badanie poziomu żelaza we krwi można wykonać bezpłatnie ze skierowaniem. Prywatnie kosztuje około 8-10 złotych. Na wynik oczekuje się nie dłużej niż dobę.

Żelazo – norma tego pierwiastka w organizmie określa górną oraz dolną granicę. Zarówno zbyt wiele, jak i za mało żelaza we krwi powoduje niepożądane dolegliwości i skutki zdrowotne. Normy żelaza mogą różnić się w zależności od laboratorium, które wykonało badanie. Przeważnie przedstawiają się one następująco:

• mężczyźni: 90-200 µg/dL,
• kobiety: 60-170 µg/dL,
• niemowlęta do 6. miesiąca: 36-156 µg/dL,
• dzieci od 6. miesiąca do 15. roku życia: 43-184µg/dL,
• dziewczęta powyżej 15 lat: 37-145 µg/dL,
• chłopcy powyżej 15 lat: 59-158 µg/dL.

W praktyce klinicznej znacznie częściej diagnozuje się niedobór niż nadmiar żelaza we krwi, zarówno u dorosłych jak i dzieci.