Spis treści
Kolendra – pochodzenie i uprawa. Kiedy ją wysiać?
Kolendra siewna (Coriandrum sativum) to roślina jednoroczna z rodziny selerowatych, bywa nazywana pluskiewnikiem i koprem pluskwianym. Dorasta do wysokości od 50 cm (odmiana gruboowocowa) do 120 cm (odmiana drobnoowocowa).
Na szczytach jej gałęzi kwitną od czerwca do sierpnia drobne, miododajne białe lub różowe kwiatki zebrane w baldachy. W sierpniu pojawiają się owoce składające się z dwóch żeberkowanych niełupek. Zwyczajowa nazwa „pluskiwenik” odnosi się do specyficznego zapachu, jaki wydzielają zielone owoce i świeża roślina, zbliżonego do fetoru pluskiew.
Kolendra pochodzi ze wschodniej części Morza Śródziemnego i Bliskiego Wschodu. Obecnie uprawiana jest na całym świecie, w Polsce znana jest już od czasu Piastów. Lubi słoneczne, osłonięte stanowiska, i choć nie ma specjalnych wymagań glebowych, źle rośnie na podmokłym, kwaśnym i zimnym podłożu.
Wysiewa się ją do gruntu pod koniec marca lub na początku kwietnia. Możliwa jest uprawa w ogródku lub na balkonie, ale z dala od kminku. Łodygi i liście zbiera się przed okresem kwitnienia i spożywa świeże, owoce nadają się do zbioru w lipcu i sierpniu. Należy je dobrze wysuszyć i przechowywać w szczelnym naczyniu.
Skład i właściwości kolendry siewnej
Do celów leczniczych wykorzystuje się przede wszystkim olejek eteryczny pochodzący z owoców kolendry drobnoowocowej. Jego główną substancją czynną jest linalol, który działa rozkurczająco na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego.
Owoce – poza olejkami – zawierają kumarynę, związki białkowe, flawonoidy, fitosterole, kwasy organiczne, garbniki, kwas askorbinowy, sole mineralne (cynk, magnez, żelazo, wapń, potas, fosfor) oraz węglowodany.
Kolendra wykazuje działanie żółciopędne, ułatwia trawienie, podbudza wytwarzanie soków żołądkowych i zwiększa apetyt.
Jakie działanie i zastosowanie ma kolendra?
W Starym Testamencie biblijna manna porównywana była do nasion kolendry:
Dom Izraela nadał temu (pokarmowi) nazwę manna. Była ona biała jak ziarno kolendra i miała smak placka z miodem (Wj 16,31); Manna zaś była podobna do nasion kolendra i miała wygląd bdelium (Lb 11,7).
W starożytnym Rzymie kolendra używana była wraz z kminkiem i octem do peklowania mięsa. W średniowieczu uważano ją za afrodyzjak. W medycynie ludowej znana jest przede wszystkim jako środek na trawienie, rozrzedzający wydzielinę płucną i wiatropędny.
W ziołolecznictwie kolendra stosowana jest m.in. jako środek o działaniu:
- rozkurczającym,
- wiatropędnym,
- pobudzającym trawienie,
- żółciopędnym,
- przeciwdrobnoustrojowym.
We współczesnej fitoterapii owoce kolendry stosuje się przede wszystkim w leczeniu chorób żołądka, przede wszystkim wynikających:
- ze zmniejszonego wydzielania soków trawiennych,
- przy skurczach jelit,
- bólach brzucha,
- w zaburzeniach przepływu żółci.
Wyciągi alkoholowe i wodne oraz olejek stosowane są także do rozszerzania dróg oddechowych, oczyszczania błony śluzowej przewodu pokarmowego oraz układu oddechowego. Nalewka kolendrowa z dodatkiem miodu działa przeciwdepresyjnie i przeciwstresowo.
W preparatach do stosowania zewnętrznego wykorzystywany jest olejek kolendrowy. Służą one m.in. do płukania jamy ustnej i gardła oraz wspomagania leczenia trudnogojących się ran. Olejek kolendrowy wykorzystywany jest także m.in. jako składnik perfum, służy również do aromatyzowania ginu, whisky i tytoniu.
Kolendra do rosołu? Do czego można ją stosować?
Wiele osób nie wie, jak wykorzystać nasiona kolendry i do czego je dodawać. A ich wachlarz ich zastosowań jest naprawdę ogromny! Można doprawiać nimi dania kuchni azjatyckiej i meksykańskiej, ale także dodawać je do sałatek oraz mięs czerwonych (wołowiny, cielęciny) i drobiu.
Nasiona kolendry świetnie sprawdzają się jako dodatek do curry, ale także do…rosołu. Jak podaje dr Henryk Różański:
Świeża kolendra zielona jest dobrym dodatkiem do sałatek, serów, mięs, ryb i sosów. Owoc kolendry można dodawać również do piernika i chleba (wypieki), którym nadaje korzenny smak i aromat. Ma właściwości konserwujące, stąd składnik marynat.
Suszone owoce kolendry można dodawać także do kiszonek oraz pasztetów i wędlin.
Napar z kolendry pomoże na trawienie
Aby przygotować wiatropędny i regulujący trawienie napar z kolendry, wystarczy 1 łyżeczkę rozgniecionych, suszonych owoców zalać szklanką wrzątku i zaparzyć pod przykryciem przez 15 minut. Pić po pół szklanki 2-3 razy dziennie.
Według dr Różańskiego owoce kolendry można także parzyć w mleku z dodatkiem miodu i pić kilka razy dziennie przy złym samopoczuciu, kaszlu, przeziębieniu, grypie, depresji i osłabieniu. Takie „mleko kolendrowe” jest bezpieczne także dla dzieci.
Natomiast kandyzowane owoce kolendry – zagotowane w syropie cukrowym – fitoterapeuta poleca jako smaczną przekąskę, która zapobiega wzdęciom, poprawia trawienie i samopoczucie oraz zwiększa laktację u kobiet.
Źródła:
- Zioła w kuchni i w aptece, apteka benedyktynów z Andechs, Wydawnictwo M, Kraków 2004 r.
- Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie, Mateusz Emanuel Senderski, Podkowa Leśna 2015 r.
- Rośliny Biblijne, Ziemia Święta, Barbara Szczepanowicz, Petrus, Kraków, 2014 r.
- Kolendra – Coriandrum Medycyna dawna i współczesna
Zadbaj o optymalne trawienie
