Dziewanna pomoże na suchy kaszel, anginę i astmę. A to nie wszystkie jej zalety! Poznaj właściwości dziewanny i zobacz, kiedy jej używać

Dziewanna (Verbascum L.) to roślina z rodziny trędnikowatych, rosnąca głównie na terenach o klimacie umiarkowanym, w tym w Polsce, często na nieużytkach. Wyróżnia się wiele odmian dziewanny. W Polsce rosną dziko na łąkach, polach i nieużytkach: dziewanna drobnokwiatowa (Verbascum thapsus L.), dziewanna kutnerowata (Verbascum phlomoides L.), dziewanna pospolita (czarna) – Verbascum nigrum L. oraz dziewanna wielkokwiatowa (Verbascum thapsiforme Schrad).

W fitoterapii wykorzystywane są przede wszystkim: dziewanna wielkokwiatowa i dziewanna drobnokwiatowa oraz dziewanna pospolita. Jako surowiec leczniczy używane są kwiaty dziewanny. Są one bardzo delikatne, dlatego zbiera się je ręcznie. Suszy się je w temperaturze pokojowej w przewiewnym, zacienionym miejscu.

Dziewanna jest rośliną niezwykle wytrzymałą – rośnie na każdym rodzaju gleby, a jej nasiona zachowują zdolność do kiełkowania nawet przez ponad 100 lat.

Kwiaty dziewanny zawierają flawonoidy (0,5-4%) – między innymi rutozyd, garbniki, saponiny trójpentenowe, glikozydy fenyloetanoidowe (werbaskozyd, arenariozyd, forsytozyd B, leukosceptozyd), polisacharydy i oligosacharydy, związki śluzowe (3-5%), kumarynę, żywice, kwasy organiczne, hesperydynę (1,5-4%) i olejek eteryczny.

Flawonoidy zawarte w dziewannie mają działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne, garbniki działają bakteriobójczo, zaś saponiny mają właściwości moczopędne i przeciwzapalne.

Substancje obecne w kwiatach dziewanny mają też działanie wykrztuśne, osłonowe na błony śluzowe jamy ustnej i przewodu pokarmowego, a także przeciwwirusowe.

Związki śluzowe rozrzedzają zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę i ułatwiają jej odkrztuszanie. Dziewanna jest bardzo pomocna przy suchym kaszlu, pomoże też osobom chorującym na astmę. Łagodzi chrypkę i ból gardła – nawilża śluzówkę i powleka ją śluzem, który ma działanie osłaniające.

Dziewanna pospolita, wielkokwiatowa i drobnokwiatowa polecane są zwłaszcza przy:

• stanach zapalnych górnych dróg oddechowych,
• objawach przeziębienia i grypy takich jak ból gardła, uporczywy suchy kaszel, katar i chrypka,
• przy ropnym zapaleniu gardła i anginie – ze względu na właściwości bakteriobójcze dziewanny.

Dziewanna wspomaga także leczenie chorób dróg żółciowych i jest stosowana przy dolegliwościach kobiecych – głównie przy zaburzeniach miesiączkowania. Substancje w niej zawarte wspomagają też układ krążenia i pracę serca.

Syrop i napar z dziewanny ma zastosowanie w zapaleniu oskrzeli – łagodzi dolegliwości bólowe i rozrzedza flegmę, ułatwiając tym samym jej odkrztuszanie. Napar z dziewanny łagodzi też objawy astmy.

Właściwości osłonowe dziewanny są szczególnie przydatne przy dolegliwościach żołądkowych takich jak nieżyt, niestrawność, kolka jelitowa i biegunka.

Zewnętrznie, w postaci okładów, napar z dziewanny stosuje się przy odleżynach, oparzeniach i w przypadku trudno gojących się ran. Olejek z dziewanny ma działanie przeciwbólowe, rozluźnia mięśnie, działa relaksująco i uspokajająco. Sprawdzi się przy chorobach reumatycznych oraz – dodany do kąpieli – pomoże zmniejszyć stres i uczucie niepokoju.

Dziewanna ma też zastosowanie w przemyśle kosmetycznym. Olejek eteryczny i wyciąg z dziewanny jest składnikiem szamponów wzmacniających oraz kosmetyków służących do rozjaśniania włosów. Ekstrakt z dziewanny ma właściwości osłaniające łuskę włosów, nadaje im blask i zdrowy wygląd.

Ze względu na właściwości antybakteryjne i odkażające wyciąg z dziewanny dodawany jest często do kosmetyków służących do pielęgnacji cery tłustej i ze skłonnością do powstawania zmian trądzikowych. Dziewanna dodawana jest też do żeli pod prysznic – łagodzi podrażnienia i delikatnie oczyszcza skórę.

Przeciwwskazaniem do stosowania dziewanny (naparów, olejku i preparatów go zawierających) jest uczulenie na składniki zawarte w tej roślinie. Alergia na dziewannę nie jest częsta i powoduje zazwyczaj jedynie niewielkie podrażnienie skóry.

Dziewanna nie jest wskazana dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Napar i syrop z dziewanny są bezpieczne dla dzieci, ale przed ich podaniem dzieciom poniżej 12. roku życia warto skonsultować się z pediatrą.

Nalewka z dziewanny zawiera alkohol i z tego powodu nie powinna być podawana osobom do 18. roku życia.

Zobacz także: