MCV, czyli średnia objętość erytrocytów. O czym świadczy wynik MCV poniżej normy, a o czym podwyższona wartość parametru?

Co oznacza MCV?

MCV (ang. mean corpuscular volume) to skrót stosowany w badaniach laboratoryjnych krwi, który charakteryzuje średnią objętość erytrocytów, czyli krwinek czerwonych. Na ich wielkość wpływ ma m.in. zawartość wody oraz hemoglobiny, czyli barwnika krwi, który odpowiada za transport tlenu po organizmie. Parametr MCV służy do rozpoznawania niedokrwistości, a rzadziej do oceny zaburzeń funkcjonowania gospodarki wodno-elektrolitowej.

Właściwe MCV ma kluczowe znaczenie dla ludzkiego zdrowia. Prawidłowa wartość MCV dla osób dorosłych mieści się w zakresie od 82 do 92 fL, natomiast w przypadku osób dzieci i młodzieży od 78 do 95 fL. Dobry wyniku tego parametru świadczy o właściwej ilości hemoglobiny zawartej w czerwonych krwinkach, która odpowiada za przenoszenie tlenu do komórek. Zaburzenia właściwej objętości erytrocytów świadczą o różnych rodzajach niedokrwistości, czyli anemii. Należy podkreślić, że wynik MCV nie jest oceniany samodzielnie, a w odniesieniu do hematokrytu (HCT), czyli stosunku ilości między krwinkami a osoczem krwi.

O czym świadczy MCV poniżej normy?

MCV poniżej normy może świadczyć o występowaniu pewnych dolegliwości. Obniżona wartość MCVmoże oznaczać m.in. niedokrwistość mikrocytarną, czyli anemię spowodowaną niedostateczną podażą żelaza wraz z dietą. To optymistyczna diagnoza dla pacjenta, ponieważ leczenie polega na stosowaniu suplementów z żelazem przepisanych przez lekarza, a także zmianie dotychczasowej diety.

Konieczne jest wprowadzenie do codziennego jadłospisu pokarmów zasobnych w żelazo. To m.in. mięso drobiowe oraz wieprzowe i wołowe, wątróbka, jaja, a także pokarmy roślinne. Zasobne w ten pierwiastek są nasiona roślin strączkowych, czyli soczewica, ciecierzyca, fasola, a także nasiona roślin oleistych jak sezam, słonecznik i różnorodne orzechy. Żelazo zapewniają ponadto niektóre warzywa (np. brukselka, natka pietruszki, brokuły) i owoce (np. figi). By zwiększyć przyswajalność pierwiastka z pokarmów roślinnych, warto spożywać je w towarzystwie witaminy C, której źródłem jest np. papryka, kiszona kapusta, cytrusy.

Powodem niedokrwistości z niedoboru żelaza mogą być również obfite krwawienia miesiączkowe u kobiet, a także urazy mechaniczne, w wyniku których dochodzi do poważnego krwotoku. Innymi przyczynami mogą być:

• pęknięcia wrzodów żołądka,
• nowotwór jelita grubego,
• choroba Leśniowskiego-Crohna,
• talasemia,
• celiakia.

Objawy anemii to: blada cera, trudności w koncentracji, osłabienie, szybkie męczenie się nawet przy niewielkim wysiłku, zawroty i bóle głowy, omdlenia, napady duszności, swędzenie skóry, a także łamliwość paznokci i wypadanie włosów.

Przyczyną obniżenia MCV może być także odwodnienie hipertoniczne. To zaburzenie gospodarki wodno-elektrolitowej spowodowane niewystarczającą ilością wypijanych płynów w ciągu dnia, biegunką lub moczówką prostą. Z powodu podwyższonego stężenia elektrolitów we krwi dochodzi do ucieczki płynu z erytrocytów, a w efekcie zmniejszenia ich objętości. Odwrotną sytuacją jest przewodnienie hipertoniczne, do którego dochodzi w przebiegu niewydolności nerek lub w konsekwencji spożywania zbyt dużej ilości soli. Również w tym przypadku ma miejsce ucieczka wody z erytrocytów i zmniejszenie ich objętości.

O czym świadczy MCV podwyższone?

Wyniki MCV mogą wskazywać również na jego podwyższenie. Występuje wtedy nie zredukowana, a zwiększona objętość krwinek czerwonych, która paradoksalnie także oznacza niedokrwistość. Jest to wtedy tzw. makrocytoza, czyli rodzaj anemii wynikający z niedoboru witaminy B12 i/lub kwasu foliowego.

Podobnie jak w przypadku niskiego stężenia żelaza przy mikrocytozie, tak przy za małym poziomie B12 i kwasu foliowego najczęściej winowajcą jest zły sposób żywienia. Na niedobory wymienionych składników odżywczych narażeni są szczególnie weganie, czyli osoby stosujące dietę eliminującą pokarmy pochodzenia zwierzęcego. Witamina B12 to natomiast składnik występujący wyłącznie w produktach zwierzęcych, takich jak mięso, produkty mleczne czy jaja. Niewielkie jej dawki zapewniają fermentowane nasiona soi oraz algi. Odżywianie się dietą roślinną wymaga suplementacji witaminy B12, gdyż w przeciwnym razie wystąpienie anemii jest jedynie kwestią czasu.

Weganie powinni zwrócić uwagę, czy napoje roślinne oraz inne substytuty przetworów mlecznych są wzbogacone o witaminę B12, i wybierać te, które zawierają jej dodatek. Wegetarianie borykający się z niedoborem witaminy B12 powinni zwiększyć spożycie jaja, mleka, serów i podobnie jak weganie stawiać na produkty fortyfikowane.

Przyczyną niedoboru witaminy B12 mogą być niektóre choroby żołądka, a także operacyjne usunięcie jego fragmentu. Komórki okładzinowe żołądka wytwarzają tzw. czynnik wewnętrzny (IF), który łączy się z witaminą B12 w kompleks. Tylko w tej formie związek może zostać przetransportowany do dalszego odcinka przewodu pokarmowego, czyli jelita cienkiego i wchłonięty. Niewystarczająca ilość wytworzonego IF powoduje, że przyswajanie witaminy B12 jest ograniczone, a to prowadzi do jej niedoborów i w konsekwencji do rozwoju niedokrwistości. Ponadto powodem niedoboru witaminy B12 mogą być choroby zlokalizowane w jelicie cienkim (np. nowotwory, choroba Leśniowskiego-Crohna, zespół przerostu bakteryjnego), w którym następują kolejne etapy wchłaniania tego związku.

Inne przyczyny podwyższonego MCV przewodnienie hipotoniczne, do którego dochodzi w konsekwencji wypijania zbyt dużych ilości wody w ciągu dnia u osób z upośledzoną czynnością nerek. Naturalnym jest niewielkie podwyższenie wartości parametru u kobiet ciężarnych i u noworodków. Wyższą wartość mogą obserwować w badaniach osoby z niedoczynnością tarczycy.

Jak przebiega badanie MCV?

MCV oceniane jest w ramach morfologii krwi obwodowej, co oznacza, że lekarz nie musi wystawiać specjalnego skierowania. Morfologię krwi warto wykonywać profilaktycznie raz w roku, by na bieżąco monitorować stan swojego zdrowia. Nieprawidłowe wyniki należy skonsultować ze specjalistą, który w razie potrzeby zleci wykonanie dodatkowych specjalistycznych badań. Szybkie wykrycie nieprawidłowości pozwala na podjęcie działań, które nie dopuszczą do rozwinięcia się niebezpiecznych chorób.