Zaczerwienienia na twarzy – o czym świadczy pieczenie i zaczerwienienie skóry, nagły rumieniec lub plamy na twarzy?

Zaczerwienienie skóry twarzy jest następstwem rozszerzania się naczyń krwionośnych. W wielu przypadkach stanowi naturalną reakcję organizmu na czynniki takie jak wzrost temperatury otoczenia, wysiłek fizyczny, spożycie pikantnej potrawy czy silny stres, które powodują wzmożoną produkcję ciepła. Dzięki zwiększonemu dopływowi krwi do naczyń krwionośnych skóry może być ono szybciej oddawane na zewnątrz.

Zaczerwienienia twarzy, zwłaszcza obejmujące fragmenty skóry, mogą wynikać z niewłaściwej pielęgnacji cery lub być objawem reakcji alergicznej, jednak mogą też stanowić symptom poważniejszego schorzenia.

Zaczerwienienia na twarzy to problem, który w dużej mierze związany jest z cerą naczynkową. Na skórze widoczne są wtedy drobne rozszerzone naczynka krwionośne. Zdarza się też, że w następstwie osłabienia naczyń na skórze tworzą się teleangiektazje, czyli pajączki. W niektórych przypadkach dochodzi do ich pękania, co doprowadza do wystąpienia zlewnego rumienia. Pajączki i towarzyszące im zaczerwienienie zwykle pojawiają się na policzkach i w okolicy nosa.

Zmiany te mają charakter stały. Do ich wystąpienia może przyczynić się częste opalanie, ciąża i wahania hormonalne. Mogą mieć też podłoże genetyczne. Zwykle nie bywają jednak powodem do niepokoju, bo mają znaczenie jedynie estetyczne – ich powstawanie nie wynika z zaburzeń w powierzchniowym układzie naczyń żylnych, ale nie ma związku z zaburzeniami wydolności układu żylnego.

U osób z cerą naczynkową zaczerwienienia na twarzy mogą pojawiać się w wyniku kontaktu z zimnym lub z ciepłym powietrzem, pod wpływem stresu, zjedzenia gorącego lub ostrego jedzenia.

Zaczerwieniona skóra twarzy może też być efektem nadmiernego przesuszenia cery. Przesuszona skóra staje się bardziej podatna na urazy, co skutkuje wystąpieniem zaczerwienienia, szorstkości i pęknięć. Jeżeli pojawia się często, warto zastanowić się nad możliwą przyczyną i jej usunięciem. Przesuszenie skóry może być efektem działania czynników takich jak:

• zimne powietrze,
• niedobory składników odżywczych,
• niedostateczne nawodnienie organizmu,
• niewłaściwej pielęgnacji skóry twarzy,
• stosowania zbyt agresywnych kosmetyków, np. zawierających alkohol, detergentów, środków perfumowanych.

Konieczna może okazać się zmiana diety lub stosowanych kosmetyków. W okresie zimowym należy zadbać o natłuszczanie cery, a dotychczas stosowane kosmetyki warto wymienić na preparaty bazujące na naturalnych składnikach.

Inne częste przyczyny zaczerwienienia na twarzy to:

• stany zapalne skóry związane z trądzikiem czy infekcjami,
• stosowanie peelingów, kosmetyków z kwasami organicznymi i innymi składnikami złuszczającymi naskórek, kremów z retinolem
• częste korzystanie z sauny,
• korzystanie z solarium, lamp kwarcowych, opalanie się,
• reakcja alergiczna na stosowane kosmetyki (równolegle może pojawić się wysypka i uczucie swędzenia skóry),
• odmrożenia,
• oparzenia słoneczne.

Zaczerwienienia na twarzy mogą wskazywać na rozwijający się w organizmie stan chorobowy. Wiele z nich ma charakter ogólnoukładowy.

• COMPONENT {"params":{"text":"Alergie","id":"alergie"},"component":"subheading"}

  – czerwone plamy na twarzy, które powodują uczucie swędzenia, mogą pojawić się jako reakcja alergiczna na ukąszenie owada błonkoskrzydłego, a jeżeli towarzyszy im wysypka, mogą być objawem nieprawidłowej reakcji na leki. Może też stanowić objaw alergii kontaktowej, w której czynnikiem uczulającym mogą być np. stosowane kosmetyki.

• Łuszczyca – jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym i charakterze przewlekłym, zapalnym, nawrotowym i niezakaźnym. W przebiegu choroby dochodzi do nadmiernego rogowacenia i łuszczenia się skóry, co skutkuje wystąpieniem zmian w postaci czerwonych, płaskowyniosłych grudek z charakterystycznymi białymi łuskami. Łuszczyca może objąć cały obszar ciała, jednak najczęściej zmiany pojawiają się rękach, stopach, łokciach, kolanach, kończynach górnych i dolnych, fałdach skórnych i na owłosionej skórze głowy. Zaczerwienienia na twarzy dotyczą przede wszystkim dzieci, jednak mogą wystąpić także u osób dorosłych. Charakterystyczną cechą choroby jest nasilenie objawów pod wpływem działania stresu.

• Trądzik różowaty – jest to choroba ograniczona do skóry twarzy, której przyczyną jest łojotok i zaburzenia naczyniowe, a naukowcy mówią też o czynnikach autoimmunologicznych. Najczęściej dotyczy kobiet, jednak u mężczyzn zwykle przybiera cięższą postać. W początkowej fazie rozwoju objawów choroby na twarzy pojawia się rumień, który po czasie zaczyna pokrywać się krostkami i grudkami. Jeżeli nie zostanie podjęte leczenie, zmiany zaczynają powodować uczucie swędzenia i szczypania. Poza leczeniem farmakologicznym (antybiotykami, retinoidami, sulfonami), ważne są zmiany w stylu życia chorego. Należy unikać stresu, czekolady, kawy, mocnej herbaty, alkoholu, tytoniu, słońca, gorących kąpieli i intensywnego wysiłku fizycznego.

• Łojotokowe zapalenie skóry – choroba o charakterze przewlekłym i nawrotowym wywołana jest nadmierną aktywnością gruczołów łojowych i zakażeniem grzybem Malassezia furfur. Może też mieć związek z chorobami układu nerwowego, m.in. z chorobą Parkinsona i padaczką. Zmiany rumieniowo-złuszczające pojawiają się na twarzy (przede wszystkim w obszarze brwi i fałd nosowo-wargowych), na owłosionej skórze głowy i na klatce piersiowej. Może temu towarzyszyć niewielki świąd i przerzedzenie włosów. Konsekwencją może być rozwój erytrodermii, czyli zaczerwienienia spowodowanego uogólnionym stanem zapalnym skóry. Dotyczy to przede wszystkim osób w podeszłym wieku.

• Atopowe zapalenie skóry – choroba autoimmunologiczna o podłożu genetycznym, która ma charakter niezakaźny i należy do najczęściej występujących przewlekłych chorób skóry. Występujące objawy skórne wynikają z jej dysfunkcji jako bariery ochronnej przed czynnikami zewnętrznymi. W rezultacie ich działania dochodzi do reakcji alergicznej i rozwoju stanu zapalnego. Skóra jest zaczerwieniona, pojawiają się pęcherzyki z osoczem i plamy, a zmiany często swędzą i pieką. Skóra atopowa jest zaczerwieniona i sucha, pęka i łuszczy się, często poddaje się infekcjom. Nieleczone i postępujące AZS prowadzi do rozwoju astmy oskrzelowej i alergii pokarmowych, sprzyja też zapadalności na choroby zapalne.
• Celiakia – jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym, wywołaną przez nietolerancję glutenu – białka obecnego w zbożach glutenowych, takich jak pszenica, żyto, orkisz i jęczmień. Objawia się przede wszystkim dolegliwościami ze strony układu pokarmowego, ale występuje także w postaci skórnej. W takim przypadku u chorego pojawiają się czerwone plamy ze zmianami grudkowatymi lub pęcherzami. Zmiany najczęściej pojawiają się symetrycznie pod pośladkami, na łokciach i między łopatkami, ale w niektórych przypadkach obejmują również twarz. Może towarzyszyć im uporczywe uczucie silnego świądu.
• Toczeń rumieniowaty układowy – choroba układowa tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym. Powoduje powstawanie zmian, które najczęściej zajmują skórę, stawy i nerki, choć mogą dotyczyć każdej tkanki i narządu. Choroba może charakteryzować się przebiegiem łagodnym lub ciężkim i zagrażać życiu. Występowanie poszczególnych symptomów zależy od zajętego chorobowo obszaru. W przypadku skóry, toczeń rumieniowaty powoduje wystąpienie charakterystycznych zmian na twarzy w kształcie motyla, obejmujących grzbiet nosa i policzki; czasami pojawia się także w okolicy oczu, czoła, szyi i dekoltu. Zmiany pojawiają się po ekspozycji na słońce, a znikają, gdy aktywność schorzenia ulegnie osłabieniu. W przebiegu choroby pojawiają się też nadżerki błony śluzowej jamy ustnej i nosa.

Zaczerwienienia na twarzy mogą mieć inne przyczyny. Należy wśród nich wymienić:

• niedobór witaminy B3 (PP) – może wywoływać stany zapalne skóry,
• przedawkowanie witaminy B3 (PP) – oprócz zaczerwienienia skóry pojawia się wysypka i uczucie świądu,
• przedawkowanie witaminy A – może dawać objawy w postaci skazy krwotocznej, siniaków, czerwonych lub żółtych plam na skórze,
• rumień wielopostaciowy – gwałtowna reakcja alergiczna może wiązać się z wystąpieniem koncentrycznych zmian skórnych, ale w postaci ostrej objawia się licznymi zmianami rumieniowymi i pęcherzowymi na całym ciele,
• nadczynność tarczycy – może powodować wystąpienie różowych lub czerwonych plam na skórze,
• choroba Hashimoto – w przebiegu choroby może wystąpić toczeń rumieniowaty,
• nadwrażliwość na histaminę, tyraminę i inne aminy biogenne – podstawowym objawem są uciążliwe wysypki, którym towarzyszy zaczerwienienie,
• nadwrażliwość pokarmowa na siarkę – związki siarki stosowana jako dodatek do żywności (najczęściej w postaci dwutlenku siarki i siarczanu do wina oraz suszonych owoców i warzyw) mogą wywoływać reakcję immunologiczną.

Zaczerwienienia na twarzy najczęściej pojawiają się też po wypiciu alkoholu. Zjawisko to może mieć związek z chorobami wątroby lub z nadciśnieniem tętniczym, jednak zdarza się, że rumieńce pojawiają się też na twarzach osób zdrowych nawet po niewielkiej ilości alkoholu. Może mieć to związek z upośledzeniem metabolizmu aldehydu octowego, czyli substancji toksycznej, będącej produktem rozkładu alkoholu.

Często zdarza się, że zaczerwienienie na twarzy ulega nasileniu w pomieszczeniach zamkniętych, gdzie panuje wysoka temperatura, a zmniejsza się na świeżym powietrzu. W przypadku wystąpienia takiego objawu należy zaprzestać picia alkoholu i skonsultować się z lekarzem.

Zaczerwienienia na twarzy u dziecka często są spowodowane przegrzaniem lub reakcją na zimno, mogą też jednak wskazywać na alergię. Jeżeli jednak towarzyszą temu inne objawy, takie jak gorączka i wysypka w postaci niewielkich plamek i grudek na szyi, tułowiu i twarzy, można podejrzewać rumień nagły, czyli tzw. trzydniówkę. Choroba wywołana jest wirusem HHV, a jej objawy ustępują samoistnie po kilku dniach (w niektórych przypadkach po kilkunastu). Celem obniżenia temperatury ciała malcowi należy podawać leki przeciwgorączkowe.

Jeżeli rumieńce na policzkach przypominają koła z jasnym środkiem, plamy pojawiają się na całym ciele, a usta dziecka są blade, najprawdopodobniej świadczy to o rumieniu zakaźnym, wywołanym parwowirusem. Tak jak w przypadku rumienia nagłego, symptomy trzeba przeczekać. W razie potrzeby malcowi należy podawać leki przeciwgorączkowe.

Zaczerwienienie twarzy u najmłodszych najczęściej jest efektem wystąpienia tzw. rumienia toksycznego noworodków. Jest to łagodna choroba skóry, która najczęściej pojawia się po około 48 godzinach od narodzin. Dokładne przyczyny występowania tego zjawiska nie są znane. Wielu specjalistów jest zdania, że do jego wystąpienia mogą przyczynić się reakcje alergiczne. Zaczerwienienie może też być odpowiedzią na czynniki termiczne i mechaniczne.

Rumień toksyczny często ma postać płaskich, czerwonych plam, ale w niektórych przypadkach przybiera formę krostek z czerwoną obwódką lub białych albo żółtych grudek. W pierwszej kolejności zmiany pojawiają się na twarzy, po czasie obejmują tułów i nogi. Rumień ustępuje samoczynnie, zwykle po około 30 dniach. Czasami utrzymuje się do 4. miesiąca życia dziecka.

Zaczerwienienia na twarzy wymagają konsultacji dermatologicznej i wdrożenia leczenia przyczynowego. Lekarz najczęściej przepisuje preparaty do stosowania na skórę z przeciwzapalnymi sterydami; bez recepty dostępny jest jedynie krem z 0,5 proc. hydrokortyzonu.

Nieestetyczne zmiany można także złagodzić, stosując domowe sposoby. Skuteczna może okazać się maseczka z płatków owsianych – zawiera beta-glukany, skrobię i fenole, które pomagają zmniejszyć stan zapalny, podrażnienia i czerwone plamy. Aby ją przygotować, należy zmielić szklankę płatków i zmieszać z odrobiną wody do uzyskania konsystencji pasty. Masę należy nanieść na twarz i pozostawić na 10 minut.

Warto stosować też okłady z naparu zielonej herbaty, który wykazuje działanie kojące dla cery. Pomóc może ponadto maseczka ze startego zielonego ogórka, który koi podrażnioną skórę (należy pozostawić go na twarzy na 10 minut). Można też wykorzystać przeciwzapalne działanie miodu Manuka – jedną łyżkę należy nanieść na oczyszczoną twarz i pozostawić na 30 minut.

Osoby z cerą naczynkową powinny unikać nadmiernej ekspozycji na promieniowanie słoneczne, opalania w solarium, spożywania ostrych potraw oraz stresu. Warto ograniczyć też picie alkoholu.

Bardzo istotna jest właściwa pielęgnacja cery. Należy stosować kosmetyki przeznaczone do cery wrażliwej i suchej, których skład nie uwzględnia substancji zapachowych i sztucznych barwników. Środki do mycia i oczyszczania skóry twarzy nie powinny zawierać alkoholu i agresywnie działających detergentów, przede wszystkim SLS i SLES, a najlepiej w ogóle siarczanów. Należy też unikać mydeł o odczynie zasadowym. W okresie wiosennym, letnim i podczas górskich wycieczek należy obowiązkowo stosować kremy z wysokim filtrem UV.

ZOBACZ: Co zaostrza objawy atopowego zapalenia skóry? Ekspert: lek. Anna Żbikowska-Kostrzewa, dermatolog i wenerolog