Spis treści
Czym jest lubczyk? To nie tylko popularna przyprawa
Lubczyk lekarski lub ogrodowy (Levisticum officinale, nazwy ludowe: lubiśnik lekarski, łakotne ziele, mleczeń) jest byliną należącą do rodziny selerowatych. Pochodzi z Azji i Europy Południowej. Jest on rośliną wieloletnią, a jego liście kształtem przypominają liście selera, ale są większe, a ich łodygi dłuższe, mogą one osiągać nawet 1,5 metra wysokości. Kwitnie od czerwca do sierpnia, a jego liście najlepiej jest zbierać przed kwitnieniem.
Leczniczo stosuje się owoc, ziele i korzeń lubczyku, jednak najwięcej właściwości prozdrowotnych wykazuje korzeń lubczyku. Zawiera on:
- olejek eteryczny (terpeinol, estry, kwas octowy, kwas walerianowy),
- skrobię,
- cukry,
- żywice,
- kumarynę,
- kwasy polifenolowe (m.in. kwas kawowy i chlorogenowy),
- fitosterole,
- związki ftalidowe,
- kumaryny,
- furanokumaryny.
Korzeń zbiera się jesienią w drugim i trzecim roku wegetacji. Następnie suszy w temperaturze pokojowej (nie wyższej niż 35 st. C). Lubczyk zawiera także witaminę C, witaminy z grupy B, potas i fosfor.
Lubczyk w kuchni i jako afrodyzjak
Ziele lubczyku wykorzystywane jest głównie jako przyprawa do zup, sosów, mięs, sałatek i gulaszów. Głównie z tego względu, że ma intensywny smak umami (podobnie jak sos sojowy czy kostki rosołowe). Z liści lubczyku można przygotować pesto lub domowego maggie. Jego nasion również można używać jako przyprawy do mięs, marynat, ziemniaków, chleba czy serów.
Lubczyk uważany jest także za naturalny afrodyzjak, ponieważ zawarte w nim związki terpenowe i alkiloftalidowe zwiększają ukrwienie narządów płciowych, przez co mogą wpływać pobudzająco na czynności seksualne i zwiększać libido.
Właściwości zdrowotne lubczyku
Głównie ze względu na zawartość olejków eterycznych lubczyk wykazuje działanie przeciwzakrzepowe, bakteriobójcze, przeciwalergiczne, oczyszczające, moczopędne, napotne, rozkurczowe i wykrztuśne. Lubczyk zwalcza też wolne rodniki, pobudza perystaltykę jelit i wydzielanie soku żołądkowego, wspomaga odporność, chroni stawy i pobudza krwawienia miesiączkowe.
Lubczyk stosuje się w leczeniu:
- artretyzmu,
- reumatyzmu,
- obrzęków,
- skąpomoczu,
- przeziębienia i grypy,
- przewlekłej niewydolności krążenia,
- skąpych miesiączek i zaburzeń miesiączkowania,
- wzdęć,
- nieżytów przewodu pokarmowego: niestrawności, wrzodów żołądka,
- kamicy nerkowej, infekcji i stanów zapalnych układu moczowego.
Mikstura z lubczyku na kaszel i przeziębienie
Mikstura z lubczyku to wywar z ziela lubczyku, który działa wykrztuśnie, dzięki czemu pozwala pozbyć się zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny i złagodzić kaszel.
Składniki:
- 1 łyżeczka posiekanego lubczyku,
- 1 szklanka wody.
Jak przygotować wywar z lubczyku na kaszel?
- Ziele lubczyku należy zalać szklanką (250 ml) wrzątku.
- Parzy pod przykryciem przez 15 minut.
- Po odcedzeniu należy wywar pić 2 razy dziennie po pół szklanki.
Jeszcze silniejsze właściwości ma korzeń lubczyku w połączeniu z tymiankiem. Aby przygotować napar, należy po 1 łyżeczce korzenia lubczyku i tymianku zalać 1 szklanką wody i zagotować. Następnie odcedzić i pić 2 razy dziennie po pół szklanki.
Przeciwwskazania do stosowania lubczyku
Lubczyk wykazuje działanie fotouczulające, dlatego nie należy stosować wyciągów i nalewek z tego ziela w okresie dużego nasłonecznienia, ponieważ na skórze mogą się pojawić nieestetyczne przebarwienia. Nie powinien być także stosowany przez osoby z nadciśnieniem tętniczym oraz z chorobami nerek.
Wyciągów z korzenia lubczyku nie mogą też stosować kobiety w ciąży, karmiące i skłonne do krwotoków macicznych, ponieważ zwiększa on ukrwienie macicy i może prowadzić do wystąpienia skurczów lub krwotoków. Przenika również do mleka matki, może więc niekorzystnie oddziaływać na przewód pokarmowy dziecka, pobudzając wydzielanie soków trawiennych oraz zwiększać wrażliwość na promienie słoneczne. Może to skutkować wystąpieniem bólów brzuszka i pojawianiem się ciemnych plam na skórze malca. Jednak dodanie liści lubczyku do zupy nie spowoduje wystąpienia skutków ubocznych.