Jemy go coraz więcej – często nieświadomie. 45 kg na osobę rocznie to „biała śmierć”. Ekspert ostrzega

– Polacy zjadają coraz więcej cukrów prostych. Na jednego mieszkańca kraju przypada w ciągu roku ponad 45 kg cukru, a dziennie – 125 gramów, czyli mniej więcej tyle, ile zawiera cukiernica – mówi specjalista w dziedzinie leczenia otyłości prof. Paweł Bogdański.

Specjalista zaznacza, że rosnąca ilość spożywanych cukrów prostych sprzyja epidemii otyłości. W jego ocenie konieczne są zdecydowane działania systemowe, ponieważ odpowiedzialna polityka państwa może mieć wpływ na zachowania konsumentów i praktyki przemysłu spożywczego.

– Przeciętny Polak zjada ok. 45 kg cukru rocznie. Dane wskazują, że w latach 2008-2017 ilość cukru spożywanego przez jednego mieszkańca naszego kraju wzrosła o ponad 6 kg. Wprawdzie o 6 kg zmniejszyliśmy spożycie cukru nieprzetworzonego, ale aż o 12 kg zwiększyliśmy konsumpcję cukrów prostych obecnych w przetworzonej żywności – wyjaśnia prof. Paweł Bogdański, kierownik Katedry Leczenia Otyłości, Zaburzeń Metabolicznych oraz Dietetyki Klinicznej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Specjalista pełni też funkcję przewodniczącego Sekcji Farmakoterapii Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości (PTLO).

Ekspert wyjaśnia, że cukier obecny w produktach spożywczych to w dużej mierze tzw. cukier ukryty.

– Przemysł spożywczy dodaje ogromne ilości cukru do żywności, aby zwiększyć jej atrakcyjność smakową dla konsumentów. My często nawet nie mamy świadomości, że jedząc coś, spożywamy jednocześnie cukier – zaznacza specjalista.

Zawierają go także produkty, w których się go nie spodziewamy, jak np.:

• keczup – 20 g cukru na 100 g,
• hamburger – 3-6 g cukru na 100 g,
• płatki śniadaniowe – 5-25 gramów cukru na 100 g,
• wody smakowe 3-4 gramy cukru na 100 g.

Cukier dodaje się również do papierosów, między innymi w celu poprawy ich walorów smakowych.

Z danych KPMG (globalna organizacja firm świadcząca usługi doradczo-audytorskie) wynika, że w Polsce stale rośnie sprzedaż napojów niealkoholowych innych niż woda, w tym napojów gazowanych, energetycznych, izotonicznych, soków, nektarów. One też często są bogate w cukier – np. Coca-Cola zawiera aż 10 gramów cukru w 100 ml.

Cukier znajdziesz w wielu produktach – i to niekoniecznie pod taką nazwą. Jak inaczej nazywa się cukier?

– Warto pamiętać, że cukry proste ukrywają się w produktach spożywczych pod wieloma nazwami. Kilkadziesiąt różnych nazw na etykietach wskazuje, że mamy do czynienia z cukrem. Są to: glukoza, fruktoza, galaktoza, sacharoza, laktoza, maltoza, dekstroza, skrobia, maltodekstryna, słód jęczmienny, ale też syropy: glukozowy, glukozowo-fruktozowy, z agawy, klonowy, kukurydziany, miód, karmel, cukier buraczany, trzcinowy, brązowy, winogronowy, owocowy. Cukry proste występują też w wielu produktach pochodzenia naturalnego i tych dosładzanych np. koncentratami soków – wymienia prof. Bogdański.

Jak wyjaśnia specjalista, cukier poprawia walory smakowe żywności, dając nam uczucie przyjemności, dlatego oddziałuje na tzw. układ nagrody w mózgu.

– Jest to prastary układ w mózgu, który pośredniczy w rozwoju uzależnienia od rzeczy, które sprawiają nam przyjemność, jak np. alkohol, seks, zakupy. Cukier spełnia właściwości substancji, która daje nam uczucie nagrody, dlatego mówimy o uzależnieniu od jedzenia, w tym od słodyczy – tłumaczy prof. Bogdański.

Ekspert przypomina, że nagrody potrzebujemy w sytuacjach, gdy jesteśmy zestresowani, zaniepokojeni, przebodźcowani.

– Żyjemy w czasach, kiedy tej nagrody potrzebujemy bardziej i częściej, ponieważ jesteśmy ciągle zestresowani, niedospani, przemęczeni, podlegamy działaniu zbyt wielu bodźców. Potrzebujemy czegoś, żeby poczuć się przez moment lepiej. Przemysł spożywczy doskonale wpisuje się w te potrzeby i dodaje cukier do żywności, by była dla nas atrakcyjniejsza, i by sprzedawać więcej i więcej. Cukier jest wszechobecny – mówi prof. Bogdański.

Cukier (w różnej formie) jest dodawany w nadmiarze do wszystkiego po to, żeby poprawić atrakcyjność i walory smakowe produktów, ale też, by przyzwyczaić konsumenta i oddziaływać na jego układ nagrody.

– To prowadzi do przywiązania i podświadomego wybierania produktów, w których cukru jest najwięcej, co skutkuje wieloma problemami zdrowotnymi, ponieważ cukier bardzo negatywnie wpływa na zdrowie – tłumaczy specjalista.