Jagody goji – właściwości prozdrowotne, kalorie i przeciwwskazania do spożywania. Czy suszone owoce goji są dobre na odchudzanie?

Jagody goji to owoce krzewu z gatunków znanych jako kolcowój pospolity lub kolcowój szkarłatny (Lycium barbarum L.) oraz kolcowój chiński (Lycium chinese). Są to pochodzące z Chin rośliny z rodziny psiankowatych, spokrewnione z ziemniakami, papryką i pomidorem.

Kolcowój pospolity rośnie w klimacie umiarkowanym Europy, między innymi w Polsce. Natomiast kolcowój chiński występuje w krajach o klimacie ciepłym i tropikalnym, przede wszystkim w Azji, a także niektórych rejonach Europy.

Czytaj także: Owoc o 5 smakach na stres, koncentrację i libido. Wydłuża życie, uspokaja i pobudza do działania

Jagody goji jako nazwa handlowa odnosi się głównie do owoców kolcowoju chińskiego nazywanego tybetańskim, rosnącego w dolinach Himalajów, czyli Tybecie, ponieważ mają one największą wartość odżywczą i leczniczą.

Lecznicze właściwości owoców kolcowoju tybetańskiego są od ponad 2 tys. lat wykorzystywane w tradycyjnej medycynie chińskiej (TCM).

Jagody goji to owoce o wysokiej wartości odżywczej, która dotyczy zwłaszcza powszechnie dostępnej postaci suszonej. Wyróżnia je m.in. wysoka zawartość białka, wynosząca ok. 14 g w 100 g. Ilość ta zawiera też ok. 77 g węglowodanów, w tym tylko ok. 45 g cukrów prostych, 13 g błonnika pokarmowego i poniżej 0,5 g tłuszczu, składającego się głównie z kwasów tłuszczowych omega-6.

Jagody goji są dość kaloryczne: 100 g tych owoców suszonych dostarcza 370 kcal, natomiast wartość kaloryczna świeżych jagód to 349 kcal.

Suszone owoce goji zapewniają bogactwo witaminy A w postaci związków karotenowych, które zapewniają ich czerwono-pomarańczowy kolor. To głównie zeaksantyna, która stanowi przeważnie 30-55 proc. karotenoidów, a także kryptoksantyna i beta-karoten. Zawartość wit. A w suszonych jagodach wynosi 26822 IU na 100 g. Porcja równa 1/4 szkl. pokrywa zapotrzebowanie na witaminę A w ok. 340 procentach, warto więc nie przekraczać tej ilości, bo nadmiar wit. A jest szkodliwy.

Są one ponadto źródłem witamin z grupy B (zwłaszcza B1, B2 i B6), witaminy E i C. Świeże jagody dostarczają ok. 48 mg wit. C w 100 g, natomiast owoce suszone mają jej nawet nawet 2000 mg witaminy C w 100 g.

W 100 g owoców kolcowoju zawarte jest też 190 mg wapnia, 6,8 mg żelaza, a także miedź, cynk, selen i chrom. Jednocześnie mają też znaczny poziom sodu, którego mają 298 mg sodu. Obfitują ponadto w antyoksydanty nie tylko w postaci karotenoidów, ale też polifenoli, w tym flawonoidów. Ponad 40 procent ich zawartości stanowią flawonole takie jak kemferol, kwercetyna i mirycetyna.

Cenne są także zawarte w owocach goji polisacharydy, które mają działanie prebiotyczne i chroniące organizm przed działaniem wolnych rodników.

Jagody goji są mało słodkie w smaku. Są raczej cierpkie i dość kwaśne – zawierają m.in. kwas jabłkowy, cytrynowy, fumarowy oraz szikimowy.

Jagody goji stosowane są w tradycyjnej medycynie krajów azjatyckich od tysiącleci. Wykorzystuje się je jako lek na choroby układu sercowo-naczyniowego – spożywanie ich ma wspomagać pracę serca i regulować ciśnienie. Ponadto jagody goji są stosowane w leczeniu chorób wątroby i układu oddechowego oraz w celu obniżenia poziomu cukru we krwi. Zaleca się je także w celu leczenia reumatyzmu i wspomagania kondycji stawów.

Medycyna chińska przypisuje też owocom goji działanie przeciwstarzeniowe, wzmacniające system odpornościowy oraz poprawiające stan wzroku i kości.

Badania naukowe potwierdzają sporą część z tych zastosowań, przy czym należy pamiętać, że jagody goji nie mogą być traktowane jako lek na żadne ze schorzeń, a jedynie suplement diety wpływający pozytywnie na stan organizmu.

Według najnowszych ustaleń naukowców jednym z najkorzystniej działających na zdrowie składników jest rozpuszczalny w wodzie bioaktywny kompleks polisacharydowy LBP (Lycium barbarum polysaccharides). Badania naukowe potwierdzają, że ma on działanie pobudzające pracę układu odpornościowego, właściwości antyoksydacyjne i może wykazywać działanie hamujące wzrost komórek, przeciwdziałające zmianom nowotworowym w obrębie żołądka, okrężnicy, prostaty, piersi i płuc. LBP przyspiesza śmierć i rozpad komórek rakowych, nie powodując przy tym uszkodzenia komórek zdrowych. Wykazano, że działanie takie pojawia się również przy nowotworach wątroby i w przebiegu białaczki.

Ponadto badania naukowe prowadzone na zwierzętach wskazują, że kompleks LBP i inne związki polisacharydowe, które zawierają jagody goji, stymulują regenerację komórek trzustki i zmniejszają stężenie glukozy we krwi. Wykazano, że LBP może w znacznym stopniu zmniejszać insulinooporność i mieć wpływ na zahamowanie rozwoju cukrzycy.

Jagody goji mają też korzystny wpływ na poziom cholesterolu w organizmie ze względu na zawartość LBP i betainy. Związki te pomagają obniżać poziom „złego” cholesterolu LDL oraz trójglicerydów we krwi, nie obniżając przy tym stężenia cholesterolu z frakcji HDL. Regularne sięganie po jagody goji pomaga więc zapobiegać tworzeniu się zmian miażdżycowych w naczyniach krwionośnych.

Owoce goji zawierają też karotenoidy o silnych właściwościach antyoksydacyjne, które chronią siatkówkę oka (ale także skórę) przed uszkodzeniami wywoływanymi m.in. przez promieniowanie UV. Włączenie do diety jagód goji może wspomagać ochronę oczu przed chorobami i pogorszeniem wzroku, między innymi przed rozwojem zwyrodnienia plamki żółtej oka.

Badania naukowe potwierdziły też korzystne działanie spożywania jagód goji na pracę wątroby. W badaniach na gryzoniach wykazano, że spożywanie jagód goji może przeciwdziałać powstawaniu uszkodzeń wątroby spowodowanym przez dietę bogatą w tłuszcze.

Powszechnie uważa się, że jagody goji to produkt, który ułatwia odchudzanie. Jedzone w umiarkowanych ilościach rzeczywiście mogą wspomagać uzyskanie i utrzymanie szczupłej sylwetki dzięki obniżaniu poziomu glukozy we krwi i wspomaganiu pracy wątroby.

Ważnym czynnikiem jest w tym wypadku zawartość chromu. Pierwiastek ten jest niezbędny dla prawidłowej gospodarki węglowodanowej, a jego niedobór przyczynia się do zwiększenia apetytu na cukier. Odpowiednie spożycie tego składnika mineralnego pozwala natomiast zredukować ochotę na słodkie co nieco.

Równie istotne dla sprawnego metabolizmu jest bogactwo antyoksydantów, a także wpływ błonnika, w tym wspomnianych polisacharydów, na utrzymanie równowagi mikroflory jelita grubego. Jej również zawdzięczamy regulację apetytu, a także niższą masę ciała.

Owoce te warto jeść w porcji 30-50 g dziennie. Garść jagod goji (30 g) to ok. 110 kcal, 4,2 g białka, 23 g węglowodanów – w tym 13,5 g cukrów, 4 g błonnika.

Warto pamiętać, że jagody goji zawierają też mniej cukrów niż np. rodzynki, choć są od nich nieco bardziej kaloryczne, w których skład wchodzi 60 g związków cukrowych, a porcja 100 g dostarcza ok. 300 kcal. Co więcej, owoce goju obfitują w kwasy organiczne, co pomaga spowalniać przyswajanie związków węglowodanowych, a przez to obniżać indeks glikemiczny posiłku.

Jagody goji smak mają słodki i cierpki, zbliżony do smaku żurawiny z lekką nutą ziołową.

Można jeść owoce goji suszone lub świeże, jeśli tylko są dostępne. Nadadzą się nie tylko jako dodatek do dań słodkich, takich jak owsianka, jogurt czy muesli, ale też sałatek i potraw gotowanych, w tym mięsnych, warzywnych czy zup.

W Azji popularna jest herbatka z jagód goji. Suszone owoce goji można też dodać do czerwonej lub czarnej herbaty.

Jagody goji świetnie nadają się też na sok i wino. Dobrze smakuje ponadto nalewka z goji. Owoce goji można też kupić w sklepach spożywczych, a w tych ze „zdrową żywnością” są również dostępne jako suplement diety w postaci tabletek oraz proszku.

Owoce goji nie są wskazane dla osób:

• przyjmujących leki przeciwzakrzepowe,
• a także leki stosowane w cukrzycy i nadciśnieniu, wpływając na ograniczenie ich działania.

W przypadku przyjmowania innych leków należy skonsultować z lekarzem, czy spożywanie jagód goji jest w danym przypadku bezpieczne.

Przeciwwskazaniem do częstego jedzenia owoców goji jest ciąża i karmienie piersią. Rzadkimi działaniami ubocznymi, które mogą pojawiać się w przypadku długo trwającego regularnego ich spożywania są nadwrażliwość na światło słoneczne i reakcje alergiczne.

Powszechnie krążąca opinia o szkodliwości jagód goji wynika z faktu, że spożywane bywają owoce odmian podobnych do tych jadalnych, które rzeczywiście są toksyczne m.in. ze względu na zawartość hioscyjaminy, która wywołuje objawy podobne do tych występujących przy zatruciu atropiną i solaniną (są to zaburzenia pokarmowe, mięśniowe i ze strony układu nerwowego). Tak bywa nawet w przypadku jagód dostępnych komercyjnie, które są sprzedawane jako właściwy jadalny produkt. Warto więc kupować te owoce oferowane przez sprawdzonych producentów i o odpowiednio wysokiej jakości.

Problemem jest też wysoka zawartość w goji pestycydów, które w Chinach stosowane są w nadmiernych ilościach i z powodu skażenia gleby obecne także w owocach sprzedawanych jako organiczne. Dostępne w sklepach suszone jagody często mają też inne, widoczne gołym okiem zanieczyszczenia. Warto ich unikać, i w tym celu wybierać tylko produkty w opakowaniu, przez które widoczna jest ich zawartość.

Dla bezpieczeństwa jedzenie owoców świeżych należy ograniczyć do sztuk tylko całkowicie dojrzałych i zrezygnować z sięgania po nie, jeśli nie jest pewne, jakiego dokładnie gatunku jest dany krzaczek.

ZOBACZ: Superfoods to także produkty polskie. Ekspert: Agnieszka Piskała, dietetyk