Spis treści
Czym jest „syndrom wstydliwego jelita”?
W artykule opublikowanym w serwisie The Conversation Vincent Ho, gastroenterolog z Western Sydney University (Australia), opisuje, jak zaburzenie, które Niemcy nazywają żartobliwie Heimscheißer (dosł. "srający [tylko] w domu"), jest stosunkowo powszechne i jak może prowadzić do tego, że cierpiące na nie osoby jedzą mniej, a nawet rezygnują z pewnych aktywności towarzyskich, które mogłyby wiązać się z koniecznością wypróżnienia się poza domem.
Osoby dotknięte tym problemem odczuwają dyskomfort i lęk już na samą myśl o konieczności skorzystania z toalety w szkole, w pracy czy w jakimkolwiek miejscu publicznym – pisze lekarz. – Niektórzy mogą mieć trudności z wypróżnieniem się nawet podczas wakacji. Jeśli są zmuszeni skorzystać z toalety poza domem, mogą doświadczać kołatania serca, nadmiernej potliwości, nudności, drżenia i problemów z oddaniem stolca.
Badanie przeprowadzone w 2021 roku wśród 714 australijskich studentów wykazało, że ponad 14 proc. unikało toalet publicznych z powodu lęku, podczas gdy kolejne 3 proc. unikało ich z obawy przed brudem.
Skąd się bierze lęk przed kupą?
Lęk przed kupą jest często wywoływany przez przytłaczający strach przed byciem obserwowanym i kontrolowanym. Badanie z 2019 roku na grupie 316 australijskich studentów wykazało, że najczęstszą przyczyną lęku przed kupą był strach przed negatywną oceną ze względu na sposób wypróżniania się: niektórzy obawiali się, że inni uznają, iż spędzają w toalecie zbyt dużo czasu, inni niepokoili się z kolei z powodu dźwięków i zapachów towarzyszących wypróżnianiu.
Psychologowie uważają lęk przed kupą za rodzaj zaburzenia lękowego o charakterze społecznym: badania przeprowadzone w 2016 roku wykazały, że parkopreza jest przez National Phobics Society uznawana za formę fobii społecznej. I wyniki te to potwierdzają: w gruncie rzeczy osoby z lękiem przed kupą boją się bycia ocenianymi przez innych.
Jakie są zagrożenia związane z tą dolegliwością?
Wstrzymywanie stolca może sprawić, że w okrężnicy staje się on twardszy i bardziej suchy, ponieważ wchłania więcej wody, co może prowadzić do problemów z przewlekłymi zaparciami.
Jak wyjaśnia gastroenterolog, ta sytuacja sama w sobie zwiększa ryzyko problemów, takich jak:
krwawienie z hemoroidów
ból spowodowany szczelinami odbytu, czyli pęknięciami błony śluzowej odbytu
wypadanie odbytnicy, kiedy fragment okrężnicy wysuwa się przez odbyt
A wszystko to, z czasem, może doprowadzić do nietrzymania stolca.
Jakie są sposoby leczenia parkoprezy?
Odpowiednia edukacja w zakresie prawidłowych zachowań w toalecie jest częścią terapii lęku przed wypróżnieniem.
Czas spędzony na sedesie ma znaczenie i powinien być jak najkrótszy: jednym z głównych zagrożeń związanych z długim siedzeniem na toalecie jest pojawienie się hemoroidów. Muszla klozetowa to w gruncie rzeczy siedzisko z dużym otworem pośrodku: sprawia to, że okolica odbytu jest zawieszona w powietrzu i pozostaje w stałym napięciu. Może to prowadzić także do problemów z kręgosłupem.
Osoby z lękiem przed wypróżnianiem częściej cierpią na tego typu powikłania zaparć, które z kolei mogą jeszcze bardziej nasilać lęk przed wypróżnianiem, tworząc niebezpieczną spiralę problemów.
- Spożywanie odpowiedniej ilości błonnika pokarmowego jest ważne, ponieważ sprawia on, że stolec staje się bardziej miękki i łatwiejszy do oddania – radzi Vincent Ho. – To może zmniejszyć stres związany z wypróżnianiem.
Bycie świadomym prawidłowych nawyków toaletowych jest istotne dla osób cierpiących na lęk przed wypróżnianiem, ponieważ mają one tendencję do nadmiernego koncentrowania się na samym akcie wypróżniania, przez co zaniedbują podstawowe zmiany stylu życia, które ogólnie ułatwiłyby oddawanie stolca.
Do tego wszystkiego powinno się dołączyć leczenie psychologiczne. Zdaniem eksperta terapia poznawczo‑behawioralna jest zalecana jako metoda pierwszego wyboru w leczeniu lęku przed wypróżnianiem, ponieważ pomaga identyfikować i przepracowywać negatywne schematy myślenia.
Często stosuje się podejście polegające na stopniowej ekspozycji. Obejmuje ono uporządkowany, stopniowy proces, w trakcie którego pacjent mierzy się z coraz trudniejszymi sytuacjami w publicznych toaletach, aby zmniejszyć lęk i nabrać pewności siebie.
Od czego zacząć?
- Najważniejszą rzeczą, jaką należy zrobić, aby pokonać lęk przed kupą, jest zwrócenie się o pomoc do wykwalifikowanego pracownika ochrony zdrowia – podsumowuje ekspert. – Zacznij od rozmowy z lekarzem, który oceni, czy twoje objawy najprawdopodobniej wynikają z lęku przed kupą, czy też mogą mieć związek z innym problemem trawiennym. On lub ona może przepisać leki, które pomogą w walce z zaparciami.
Źródło: The Conversation / Polska Press Grupa
