Drożdże pomagają na zdrowie i urodę. Poznaj ich właściwości i sprawdź, jak stosować tabletki drożdżowe

Drożdże (Saccharomyces) to rodzaj jednokomórkowych grzybów należących do rodziny drożdżakowatych (Saccharomycetaceae), których łacińską nazwę można przetłumaczyć jako „grzyby cukrowe”. Rozwijają się na podłożach zawierających cukry proste i są odpowiedzialne za fermentację alkoholową, która przebiega przeważnie w warunkach beztlenowych.

Najczęściej nazwa ta jest stosowana w odniesieniu do gatunku Saccharomyces cerevisiae, do których należą odmiany stosowane do wyrobu pieczywa, piwa, wina oraz mocniejszych trunków alkoholowych.

Drożdże są organizmami rozmnażającymi się poprzez pączkowanie. W procesie tym jądro komórki rodzicielskiej drożdży dzieli się na dwa, przy czym jedno z jąder przemieszcza się do nowo powstałego pączka. Drożdże mogą tworzyć rozległe kolonie, a niekiedy wytwarzają też zarodniki workowe, które umożliwiają ich przetrwanie w niekorzystnych warunkach.

Istnieje wiele gatunków drożdży, z czego dobrze poznano około trzydziestu. Najczęściej jednak dzieli się je na grupy pod względem sposobu zastosowania.

Wyróżnia się m.in.:

• drożdże piekarnicze (piekarskie),
• drożdże piwowarskie (piwne) – oprócz S. cerevisiae stosuje się także szczepy Saccharomyces pastorianus, dawniej. S. carlsbergensis, przeznaczone do piwa typu lager,
• drożdże winne – oprócz S. cerevisiae to również Saccharomyces bayanus,
• drożdże gorzelnicze,
• drożdże kefirowe (Kluyveromyces marxianus),
• drożdże probiotyczne – Saccharomyces boulardii, które są odmianą S. cerevisiae,
• drożdże odżywcze (nieaktywne lub dezaktywowane).

Drożdże należące do gatunków dzikich (drożdże dzikie) są najczęściej uznawane za szkodliwe i powodujące wady produktów spożywczych, chociaż dodaje się je do produkcji niektórych gatunków piwa.

Drożdże to jedno z najbogatszych źródeł witamin z grupy B, a w szczególności wit. B1, B2, B3, B5, B6 oraz biotyny i kwasu foliowego. Oprócz nich zawierają także składniki mineralne takie jak fosfor, żelazo, cynk, potas, magnez, chrom i selen. Zawierają także witaminę E oraz inne antyoksydanty, m.in. glutation i selenometioninę, a ponadto korzystne dla serca beta-glukany.

Porcja 100 świeżych drożdży zapewnia ok. 90 kcal, a przy tym ok. 11 g białka, 2 g tłuszczu, 14,5 g węglowodanów i 7,4 g błonnika.

Ponieważ świeże drożdże nie są przeznaczone do bezpośredniego spożycia, a przy zastosowaniu w wypiekach używa się ich tylko w niewielkiej ilości, a ciasto poddaje się działaniu wysokiej temperatury, nie stanowią one znaczącego źródła składników odżywczych, a zwłaszcza witamin.

W kuchni używa się też aktywnych drożdży suszonych, które w przeciwieństwie do tych świeżych cechuje znaczna trwałość. Choć jednak są wygodne, zapewniają nieco inny smak domowych wypieków i nie są spożywane jako źródło cennych składników.

Przy ich stosowaniu warto znać wartość kuchennego przelicznika, według którego porcja 7 g suszonych drożdży instant (klasyczne opakowanie) odpowiada ok. 15 g drożdży świeżych.

W kuchni używa się jednak drożdży nieaktywnych, tj. pozbawionych żywotności, które są dostępne w formie proszku i płatków. Ze względu na orzechowo-grzybowy smak są cennym dodatkiem smakowym do potraw zwłaszcza w kuchni bezmięsnej i wegańskiej, dodając im też brakujących witamin.

Porcja 100 g dezaktywowanych drożdży dostarcza 360-440 kcal, 45-55 g białka, 0-6 g tłuszczu, 33-37 g węglowodanów i 18-25 g błonnika.

Drożdże mają wiele zastosowań. Ze względu na wysoką zawartość witamin z grupy B czasami zaleca się ich przyjmowanie (np. picie drożdży rozpuszczonych w wodzie lub mleku) w stanach wyczerpania fizycznego i psychicznego. Zawarte w nich składniki pomagają łagodzić negatywne skutki stresu i poprawiać funkcjonowanie układu nerwowego.

Drożdże są też pomocne przy problemach z cerą, szczególnie trądzikową, a także w przypadku osłabienia włosów i paznokci.

Maseczka z drożdży na twarz pomaga odżywić cerę, a także łagodzić wypryski i zmiany zapalne. Drożdże na trądzik, zarówno w postaci maseczki, jak i drożdże w tabletkach, to jedna z najtańszych i najbardziej skutecznych domowych kuracji.

Dobre efekty da też maseczka z drożdży na włosy – jest pomocna zwłaszcza w przypadku włosów ze skłonnością do przetłuszczania. Włosy można też płukać w piwie, do którego produkcji używane są drożdże.

Kosmetyki z dodatkiem drożdży regulują wydzielanie sebum i przeznaczone są zwłaszcza do cery tłustej.

Tabletki drożdżowe dostępne w aptekach i sklepach ze zdrową żywnością sprawią też, że włosy staną się mocniejsze, zdrowsze i bardziej lśniące, zaś płytki paznokciowe będą miały ładniejszy koloryt i nie będą podatne na złamania. Drożdże są też bazą do produkcji suplementów diety uzupełniających poziom witamin z grupy B, w których dodatek tych związków jest standaryzowany. Są też używane do produkcji preparatów z chromem czy selenem, bo dzięki włączeniu tych składników do procesu fermentacji uzyskuje się ich lepszą przyswajalność.

Drożdże zawierają też chrom w sposób naturalny. Ponieważ pierwiastek ten ułatwia transport glukozy w organizmie, suplementy drożdżowe mogą działać korzystnie w przypadku zaburzeń metabolicznych, jednak nie są polecane diabetykom.

Drożdże w tabletkach polecane są dla wzmocnienia układu odpornościowego, poprawy wydolności organizmu w okresach rekonwalescencji, dla poprawy funkcjonowania układu nerwowego i mózgu, dla osób podatnych na stres oraz podczas terapii antybiotykami.

Najbardziej polecanym rodzaje suplementu są drożdże piwowarskie dostępne są w aptekach w postaci tabletek, często z dodatkiem ziół lub pyłku kwiatowego. Stanowią produkt uboczny produkcji piwa i są oczyszczone w taki sposób, że mają niską zawartość kwasów nukleinowych, które przy nadmiernym spożyciu mają niekorzystny wpływ na zdrowie.

Przeczytaj również: Jak upiec domowy chleb na drożdżach i bez drożdży

Drożdże nie powinny być spożywane na surowo, ponieważ stwarza to możliwość ich namnażania się w układzie pokarmowym, co prowadzi do rozwoju dolegliwości i problemów zdrowotnych.

Najbezpieczniejszym sposobem przyjmowania drożdży w sposób doustny w roli suplementu diety jest sięganie po drożdże w tabletkach, ew. dodawanie do potraw drożdży nieaktywnych.

Drożdże do picia należy przygotować, zalewając niewielką ich ilość wrzącą wodą lub mlekiem i odczekując 10-15 minut. Jeśli drożdże przed wypiciem nie zostaną „zabite”, zaczną fermentować w przewodzie pokarmowym i zamiast dostarczać cennych składników, będą je dodatkowo pobierać z organizmu, przynosząc tym samym więcej szkody niż pożytku.

Spożywanie drożdży może powodować niepożądane efekty, takie jak wzdęcia i gazy, a także migrenowe bóle głowy. Objawy alergii na drożdże obejmują m.in. takie jak zaburzenia żołądkowo-jelitowe, wysypka, problemy z oddychaniem, ucisk w tchawicy i ból w klatce piersiowej.

Drożdży nie należy spożywać podczas przyjmowania niektórych leków, do których należą między innymi antydepresyjne inhibitory MAO, przeciwbólowa meperydyna i środki stosowane w leczeniu cukrzycy.

Przyjmowanie drożdży jest niewskazane w chorobach zapalnych jelit, na przykład przy chorobie Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejącym zapaleniu jelit, a także podobnych problemach wynikających z chorób autoimunologicznych. Inne przeciwwskazania to nawracające infekcje grzybicze spowodowane przez drożdżaki Candida albicans oraz osłabienie układu odpornościowego, m.in. w wyniku stosowania leków immunosupresyjnych. Natomiast z uwagi na bardzo wysoką zawartość związków purynowych, drożdży nie powinny spożywać osoby chore na dnę moczanową, nazywaną też podagrą czy artretyzmem.

Spożywanie drożdży w ciąży i podczas karmienia dziecka piersią należy skonsultować z lekarzem.