Jakie są przyczyny trądziku?
Istnieje przynajmniej kilka możliwych przyczyn omawianych zmian skórnych. Od ich właściwego rozpoznania zależy, jakie preparaty na trądzik okażą się skuteczne w konkretnej sytuacji.
- Uwarunkowania genetyczne: jedne z ważniejszych przyczyn trądziku. Bardzo często determinują one rozwój konkretnych, przeważnie cięższych, postaci tej dolegliwości.
- Wahania hormonalne: mogą powodować trądzik nie tylko w okresie dojrzewania. Przykładem jest chociażby nasilona aktywność hormonów androgenowych, stymulujących wytwarzanie sebum i powodujących powiększenie gruczołów łojowych.
- Hiperkeratynizacja: inaczej rogowacenie ujść przewodów jednostek włosowo-łojowych. Z tym zjawiskiem wiąże się proces komedogenezy - zablokowania ujść mieszków włosowych właśnie wskutek wzmożonego rogowacenia.
Trądzik często stanowi również rezultat stosowania pewnych leków lub kosmetyków. Bywa pokłosiem infekcji. W tym ostatnim przypadku najważniejszym czynnikiem wywołującym stan zapalny są bakterie Propionibacterium acnes.
Jak skutecznie walczyć z trądzikiem?
Antybiotykoterapia a leczenie trądziku
Proces leczenia trądziku jest zazwyczaj kwestią miesięcy. W przypadku łagodnych postaci trądziku pospolitego skuteczne okazują się leki do stosowania miejscowego. Szacuje się, że w przypadku co drugiego pacjenta uzyskuje się dobre efekty właśnie dzięki użyciu tego rodzaju preparatów. W przypadku cięższych zmian skórnych kuracja aplikowana miejscowo stanowi element uzupełniający leczenie ogólne. Trądzik pochodzenia bakteryjnego leczy się za pomocą antybiotykoterapii, wykorzystującej między innymi:
- tetracykliny,
- erytromycynę,
- kotrimoksazol.
Substancje te działają antybakteryjnie i przeciwzapalnie. Leki dostępne są w różnej formie. Popularną erytromycynę kupić można jako żel, krem lub maść o działaniu hamującym namnażanie się bakterii. Innym wariantem jest zażywanie doustne antybiotyku jako tabletki na trądzik.
Skuteczność w stosowaniu zewnętrznym polega na hamowaniu rozwoju bakterii odpowiedzialnych za trądzik oraz na działaniu wzmacniającym układ odpornościowy w walce z nimi. Lek na trądzik zażywany jako doustny antybiotyk reguluje dodatkowo odpowiedź skóry na działanie bakterii.
Najlepsze efekty antybiotykoterapii obserwuje się w przypadku trądziku pospolitego, przejawiającego się zaskórnikami, krostkami i grudkami lub w przypadku zmian zapalnych i naciekowych. Ten sposób leczenia dotyczy zaawansowanego stadium i powinien trwać stosunkowo krótko, ponieważ bakterie z czasem uodparniają się na działanie leków.
Po upływie 6-7 miesięcy zdecydowaną poprawę można zauważyć u 80-90% leczonych. Ewentualne nawroty sugerują powtórzenie kuracji.
Trzeba pamiętać, iż leczenie trądziku antybiotykami może skutkować wystąpieniem działań niepożądanych. Zażywane doustnie zwiększają skłonność do:
- zakażeń grzybiczych w obszarze układu pokarmowego i rozrodczego,
- występowania problemów żołądkowo-jelitowych.
Antybiotyki stosowane na skórę mogą natomiast powodować:
- podrażnienie,
- świąd,
- nadmierne wysuszenie naskórka.
Retinoidy w leczeniu trądziku: działanie i skutki uboczne
Skuteczne leki na trądzik to także pochodne witaminy A, tzw. retinoidy. Zalicza się do nich:
- retinol,
- tretynoinę,
- izotretynoinę,
- adapalen.
Wszystkie wyżej wymienione związki charakteryzują się szerokim, korzystnym oddziaływaniem na skórę. Z łatwością docierają do głębokich warstw skóry i wnikają w warstwę rogową naskórka. Odnawiają go i normalizują procesy na poziomie komórkowym. Tetinoidy mają działanie:
- przeciwzapalne,
- przeciwłojotokowe,
- antybakteryjne (szczególnie względem bakterii Staphylococcus epidermidis i Propionibacterium acnes),
- usuwają również potrądzikowe przebarwienia.
Retinoidy to w większości kremy i tabletki na trądzik na receptę. Obecnie w aptekach dostępne są preparaty z tretynoiną w postaci żelu, wydawane bez recepty. W przypadku szczególnie silnego trądziku stosuje się retinoidy doustnie. Działania niepożądane, które mogą pojawić się podczas stosowania retinoidów, to przede wszystkim:
- miejscowe podrażnienia skóry i błon śluzowych,
- przesuszenie ich w miejscu aplikacji preparatu,
- łuszczenie,
- rumień,
- uczucie palenia lub świąd.
Występowanie i stopień nasilenia tych dolegliwości zależny jest od dawkowania oraz indywidualnej odporności skóry. Podczas dłuższego stosowania skóra przyzwyczaja się.
Leczenie hormonalne a trądzik
Skuteczne w zwalczaniu trądziku jest również leczenie hormonalne.
Okazuje się, że tabletki antykoncepcyjne potrafią zniwelować trądzik, zwłaszcza, jeśli organizm kobiety nie reaguje na antybiotykoterapię lub leczenie konwencjonalne.
Takie leczenie sprawdza się także wtedy, gdy problemom skórnym towarzyszą oobjawy hirsutyzmu, zaburzenia miesiączkowania czy otyłość. Najczęściej stosouje się preparaty zawierające progestageny pozbawione aktywności androgenowej. Leczenie zwykle trwa od 6 do 12 miesięcy, poprawa zaś powinna być widoczna po upływie około miesiąca. Warto również wspomnieć, iż preparaty hormonalne zawierające estradiol wykazują korzystne działanie bakteriostatyczne oraz bakteriobójcze. Sam estradiol ogranicza pracę gruczołów łojowych.
Zobacz też:
Nadtlenek benzoilu, kwas azelainowy i kwas salicylowy w leczeniu trądziku
Najlepszy lek na trądzik niekoniecznie musi wykorzystywać składniki z grupy antybiotyków, retinoidów czy hormonów. Nadtlenek benzoilu zawarty w produktach do leczenia trądziku wykazuje działanie:
- przeciwzapalne,
- antybakteryjne,
- miejscowo wysuszające i znieczulające działanie.
Szczególnie służy on osobom zmagającym się z trądzikiem pospolitym objawiającym się w formie krost i grudek. W leczeniu trądziku wykorzystuje się również kwas azelainowy, który działa:
- przeciwzapalnie,
- przeciwbakteryjnie,
- złuszczająco.
Jako jedna z nielicznych substancji czynnych wykazuje korzystne działanie zarówno w leczeniu trądziku pospolitego, jak i różowatego. Może być stosowany w przypadku skóry wrażliwej i skłonnej do podrażnień, a nawet atopowej. Jego stosowanie może powodować pieczenie, najczęściej jednak wystarczy zmniejszyć dawkę. Jeszcze innym kwasem wykorzystywanym w leczeniu trądziku jest kwas salicylowy. Ma on właściwości:
- złuszczające,
- oczyszczające,
- przyspieszające odnowę komórkową skóry,
- zapobiegające tworzeniu się nowych wyprysków.
Suplementy diety pomocne w leczeniu trądziku
Preparaty na trądzik u dorosłych i młodzieży różnią się między sobą składem. Oprócz wyżej wymienionych leków, w aptekach znaleźć można wspomagające suplementy diety. Tego typu skuteczne preparaty na trądzik zawierają często dodatkowe wyciągi z ziół, minerały i inne cenne składniki.
- Wyciąg z ziela fiołka trójbarwnego: często występujący składnik tabletek na trądzik, detoksykuje i poprawia ogólny wygląd skóry.
- Wyciąg z korzenia mniszka lekarskiego: chroni przed działaniem wolnych rodników.
- Sarsaparilla: zioło, które wykazuje działanie antybakteryjne i przeciwgrzybicze, dzięki czemu redukuje stany zapalne skóry i wspomaga gojenie się ran.
- Drożdże w tabletkach na trądzik: pozwalają pokonać problemy skórne dzięki zawartości witamin z grupy B, prowitaminy D (tzw. estergolu) oraz korzystnych dla kondycji cery i włosów chromu oraz selenu. W grupie witamin B szczególnie warta uwagi jest witamina B2, czyli ryboflawina, odpowiadająca za procesy na poziomie komórkowym. Jej niedobory nasilają stany zapalne. Pomocna jest również wiramina B6. Co ciekawe, zbyt duże dawki witaminy B12 powodują wzrost poziomu odpowiedzialnych za trądzik bakterii Propionibacterium acnes. Drożdże są stosowane jako środek przeciwzapalny, wspomagający regenerację skóry oraz ograniczający produkcję sebum. Można je także stosować zewnętrznie jako maseczkę lub w formie napoju, tabletki są w tym przypadku jednak znacznie wygodniejsze.
- Cynk w tabletkach na trądzik: badania przeprowadzone przez Fitzherberta oraz Michaelssona udowodniły, że suplementacja cynku u osób z trądzikiem na poziomie zaspokajającym dzienne zapotrzebowanie w znaczący sposób zmniejszyła nasilenie zmian skórnych. Jednocześnie osoby, u których trądzik występował, dostarczały wraz z pożywaniem niedostateczną ilość tego składnika mineralnego.
Wybierając odpowiedni lek lub suplement diety, mający wspomóc walkę z problemami skórnymi, nalezy pamiętać, że żaden ranking preparatów na trądzik nie powinien stanowić ostatecznego wyznacznika. Istotne są bowiem przyczyny powstawania wyprysków, a także indywidualna reakcja organizmu na zastosowany preparat na trądzik.
5 domowych sposobów na trądzik. Wszystkie produkty znajdziesz w swojej kuchni
