Dlaczego warto jeść chrzan? Wspomaga trawienie i odporność. Dodaj go nie tylko do wielkanocnego jajka. Jak zrobić domowy chrzan tarty?

Chrzan pospolity (Armoracia rusticana) zwany też warzucha czy warzęcha chrzan należy do rodziny kapustowatych. Uznawane jest, że pochodzi on z Europy Wschodniej, ale łatwo adaptuje się do trudnych warunków, dlatego obecnie można go spotkać niemal na całym świecie. W Polsce jest on bardzo powszechny. W celach kulinarnych oraz leczniczych wykorzystuje się korzeń chrzanu, chociaż liście są również jadalne, ale wykorzystuje się je głownie jako dodatek do kiszonek takich jak ogórki kiszone.

Sprawdź w galerii, na co pomaga chrzan i jak jego jedzenie wpływa na organizm!

Chrzan znany jest od tysięcy lat i początkowo był stosowany jako roślina lecznicza. W Europie już w XI wieku stosowała go święta Hildegarda z Bingen. Dopiero kilka wieków później zaczęto używać go również w kuchni jako dodatek do mięs, ryb, buraków ćwikłowych, ogórków kiszonych i białego sera.

Obecnie najczęściej korzystamy z chrzanu świeżego, tartego oraz spożywamy go w postaci sosu chrzanowego z dodatkiem śmietany, octu i jajek. Chrzan jest także nieodłącznym dodatkiem do potraw wielkanocnych, a w niektórych regionach Polski wkłada się nawet tarty chrzan do koszyczka ze święconką.

100 g świeżego korzenia chrzanu zawiera:

• 67 kcal,
• 18 g węglowodanów,
• 7,3 g błonnika,
• 740 mg potasu,
• 114 mg witaminy C,
• witaminy B1, B2, B3, B6,
• żelazo,
• wapń,
• magnez,
• cynk,
• miedź,
• mangan.

Ostry i piekący smak chrzan zawdzięcza zawartej w nim synigrynie, która jest glikozydem siarkowym. Synigryna w głównej mierze odpowiada nie tylko za jego smak i zapach, ale również za lecznicze właściwości korzenia chrzanu, a dokładnie za jego działanie antybakteryjne i antyoksydacyjne.

Najłatwiej jest kupić gotowy chrzan w sklepie, jest on łatwo dostępny i niedrogi. Jednak gotowy produkt zwykle zawiera wiele sztucznych dodatków do żywności, które przedłużają jego trwałość i podkreślają smak takich jak konserwanty, spora ilość soli i cukru, a także substancje zagęszczające (guma guar, guma ksantanowa). Znacznie zdrowszy będzie więc chrzan tarty przygotowany samodzielnie w domu.

Uwaga! Przy jego ścieraniu należy szczególnie uważać, ponieważ może powodować podrażnienia oczu i śluzówki nosa. Gryzie on w oczy i nos bardziej niż cebula, więc warto ścierać go w dobrze wietrzonym pomieszczeniu, a najlepiej otworzyć okno. Należy też uważać, aby rękoma nie dotknąć oczu, nosa czy ust.

Składniki na domowych chrzan tarty:

• 2 sztuki świeżego korzenia chrzanu,
• 2-3 łyżki soku z cytryny,
• sól i cukier do smaku,
• kilka łyżek wody.

Zobacz także: Nie tylko jako dodatek do żurku i jajka. Wykorzystaj chrzan do przygotowania nalewki na trawienie, odporność i stawy. Idealna na Wielkanoc

Jak zrobić domowy chrzan?

1. Korzenie chrzanu obierz obieraczką do warzyw, pokrój na mniejsze kawałki i namocz w zimnej wodzie przez 1 godzinę. Dzięki temu chrzan nie będzie tak mocno szczypał w oczy podczas ścierania oraz zachowa biały kolor. Ten krok możesz jednak pominąć.
2. Zetrzyj chrzan na tarce o najmniejszych oczkach.
3. Dodaj sok z cytryny, kilka łyżek gorącej wody i dopraw do smaku solą i cukrem.
4. Gotowy chrzan umieść w szklanych słoikach i przechowuj w lodówce.
5. Przed podaniem można do niego dodać niewielką ilość śmietany lub majonezu, aby wzbogacić i złagodzić jego ostry smak.

Należy pamiętać, że chrzan jedzony jest na surowo, bez obróbki termicznej, więc stężenie substancji czynnych jest dość wysokie. W niewielkich dawkach, jako dodatek i przyprawa chrzan jest bezpieczny. Jednak zbyt duża jego ilość może powodować zaburzenia ze strony układu pokarmowego takie jak ból brzucha, wymioty z krwią czy biegunka.

Ze względu na jego ostry smak i drażniący wpływ na przewód pokarmowy nie powinny jeść go dzieci poniżej 4. roku życia. Jest także przeciwwskazany dla kobiet w ciąży, gdyż może prowadzić do poronienia i karmiących piersią, ponieważ przenika do mleka matki. Nie zaleca się go stosować również u osób chorujących na:

• niedoczynność tarczycy,
• wrzody żołądka,
• zapalenie błony śluzowej żołądka,
• choroby nerek.