Dlaczego warto jeść paprykę? Zobacz, jakie ma właściwości zdrowotne i jak działa na organizm. Wyjaśniamy także, komu szkodzi papryka

Papryka jest produktem szczególnie obfitującym w witaminę C. Wśród warzyw przewyższają ją pod tym względem tylko zioła, np. natka pietruszki, a inne pozostawia daleko w tyle.

Również owoce, które są głównym źródłem wit. C w diecie, mają jej mniej niż papryka czerwona. W strączkach o tym kolorze jest ich 2-3 razy więcej niż w owocach cytrusowych, a wśród tych jagodowych tylko nieliczne mają pokaźniejszy jej zapas (m.in. czarne porzeczki).

Sprawdź też: Czy ktoś umarł od papryki chili? Zobacz, jak wpływa na ryzyko zgonu

O wystarczające spożycie witaminy C trzeba się obecnie martwić, ponieważ rzadko jadamy produkty bardzo świeże i nieprzetworzone, w tym surowe. Poziom tej witaminy w żywności jest obecnie niższy niż kiedyś, a zapotrzebowanie większe. Organizm potrzebuje takich przeciwutleniaczy do „odtruwania”, gdyż wokół nas jest coraz więcej zanieczyszczeń. Dotyczą nie tylko żywności i wody, ale także powietrza. Większe ilości powinny spożywać także osoby sięgający po używki, w tym alkohol i tytoń.

Za sprawą obfitości witaminy C jedzenie papryki pomaga poprawiać odporność, gdyż spadki poziomu tego składnika zwiększają podatność na infekcje. Pomaga też regenerować tkanki miękkie, w tym stawy.

Zbadano, że chroniczny niedobór witaminy C może wiązać się z spadkiem funkcji poznawczych mózgu (należy do nich m.in. pamięć czy koncentracja) oraz rozwojem depresji. Efekt taki obserwowano w długim czasie, bo na przestrzeni dwóch dekad. Narażone na niego są osoby, które zwyczajowo nie jedzą owoców lub sięgają po nie rzadko, a także ogólnie stronią od świeżych produktów roślinnych. Właśnie takie osoby powinny sięgać prewencyjnie po paprykę, najlepiej czerwoną.

W papryce występuje cała grupa związków chroniących serce, które mają też właściwości antyrakowe. Można wśród nich wymienić karotenoidy (beta-karoten, beta-kryptoksantyna, likopen), apigeninę, lupeol i kwercetynę. Takie działanie wspierają też witamina E, foliany i związki siarkowe.

Witamina A kluczowa także do przemian innych składników i regeneracji błon śluzowych i komórek układu immunologicznego. Powstaje z prowitaminy A (beta-karotenu) i pomaga utrzymać w dobrej kondycji skórę, dziąsła, zęby oraz oczy. Odpowiedni poziom wspomaga widzenie przy małej ilości światła, a skutkiem niedoboru jest tzw. kurza ślepota po zmroku. Jest również niezbędny dla odporności i prawidłowej gospodarki hormonalnej.

Choć najwięcej witaminy A mają strączki czerwone, zielone są znacznie bogatsze w luteinę i zeaksantynę. Te żółte barwniki chronią żółtą plamkę oka, a dzięki temu wspierają profilaktykę rozwoju jej degeneracji oraz zaćmy. Odpowiednie spożycie pomaga też zapobiegać pogarszania się wzroku wskutek procesów związanych ze starzeniem.

Z uwagi na obecność kryptoksantyny jedzenie papryki może pomóc zapobiegać rozwojowi chorób zapalnych stawów, w czym pomaga witamina C. Jest ona niezbędna do syntezy kolagenu i innych białek tkanki łącznej.

Co więcej, częste sięganie po czerwoną paprykę ułatwia odchudzanie i może pomóc przeciwdziałać tyciu w przypadku posiłków obfitujących w tłuszcze. Wynika to m.in. z obfitości barwnika kapsantyny. Zbadano, że obniża on też poziom glukozy i cholesterolu we krwi, a więc wspiera metabolizm. A ponieważ ma dużo wody, sporo błonnika i mało kalorii, pomaga przedłużać sytość podczas kuracji odchudzającej lub oczyszczającej.

Papryka to idealny produkt diety wolumetrycznej, jak również typu detoks, koktajlowej czy zupowej. A także pełnoprawny składnik codziennej diety przeciwzapalnej czy w stylu śródziemnomorskim.

Strączki papryki to polecany element diety chroniącej przed chorobami sercowo-krążeniowymi, w tym przed nadciśnieniem tętniczym, miażdżycą i chorobą niedokrwienną serca. Powinna być ona oparta na warzywach i owocach, a ten produkt ma wyjątkowe właściwości wspierające krążenie.

W papryce występuje obficie potas – zwłaszcza w czerwonej (225 mg w 100 g), ale też innych (zielona to 176 mg). Wymagana dzienna dawka tego pierwiastka wynosi 3500 mg dziennie, a jedna sztuka może pokryć ponad 13 proc. tego zapotrzebowania. To całkiem sporo, bo wystarczy dołożyć pomidora, ziemniaki, kilka innych warzyw i owoców, garść pestek i produkt mleczny – całodzienna porcja zapewniona.

Potas pomaga obniżać ciśnienie krwi, ponieważ pomaga usuwać z organizmu nadmiar sodu i zatrzymywanej z jego powodu wody. Istotna jest też obecność antyoksydantu o nazwie kwercetyna, której skuteczność w ochronie serca i naczyń krwionośnych potwierdzono w badaniach. Wykazuje także właściwości antyrakowe – obok całego szeregu antyoksydantów, w które papryka jest szczególnie bogata.

Trzeba też pamiętać, że jako warzywo bogaty w witaminę C, barwniki karotenowe i polifenole, papryka spożywana regularnie pomaga zwalczać wolne rodniki w organizmie, które przyczyniają się do utleniania związków w ustroju i rozwoju stanów zapalnych. Taki jest mechanizm powstawania miażdżycy, gdy utleniony cholesterol LDL odkłada się w arteriach i utrudnia przepływ krwi. Efektem jest wzrost jej ciśnienia i stężenia związków zapalnych w organizmie, a w konsekwencji rozwoju miażdżycy naczyń krwionośnych, choroby niedokrwiennej serca, zatorów, udarów i zawałów. Działanie antyoksydacyjne leży też u podstaw ochrony przed rakiem.

Papryka słodka to popularne warzywo, które warto spożywać zarówno na surowo, jak i po ugotowaniu, a najlepiej po uduszeniu np.: w gulaszu węgierskim lub upieczeniu.

Surowa papryka to produkt niskokaloryczny – porcja 100 g (około połowy średniego strączka) to zaledwie 28 kcal dla tej czerwonej, a w przypadku zielonej – tylko 18 kcal.

Dla wielu ludzi papryka spożywana w umiarkowanych ilościach jest lekkostrawna, lecz problemem mogą być jej skórki. Nie są one trawione tak, jak inne elementy roślinne bogate w błonnik pokarmowy są wydalane w całości. Papryka zielona, jako warzywo często nie w pełni dojrzałe, jest przy tym trudniej strawna niż ta czerwona.

Skórkę papryki można zdjąć, parząc ją wrzątkiem, jak pomidora. W ten sposób giną jednak cenne związki zlokalizowane w warstwie pod skórą, w tym część witaminy C. Podobny efekt zmniejszenia wartości odżywczej przynosi też używanie obieraczki.

Skórki z papryki można natomiast łatwo usunąć po upieczeniu warzywa w piekarniku lub na grillu, a także opaleniu nad palnikiem. W takich sytuacjach i tak jest przeznaczona do dalszej obróbki kulinarnej, np. przygotowania sosu ajwar.

Jeżeli ktoś reaguje na zjedzeni papryki objawami takimi jak dyskomfort trawienny, w tym uczucie ciężkości na żołądku, uporczywe odbijanie się czy ból brzucha, przyczyną dolegliwości może być też nietolerancja lub alergia. W takiej sytuacji jedzenie tego warzywa warto skonsultować z lekarzem, który ew. zleci wykonanie odpowiednich badań z krwi.

W wielu przypadkach dobrą tolerancję papryki można wyćwiczyć. Wystarczy zacząć od małej ilości (np. wąskiego paska) i pamiętać, by dokładnie go pogryźć. W sałatkach można używać papryki drobno pokrojonej, a nawet startej.

Gdy to nie pomaga, paprykę warto ugotować – np. w zupie typu krem, w sosie czy w kawałkach al dente na parze, a także udusić w sosie lub upiec po nadzianiu smacznym farszem lub zgrillować. Po obróbce termicznej nie powinna sprawiać problemów.

Papryka nie powinna być spożywana przez osoby uczulone na ten produkt. Najczęściej jest to reakcja krzyżowa u osób uczulonych na określone pyłki roślin. Podejrzenie uczulenia warto sprawdzić u dermatologa za pomocą testu skórnego.

Przeciwwskazaniem do jedzenia papryki jest też uczulenie na rośliny psiankowate, do których należy to warzywo (obok pomidorów, ziemniaków czy bakłażanów). U nadwrażliwych osób wywołuje podrażnienie jelita grubego i nasila istniejące stany zapalne. Trudno jednak rozróżnić, czy jej przyczyną jest nietolerancja pokarmowa czy alergia, w której przypadku może dojść do rozwoju wysypki, jak i zagrażających życiu problemów z oddychaniem.

Warzywa psiankowate, a więc również papryka, są wykluczone z leczniczej diety o nazwie protokół autoimmunologiczny. Dieta AIP (ang. autoimmune protocol) jest stosowana od miesiąca do pół roku w schorzeniach z autoagresji, do których należy m.in. choroba Hashimoto, łuszczyca czy celiakia.

Nie ma jednak powodu, by eliminować z diety paprykę czy pokrewne produkty w przypadku problemów zapalnych stawów. Jak podaje Arthritis Foundation, największa amerykańska pozarządowa organizacja non-profit zajmująca się problemem chorób zapalnych stawów, nie istnieją dowody na to, że rośliny psiankowate wywołują stan zapalny stawów.