Zapalenie zatok przynosowych – objawy, przyczyny, leczenie i możliwe powikłania. Sprawdź, czy domowe sposoby na zatoki są skuteczne!

Zatoki przynosowe zlokalizowane są wewnątrz kości czaszki. Przyjmują one formę przestrzeni powietrznych i rozwijają się w pełni pomiędzy 15. a 20. rokiem życia. W ramach zatok przynosowych wyodrębnia się kilka podtypów:

• Zatoki szczękowe, które stanowią największą część zatok przynosowych. Pojawiają się one już podczas życia płodowego.
• Zatoki szczękowe, które rozwijają się pomiędzy 5. a 7. rokiem życia.
• Zatoki sitowe, które podobnie jak zatoki szczękowe pojawiają się już podczas życia płodowego.
• Zatoki klinowe, które pojawiają się w 1. roku życia, ale pełne rozmiary osiągają dopiero pomiędzy 7. a 9. rokiem życia.

Czytaj także: Olejek pichtowy na zatoki, kaszel i gładką cerę. Wypróbuj go do inhalacji i picia. Sprawdź, co kryje olejek z jodły syberyjskiej

Bezpośrednią przyczyną zapalenia zatok przynosowych są zaburzenia związane z wentylacją w obrębie: przewodu nosowego, komórek sitowych i ujść zatok przynosowych. Jedną z konsekwencji niedrożności zatok jest obniżenie poziomu pH, a co za tym idzie – uszkodzenie nabłonka zatok przynosowych, a także zaburzenia jego funkcjonowania. Z tego powodu dochodzi do zablokowania ujścia zatok, co prowadzi do nadmiernego gromadzenia się wydzieliny, która stanowi idealnie środowisko do namnażania drobnoustrojów.

Zapalenie zatok przynosowych zwykle ma podłoże wirusowe lub bakteryjne (znacznie rzadziej grzybicze). Zakażenie wirusowe zwykle trwa maksymalnie 10 dni i ustępuje samoistnie. Poważniejszym stanem chorobowym jest zapalenie zatok, wywoływane przez bakterie beztlenowe. Przy czym zwykle rozwija się ono u osób z zaburzeniami odporności.

Biorąc pod uwagę czas trwania zapalenia zatok, a także zmiany morfologiczne, które zachodzą w organizmie, można wymienić pięć grup klinicznych tej choroby:

• Ostre zapalenie zatok, które trwa maksymalnie 4 tygodnie.
• Podostre zapalenie zatok, które trwa 4-12 tygodnie.
• Przewlekłe zapalenie zatok, które trwa powyżej 12 tygodni.
• Ostre nawracające zapalenie zatok, które pojawia się przynajmniej 4 razy w roku i trwa co najmniej 10 dni.
• Zaostrzenie przewlekłego zapalenia zatok, do którego dochodzi na tle przewlekłego zapalenia zatok.

Zapalenie zatok przynosowych charakteryzuje się nagłym i ostrym przebiegiem. Bardzo często chorobie tej towarzyszy nieżyt nosa (katar) i infekcji górnych dróg oddechowych. Charakterystyczne objawy zapalenia zatok to:

• Upośledzenie drożności nosa.
• Katar tylny, czyli spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła.
• Zaburzenia powonienia.
• Obecność wydzieliny ropnej.
• Ból zatok, zlokalizowany w obrębie twarzy, któremu towarzyszy uczucie rozpierania twarzy.
• Podwyższona temperatura ciała.

Bardzo ważnym objawem klinicznym zapalenia zatok jest ból twarzy, ponieważ wskazuje on na konkretną lokalizację patologii.

• Zapalenie zatok sitowych – ból pojawia się przy kąciku oka.
• Zapalenie zatok szczękowych – ból pojawia się w obrębie policzków, oczodołów i zębów.
• Zapalenie zatok czołowych – ból pojawia się w obrębie potylicy i często promieniuje do czoła, skroni i szczytu czaszki.

Zapaleniu zatok przynosowych mogą towarzyszyć także objawy dodatkowe takie, jak np. kaszel, halitoza (nieprzyjemny zapach z ust), a także ból zębów, głowy i ucha. Oprócz tego przy dolegliwości tej pojawiają się także objawy ogólne, w tym m.in. ogólne osłabienie organizmu, złe samopoczucie, brak łaknienia, a także podwyższona temperatura ciała.

Leczenie chorych zatok powinno być wielotorowe i uwzględniać złożony mechanizm ich powstawania. Terapia przy zapaleniu zatok powinna składać się z leczenia przeciwdrobnoustrojowego, a także przeciwzapalnego. Według rekomendacji Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków (NPOA) u chorych z zapaleniem zatok przynosowych, trwającym krócej niż 10. dni nie ma konieczności stosowania antybiotykoterapii. Przy czym są wyjątki od tej zasady. Mowa tu przede wszystkim o bardzo ciężkim przebiegu zapalenia zatok z wysoką temperaturą ciała i silnym bólem twarzy. Głównym celem antybiotykoterapii stosowanej przy zapaleniu zatok przynosowych jest zapobieganie ewentualnym powikłaniom (jednym z najgroźniejszych powikłań po zapaleniu zatok jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych). Zazwyczaj antybiotykiem pierwszego rzutu jest amoksycylina z kwasem klawulanowym.

ZOBACZ: Kiedy antybiotyki szkodzą, a kiedy pomagają?

W ciężkich przypadkach zapalenia zatok przynosowych wykonuje się endoskopię nosa i zatok. Badanie to polega na wprowadzeniu do nosa cienkiego wziernika i zobrazowaniu m.in. ujść zatok i głębszej przegrody nosowej. Niekiedy wykonuje się także zdjęcie rentgenowskie zatok.

Domowe sposoby na zatoki są polecane w pierwszej fazie rozwoju zapalenia zatok. Można je z powodzeniem stosować wówczas, gdy choroba charakteryzuje się łagodnym przebiegiem i nie trwa dłużej niż 10. dni. Do najpopularniejszych domowych sposobów na zatoki można zaliczyć:

• Kompresy z soli leczniczej jodowo-bromowej, które są świetnym sposobem na oczyszczenie i udrożnienie nosa.
• Inhalacje na zatoki. Najlepiej przygotowywać je na bazie: soli morskiej lub soli himalajskiej. Z powodzeniem można wykorzystać również do tego celu zioła o właściwościach rozkurczających. Mowa tu w szczególności o surowcach takich jak ziele mięty pieprzowej, szałwii, skrzypu polnego, i tymianku oraz koszyczek rumianku.
• Maści rozgrzewające na zatoki. Można przygotować je samodzielnie na bazie sosny, rozmarynu, jałowca i kamfory.
• Herbatę rozgrzewającą np. z dodatkiem imbiru, cynamonu lub gorczycy.

Wówczas, gdy leczenie farmakologiczne zapalenia zatok nie przynosi zadowalających rezultatów, to wykonuje się punkcję zatok (czołowych lub szczękowych). Zabieg ten jest nieinwazyjny i polega na nakłuwaniu zatoki igłą i usunięciu z niej zalegającej wydzieliny. Punkcja zatok nie cieszy się dużą popularnością ze względu na duży dyskomfort, który towarzyszy zabiegowi.

Poznaj 10 produktów, które działają przeciwbólowo bez efektów ubocznych!