Metaliczny posmak w ustach – przyczyny i leczenie powodujących go chorób. Kiedy metaliczny posmak może oznaczać grzybicę jamy ustnej?

Metaliczny posmak – objaw zaburzeń smaku

Metaliczny posmak w ustach to objaw zaburzeń smaku – fachowa nazwa tego zjawiska to dysgeusia. Ponieważ na zmysł smaku i odbiór bodźców podczas jedzenia i picia zależy od wielu różnorodnych czynników, również występujące anomalie mogą mieć rozmaite przyczyny.

Choć powody odczuwania smaku metalu w ustach mogą być tak prozaiczne, jak np. przyjmowanie mineralnych suplementów diety czy wczesne etapy ciąży, gdy w organizmie kobiety zachodzą poważne zmiany hormonalne, tego typu zaburzeń nie należy bagatelizować, ponieważ mogą być również objawem groźnych dla zdrowia i życia chorób ogólnoustrojowych.

Metaliczny smak w chorobach jamy ustnej

Metaliczny posmak często jest spowodowany przez infekcje w obrębie jamy ustnej, nosowo-gardłowej i zatok. Często odpowiada za niego niewłaściwa higiena jamy ustnej, skutkująca rozwojem chorób zębów i przyzębia, a szczególnie krwawieniem z dziąseł.

Za odczuwanie dziwnego, metalicznego smaku mogą odpowiadać:

• kamień nazębny,
• próchnica,
• parodontoza,
• infekcje zębów i dziąseł,
• grzybica jamy ustnej,
• obecność plomb amalgamatowych starego typu,
• niedawny zabieg usuwania zębów mądrości, czyli tzw. ósemek,
• suchość w ustach (kserostomia) o różnych przyczynach.

Aby zapobiegać zaburzeniom smaku związanym z problemami dentystycznymi, należy myć zęby dwa razy dziennie przez min. dwie minuty, najlepiej za pomocą szczoteczki sonicznej. Szczoteczki tego typu znacznie dokładniej czyszczą powierzchnię zębów niż zwykłe szczoteczki manualna, przez co lepiej sprawdzają się w profilaktyce chorób zębów i dziąseł. Nie można przy tym zapominać o dodatkowym czyszczeniu przestrzeni międzyzębowych, zwłaszcza przy ciasnym ułożeniu uzębienia. Dodatkowo warto regularnie czyścić język i regularnie sięgać po preparaty do zębów z fluorem. Przy ich wyborze warto patrzeć na skład, zdarza się bowiem na przykład, że pasty do zębów stosowane w nadwrażliwości szkliwa zawierają związki cyny, które zaburzają normalną percepcję smaku.

W przypadku pojawienia się metalicznego posmaku w ustach wskazane jest więc udanie się do stomatologa, który oceni stan uzębienia. Może się okazać chociażby, że za tego typu dziwny posmak w ustach jest odpowiedzialny kamień nazębny, który trzeba profilaktycznie usuwać. Warto też wymienić szkodliwe „metalowe” plomby na te nowoczesne.

Metaliczny smak w grzybicy jamy ustnej

Metaliczny posmak może być również wywołany przez grzybicę jamy ustnej. Choroba jest związana z namnażaniem się w tym obszarze drożdżaków Candida albicans. Bytują one w organizmach większości zdrowych ludzi, jednak w sprzyjających im warunkach (np.) może dojść do ich niekontrolowanego przerostu i powstawania różnego typu objawów.

Przerostowi Candidy sprzyjają zwłaszcza:

• obniżenie odporności organizmu, np. w związku z brakiem warzyw i owoców w diecie,
• nadmierne spożycie cukrów prostych
• zbyt częste sięganie po alkohol i inne używki,
• chroniczny stres,
• niedostateczny sen i wypoczynek,
• antybiotykoterapia, zwłaszcza długotrwała,
• chemioterapia lub radioterapia.

W jaki sposób upewnić się, czy mamy gorzko w ustach z powodu grzybicy? Należy w tym celu przeprowadzić badanie polegające na pobraniu wymazu z jamy ustnej. O zakażeniu grzybami Candida mogą świadczyć też objawy takie jak biały nalot na języku, a także zgaga, nieprzyjemny zapach z ust, niestrawność czy innego typu problemy trawienne.

Gorzki posmak metalu jako objaw choroby przewlekłej lub urazu

Metaliczny posmak, określany przez niektórych jako gorzki, można sygnalizować rozwój choroby, zwłaszcza autoimmunologicznej, alergicznej, neurologicznej, metabolicznej, związanej z układem trawienia, a także nowotworowej. Wiele z nich stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia pacjenta.

Odczuwanie smaku metalu w ustach mogą powodować:

• demencja, która prowadzi do uszkodzenia komórek nerwowych,
• zespół Guillaina-Barrego, choroba autoimmunologiczna niszcząca nerwy obwodowe,
• sarkoidoza, choroba układu odpornościowego charakteryzująca się powstawaniem ziarniniaków w węzłach chłonnych i płucach, a także stanów zapalnych w organizmie,
• choroby nowotworowe, zwłaszcza nowotwór przełyku i nowotwór mózgu,
• choroby neurologiczne, na przykład porażenie Bella, stwardnienie rozsiane czy padaczka,
• uszkodzenia nerwów czuciowych odpowiedzialnych za odczuwanie smaku,
• alergia, zwłaszcza na pyłki drzew, orzechy i skorupiaki,
• żylaki przełyku,
• cukrzyca,
• refluks żołądkowy,
• zespół jelita drażliwego,
• cukrzyca,
• choroby nerek,
• choroby wątroby,
• kamica żółciowa,
• migrena,
• uraz głowy.

Metaliczny posmak w ustach może być objawem niewydolności nerek, dlatego u osób z chorobami tego narządu i cukrzycą powinien stanowić sygnał o konieczności niezwłocznej konsultacji z lekarzem. Niewydolność nerek rozwija się u ok. 30 proc. chorych na cukrzycę typu 1 i 10-40 proc. pacjentów z cukrzycą typu 2.

Odczuwanie smaku metalu w ustach bywa też następstwem zablokowania zatok przynosowych w następstwie zapalenia zatok, przeziębienia i grypy, innych infekcji górnych dróg oddechowych i ucha środkowego, operacji ucha środkowego, alergii, polipów w nosie czy przyjmowania leków.

Dziwny posmak w ustach a leki i suplementy diety

Metaliczny posmak w ustach może być również spowodowany nadużywaniem niektórych leków i suplementów diety. Pacjent może odczuwać tego rodzaj posmak w przypadku przyjmowania preparatów takich jak m.in.:

• antybiotyki,
• leki przeciwgrzybiczne,
• chemioterapeutyki takie jak metronidazol,
• leki przeciwhistaminowe,
• leki przeciw nadciśnieniu,
• leki przeciw jaskrze,
• leki przeciw osteoporozie,
• leki diuretyczne (moczopędne),
• kortykosterydy,
• leki stosowane w chemioterapii,
• plastry nikotynowe,
• suplementy diety ze związkami mineralnymi, takimi jak żelazo, miedź, cynk, chrom, wapń czy potas,
• suplementy z witaminą D,
• suplementy prenatalne.

Zaburzenia smaku są częstym zjawiskiem nie tylko w przypadku chemioterapii, ale również stosowanej w leczeniu raka radioterapii w obrębie głowy i szyi. Wynika to z faktu, że oprócz komórek rakowych promieniowanie niszczy też zdrowe tkanki, w tym kubki smakowe i ślinianki. Jest to jednak zjawisko przejściowe.

Gorzki smak w ustach będący skutkiem ubocznym stosowania leków mija w niedługim czasie po ich odstawieniu. Objaw taki może być również wywołany przez przyjmowanie nadmiernych dawek związków mineralnych. Powoduje go zwłaszcza zatrucie chromem, który jest powszechnie stosowanych składnikiem suplementów wspomagających odchudzanie, ponieważ pomaga zmniejszyć apetyt na cukier.

Leczenie problemów powodujących metaliczny posmak w ustach

Zaburzenia smaku, które utrzymują się przez dłuższy czas lub współwystępują z wymienionymi wcześniej chorobami, powinny stanowić powód do konsultacji lekarskiej.

W pierwszej kolejności warto udać się do lekarza rodzinnego, który w razie konieczności skieruje nas do specjalisty innej dziedziny medycyny, najczęściej otolaryngologa. W trakcie badania lekarza przeprowadzi wywiad na temat charakterystyki objawów,zada pytania dotyczące historii chorób pacjenta oraz stosowanych w ostatnim czasie leków. Może również dokonać obserwacji jamy ustnej, w tym zwłaszcza języka. W celu postawienia właściwej diagnozy przydatne jest również wykonanie badań laboratoryjnych, w tym zwłaszcza morfologii krwi oraz wymazu z jamy ustnej.

Badanie otolaryngologiczne obejmuje natomiast:

• oględziny uszu, nosa i gardła,
• ocenę stanu uzębienia,
• wgląd w historię medyczną pacjenta,
• wykonanie testów smakowych.

Laryngolog może też skierować pacjenta na dodatkowe badania, takie jak np. RTG głowy.

Leczenie przykrych symptomów obejmuje działanie na przyczyny ich powstania. Jeśli metaliczny posmak wynika np. z rozwoju grzybicy jamy ustnej, niezbędne jest przyjmowanie leków antygrzybicznych, a także zmodyfikowanie dotychczasowej diety, m.in. wyeliminowanie cukrów, przetworzonych produktów węglowodanowych i alkoholu.

W zwalczaniu metalicznego posmaku w ustach ważne jest też zadbanie o zdrowie jamy ustnej i rzucenie palenia. Warto zastosować jednocześnie domowe sposoby łagodzenia tej dolegliwości, którym można zaliczyć picie wody z cytryną, żucie bezcukrowej gumy lub goździków, a także sięganie po napary ziołowe, np. z rumianku czy szałwii.

ZOBACZ: Dlaczego długotrwały stres jest groźny dla zdrowia?