Suchość w nosie i towarzyszące jej rany – przyczyny i leczenie. Jak zadbać o nawilżanie nosa, by nie powstawały strupki w nosie

Suchość w nosie i rola, jaką pełni błona śluzowa

Suchy nos to problem spowodowany wysuszeniem błony śluzowej nosa. Jest to nabłonek pokryty warstwą ochronnego śluzu, który wypełnia powierzchnie jam nosa. Jej najważniejsze funkcje polegają na oczyszczaniu powietrza z bakterii, roztoczy, wirusów, kurzu, pyłków i innych zanieczyszczeń, jak również jego ogrzewaniu przy zbyt niskiej temperaturze otoczenia.

Suchość w nosie pojawia się w sytuacji, gdy jego naturalna bariera przestaje spełniać swoją rolą. Wskutek tego pacjent jest narażony na infekcje dróg oddechowych, a także inne dolegliwości. 

Rany w nosie i inne objawy towarzyszące suchości w nosie

Strupki w nosie to jeden z charakterystycznych objawów, który dotyka osób z przesuszoną błoną śluzową tego narządu. Zazwyczaj wydzielają one specyficzny, nieprzyjemny zapach, a w wyniku zalegania mogą utrudniać swobodne oddychanie, a nawet zaburzają prawidłowy przepływ powietrza w jamach nosowych.

Przedłużająca się suchość w nosie może prowadzić do krwawienia oraz obrzęków błony śluzowej. Objawy towarzyszące tej dolegliwości to m.in.: 

• drapanie w nosie,
• swędzenie w jamach nosowych,
• kichanie,
• częste infekcje bakteryjne i wirusowe,
• suchość w gardle oraz krtani,
• trudność w oddychaniu przez nos,
• połyskująca i cienka błona śluzowa nosa,
• bóle głowy o nieokreślonej lokalizacji,
• stany zapalne gardła i zatok.

Suchy nos w poważniejszych przypadkach może również prowadzić do zaniku gruczołów śluzowych i zakończeń nerwowych, a co za tym idzie – powodować zaburzenia węchu. 

Przyczyny występowania suchości w nosie

Suchy nos oraz towarzyszące mu rany w nosie mogą mieć wiele przyczyn, lecz najczęściej nie są one poważne i nie stanowią zagrożenia dla zdrowia czy życia pacjenta. Wysychanie błony śluzowej jest zwykle spowodowane przebywaniem w warunkach przesuszonego, niewystarczająco nawilżonego powietrza. Latem prowadzi do tego sztuczne klimatyzowanie pomieszczeń, natomiast zimą ich intensywne ogrzewanie. Suchość w nosie to również dolegliwość powszechnie powodowana przez nadużywanie kropli do nosa zawierających składniki o działaniu obkurczającym błony śluzowe. 

Do pozostałych przyczyn suchego nosa można zaliczyć: 

• poszerzenie jam nosowych,
• zmniejszona liczba gruczołów śluzowych w błonie śluzowej,
• wpływ różnego rodzaju zanieczyszczeń: smogu, kurzu, dymu tytoniowego itd.,
• stosowanie leków – zwłaszcza antydepresyjnych, leków na nadciśnienie, przeciwmiażdżycowych oraz antykoncepcyjnych, jak również tych na zatoki,
• ekspozycja na silne środki chemiczne, opary i pyły,
• skrajnie niskie lub wysokie temperatury,
• zabieg usunięcia dolnej małżowiny nosowej.

Suchość w nosie może jednak wskazywać na problemy zdrowotne. Najczęściej towarzyszy takim chorobom, jak: 

• alergia – w tym alergiczny nieżyt nosa,
• zaburzenia hormonalne – np. u kobiet w przebiegu menopauzy,
• zespół Sjögrena – schorzenie przewlekłe objawiające się powstawaniem ognisk zapalnych w gruczołach wydzielania zewnętrznego. Dochodzi wówczas również do upośledzania funkcji wydzielania śliny oraz łez,
• infekcje górnych dróg oddechowych,
• nieprawidłowe funkcjonowanie tarczycy,
• niedobór witamin z grupy B oraz witaminy A,
• gruźlica,
• grzybica,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• kiła,
• sarkoidoza,
• mukowiscydoza.

Jak przebiega leczenie, gdy pojawiają się strupy i rany w nosie?

Przewlekle utrzymująca się suchość w nosie, zwłaszcza z towarzyszącymi jej strupami i ranami, wymaga konsultacji z lekarzem. W pierwszej kolejności należy udać się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Na podstawie szczegółowego wywiadu oceni on, czy problem wymaga leczenia i skieruje na odpowiednie badania. W poważniejszych przypadkach z koniecznością przeprowadzenia specjalistycznych badań, konieczna staje się wizyta u lekarza laryngologa.

Istotne jest zwłaszcza przeprowadzenie badania fibroskopowego jam nosowych. Jego celem jest analiza zmian, do których doszło w obrębie błony śluzowej nosa. Do zadań laryngologa należy również przeprowadzanie okresowych kontroli jam nosowych u pacjenta z suchością w nosie.

W leczeniu suchego nosa kluczowe znaczenie odgrywa unikanie ekspozycji na czynniki wywołujące suchość błony śluzowej, takich jak zanieczyszczenia, smog, dym tytoniowy, pyły czy drażniące środki chemiczne. Pomocne jest również zaopatrzenie się w nawilżacz powietrza do swojego mieszkania oraz higrometr – urządzenie służące jako miernik wilgotności powietrza. Ważne jest także zaprzestanie nadmiernego ogrzewania pomieszczeń oraz zbyt intensywnej wentylacji.  

Warto zarazem systematycznie dbać o odpowiednie nawilżenie błony śluzowej nosa poprzez stosowanie aerozoli lub żeli nawilżających. Ulgę w problemie suchego nosa przynoszą zwłaszcza preparaty z wodą morską oraz kwasem hialuronowym. Nie tylko wspomogą nawilżenie nosa, ale też pomogą zregenerować jamy nosowe i zmniejszyć ewentualne obrzęki błony śluzowej.

Woda morka może być stosowana do codziennej pielęgnacji u osób w każdym wieku. Należy stosować ją w formie izotonicznego roztworu do nosa (takiego, który ma fizjologiczne stężenie soli, czyli chlorku sodu, wynoszące 0,9 proc.).

W przypadku suchości w nosie skutkującej podrażnieniami, można ponadto stosować preparaty z zawartością dekspantenolu. Istotne jest to, aby środki aplikowane bezpośrednio do nosa nie zawierały żadnych substancji konserwujących. Jeżeli dolegliwości nie mają podłoża chorobowego, dzięki nawilżaniu jam nosowych można nie tylko przywrócić prawidłowe funkcjonowanie nosa, ale także pozbyć się zalegających strupów, a także pobudzić błonę śluzową do wydzielania. 

Warto jednocześnie rozważyć opcję stosowania kropli lub maści natłuszczających do nosa. W tym przypadku należy jednak zachować szczególną ostrożność i unikać stosowania produktów z zawartością parafiny. Ponieważ cechuje się dużą lepkością, jej obecność może skutkować zahamowaniem ruchów rzęsek nosowych.

Suchość w nosie wymaga również zmian w swoim stylu życia. Oprócz zaprzestania palenia papierosów ważna jest dbałość o zbilansowaną dietę. Nie powinno w niej zabraknąć zwłaszcza żelaza, białka, witaminy A oraz witamin z grupy B. Warto ponadto rozważyć suplementację diety jodem w przypadku jego niedoborów. Jeżeli przesuszeniu błony śluzowej towarzyszą rany w nosie, uzasadnione jest również stosowanie przez pacjenta preparatów zawierających rutynę. Substancja ta wpływa pozytywnie na uszczelnienie naczyń krwionośnych, a przez pomaga ograniczyć problem krwawień z nosa.