Topinambur obniża poziom cholesterolu we krwi i wspiera pracę układu pokarmowego. Zobacz proste przepisy na dania z topinamburem

Topinambur (Helianthus tuberosus), inaczej zwany słonecznikiem bulwiastym, jest rośliną z rodziny astrowatych. Pochodzi z Ameryki Północnej, jednak został rozpowszechniony na wszystkich kontynentach jako roślina ozdobna i jadalna. Słonecznik bulwiasty jest łatwy w uprawie i nie wymaga specjalnych warunków do wzrostu. Kwitnie późnym latem, aż do pierwszych przymrozków.

Najcenniejszym elementem topinamburu są jego bulwy pędowe. Jedna roślina wytwarza nawet kilkadziesiąt bulw w kształcie gruszki. Zawierają one 17 proc. inuliny, która stanowi aż 80 proc. wszystkich węglowodanów, dzięki czemu bulwy bardzo dobrze znoszą mrozy, nawet do minus 30 stopni.

Inulina jest naturalnym cukrem i wyglądem przypomina mąkę ziemniaczaną, jednak zdecydowanie lepiej rozpuszcza się w wodzie. Dzięki odporności na działanie enzymów trawiennych w układzie pokarmowym, przemieszcza się do jelita grubego i wspomaga namnażanie prawidłowej flory bakteryjnej, szczególnie bakterii w kwasu mlekowego (Lactobacillus) i Bifidobacterium. Namnażanie się bifidobakterii zwiększa przyswajanie witamin z grupy B (B1, B2, B6 oraz kwasu foliowego). Chroni też przed rakiem jelita czy wątroby. Jest ona też dostępna jako suplement diety, jednak przyjmowanie oczyszczonej inuliny nie jest jednak zalecane, ponieważ u niektórych osób może sprzyjać nowotworom wątroby. Natomiast spożywanie jej w postaci naturalnej, jak w topinamburze, jest korzystne dla zdrowia.

Bulwy topinamburu są lepszym źródłem krzemionki, witaminy B1 i żelaza niż ziemniaki. Zawierają także spore ilości magnezu, potasu oraz miedzi.

100 g gotowanego słonecznika bulwiastego jest źródłem:

• 41 kcal,
• 1,6 g białka,
• 16 g węglowodanów,
• 0,1 g tłuszczu,
• 80,2 g wody,
• 2 mg witaminy C,
• 0,1 mg witaminy B1,
• 420 mg potasu,
• 30 mg wapnia,
• 0,4 mg żelaza.

Słonecznik bulwiasty dzięki zawartości magnezu pozytywnie wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego, a duża zawartość inuliny sprawia, że szybko daje uczucie sytości.

Bakterie jelitowe metabolizują inulinę do kwasu octowego, którego zwiększona ilość korzystnie wpływa na lipidogram. Wiąże również kwasy żółciowe w jelicie, dzięki czemu zwiększa się ich wydalanie z organizmu. W rezultacie zmniejsza się liczba soli żółciowych potrzebnych do produkcji cholesterolu, a tym samym obniża ilość cholesterolu LDL we krwi. Dzięki temu korzystne jest włączenie topinamburu do diety osób chorujących na miażdżycę lub hipercholesterolemię. Spożywanie topinamburu nie powoduje również gwałtownego wzrostu glikemii, może być zatem stosowany w diecie diabetyków i chorujących na insulinooporność.

Sprawdź też: Zioła, które obniżają poziom glukozy we krwi

Inulina zawarta w słoneczniku bulwiastym podczas fermentowania wytwarzają duże ilości maślanu, który zakwasza treść pokarmową i ogranicza rozwój zmian nowotworowych, szczególnie we wrzodziejącym zapaleniu okrężnicy.

Ponadto bulwy zawierają liczne związki biologicznie czynne, takie jak kumaryna, cholina oraz fitosteorle. Cholina wspomaga kontrolowanie funkcji mięśni, układu oddechowego oraz pracy układu nerwowego. Kumaryna zawarta w topinamburze ma działanie przeciwutleniające, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne oraz przeciwbakteryjne. Natomiast fitosterole ograniczają wchłanianie cholesterolu w jelicie i zwiększają jego wydalanie z organizmu.

Właściwości zdrowotne topinamburu sprawiają, że korzystne może być włączenie go do jadłospisu w następujących chorobach i dolegliwościach:

• cukrzyca,
• insulinooporność,
• hipercholesterolemia (wysokie stężenie cholesterolu LDL),
• nadciśnienie tętnicze,
• zaparcia,
• biegunki,
• nadwaga i otyłość,
• stres,
• stany zapalne,
• wrzodziejące zapalenie okrężnicy.

Bulwy topinamburu według przypowieści był spożywane przez Indian już na początku naszej ery. Z czasem zostały zastąpione przez ziemniaki i spożywane były głównie przez bydło. Obecnie słonecznik bulwiasty zyskuje coraz większą popularność w wykwintnej kuchni.

Bulwy topinamburu są w środku żółte lub białe. Należy je wykopać późną jesienią lub wczesną wiosną, zaraz po ustaniu przymrozków. Mają słodki oraz orzechowy smak, a w smaku mogą przypominać karczochy. Sprawdź, co smacznego możesz zrobić ze słonecznika bulwiastego.

• Bulwy topinamburu należy drobno posiekać i suszyć na rozłożonej ściereczce przez 4 dni.
• Następnie należy dosuszyć w piekarniku do momentu, aż będą brązowe (50-60 stopni Celsjusza przez 2 godziny).
• Wysuszone kawałki przesypać do słoika i szczelnie zamknąć.
• W celu przygotowania naparu należy topinambur podgrzać na suchej patelni, następnie zmielić w młynku i przygotować jak zwykłą kawę.

• Bulwy należy obrać, umyć i osuszyć ręcznikiem.
• Topinambur należy od razu kroić, ponieważ inaczej zacznie robić się ciemny.
• Bulwy należy cienko pokroić i od razu skropić sokiem z cytryny.
• Plasterki trzeba suszyć na słońcu przez 2 dni (6-7 godzin dziennie) lub w piekarniku w 50 stopniach Celsjusza przez 3 godziny.
• Następnego dnia należy plastry przewrócić na drugą stronę, posolić i suszyć kolejne 3 godziny, tym razem w 60 stopniach Celsjusza.
• Tak przygotowane chipsy z topinamburu można przechowywać 3 miesiące w zamkniętym słoiku, bez dostępu do światła.

Zupa z topinamburem wymaga wcześniejszego przygotowania bulionu jarzynowego. Wystarczy, że do trzech litrów wody wrzucisz 2 obrane marchewki, 1 pietruszkę,1 cebulę, 1 selera, ziele angielskie, listek laurowy i całość będziesz gotować ok. 1 h pod przykryciem.
Składniki:

• 1 łyżka oliwy z oliwek,
• 1 łyżka masła 82% tłuszczu,
• 1 cebula szalotka,
• 1 ząbek czosnku,
• 1 łyżeczka siekanej natki pietruszki,
• 200 g topinamburu (2 bulwy),
• 200 g kalafiora (2 różyczki),
• 100 g ugotowanej cieciorki,
• 500 ml bulionu jarzynowego.

Przygotowanie:

Na patelni należy podgrzać oliwę z oliwek, masło, posiekaną cebulkę i smażyć przez 3 minuty. Następnie dodać pokrojony czosnek i smażyć minutę. Topinambur należy umyć, obrać, pokroić w drobną kostkę i dodać do reszty składników razem z kalafiorem, cieciorką i smażyć kolejne 2 minuty. Następnie należy dodać wrzący bulion jarzynowy, gotować 15 minut. Całość można zmiksować na gładki krem, doprawić solą i pieprzem do smaku. Na koniec wystarczy posypać siekaną natką pietruszki.