Spis treści
Czym jest kalina koralowa?
Kalina koralowa (Viburnum opulus Linne) to krzew z rodziny przewiertniowatych – Caprifoliaceae. Oprócz kaliny koralowej znana też jest kalina śliwolistna (Viburnum prunifolium L.), która ma bardzo podobne właściwości i zastosowania. Kalina koralowa rośnie dziko w Ameryce Północnej, na Syberii i w krajach Europy Północnej i Środkowej.
W Polsce w stanie naturalnym kalina koralowa rośnie w lasach, nad rzekami i nad jeziorami, w zaroślach drzewiasto-krzewiastych i na obrzeżach łąk. Z tych miejsc nie wolno jednak zbierać jej owoców i kory bez specjalnego pozwolenia – kalina jest pod częściową ochroną. Można natomiast zbierać owoce i kwiaty kaliny w parkach i ogrodach, gdzie sadzona jest jako roślina ozdobna.
Surowcem zielarskim są kora, kwiat i owoce kaliny. Owoce zbiera się we wrześniu i październiku, zaś korę i kwiaty kaliny koralowej pozyskuje się wczesną wiosną. W przemyśle farmaceutycznym korzysta się głównie z kory kaliny koralowej – Cortex Viburni opuli (prunifolii). Owoce i korę kaliny koralowej suszy się w temperaturze nie wyższej niż 40 stopni Celsjusza. Owoce należy uprzednio przemrozić.
Właściwości lecznicze i składniki odżywcze kaliny koralowej
Owoce, kwiaty i kora kaliny koralowej są bogate w cenne składniki odżywcze. Zawierają:
- flawonoidy (kwercetyna, astragalina, amantaflavon, kemferol),
- garbniki (ok. 6-7 proc. zawartości w korze),
- triterpeny (alfa- i beta-amyryna, kwas ursolowy, kwas oleanolowy),
- kumarynowce (skopoletyna, eskuletyna),
- gorycze,
- olejek eteryczny, (viburnina),
- fitosterole (beta-sitosterol),
- alkohole fenolowe,
- flobafeny,
- fenolokwasy (kwas salicylowy),
- kwas walerianowy,
- pektyny (rodzaj rozpuszczalnego w wodzie błonnika pokarmowego),
- kwas mrówkowy,
- kwas octowy,
- kwas kaprylowy,
- viburnitol (cyklitol),
- żywice.
Owoce tej rośliny zawierają też saponiny, garbniki (3 proc.) i cukry (32 proc.) oraz sole mineralne i olejki eteryczne.
Kalina koralowa ma działanie rozkurczające na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego oraz na mięśnie macicy. Działa też uspokajająco i hamuje krwawienia.
Oprócz tego kalina koralowa ma właściwości wzmacniające naczynia krwionośne – uszczelnia ich ściany i zapobiega pękaniu. Działa przeciwzapalnie, zmniejsza wysięki i obniża ciśnienie krwi. Ma też działanie moczopędne i pobudza metabolizm oraz usuwanie z organizmu toksyn, dzięki czemu pomaga go odtruwać i łagodzi obrzęki.
Zastosowanie kaliny koralowej
Ze względu na działanie rozkurczające na mięśnie macicy, kalina koralowa jest przydatna w łagodzeniu bólów menstruacyjnych. Napary z kaliny podawane w ciąży zmniejszają ryzyko poronienia.
Preparaty oraz domowe przetwory (sok, dżemy, nalewka) z kaliny są pomocne w przypadku żylaków kończyn i odbytu oraz plamic naczyniowych. Stosuje się je przy skąpomoczu, reumatyzmie i artretyzmie. Flawonoidy zawarte w kalinie działają antyoksydacyjnie i przeciwmiażdżycowo. Obniżają też poziom „złego” cholesterolu we krwi.
Kalina koralowa jest szczególnie zalecana dla kobiet: pomaga przy bolesnym miesiączkowaniu i zmniejsza obfitość krwawienia podczas menstruacji, łagodzi objawy menopauzy i zmniejsza ryzyko poronień.
Jest pomocna w terapii przeziębienia i stanów zapalnych (wzmacnia układ odpornościowy i działa przeciwgorączkowo). Preparaty, w których skład wchodzi kalina koralowa, polecane są też przy kamicy moczowej, plamicach naczyniowych oraz do kuracji odtruwających.
Ze względu na zawartość garbników i właściwości antybakteryjne preparaty z kaliną są też pomocne w leczeniu biegunek oraz choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy.
Napar z owoców lub kwiatów kaliny zażywać można z dodatkiem soku malinowego – będzie wówczas smaczniejszy i jeszcze bardziej wartościowy pod względem leczniczym.
Przetwory z kaliny koralowej
Kalina koralowa, a konkretnie jej owoce, to doskonały surowiec na domowe przetwory i nalewkę. Można z nich robić smaczne dżemy, marmolady i konfitury albo upiec z ich dodatkiem ciasto.
W przypadku nalewki z owoców kaliny należy jednak pamiętać, że zawiera ona alkohol, a zatem nie jest wskazana dla kobiet w ciąży oraz dla dzieci.
Napary z owoców kaliny można robić stosując owoce świeże (po przemrożeniu) lub suszone (przed suszeniem także należy je przemrozić).
Czy owoce kaliny są jadalne?
Saponina zawarta w surowych owocach kaliny koralowej jest w większych ilościach trująca. Owoce można spożywać po przemrożeniu i po obróbce termicznej.
Odwar z owoców kaliny należy gotować przynajmniej 10-15 minut. Po tym czasie nie zawiera saponin i można go bezpiecznie stosować. Napar z kaliny można posłodzić miodem. Obróbka termiczna nie pozbawia owoców kaliny cennych właściwości – nadal są bogatym źródłem błonnika pokarmowego (pektyn), antocyjanów i flawonoidów.
Źródła:
