Spis treści
Czy bataty są zdrowe? Superfood nie tylko na frytki z batatów
Bataty (łac. Ipomoea batatas), inaczej słodkie ziemniaki, wilec ziemniaczany, patat lub kūmara to bylina należąca do rodziny powojowatych. Pochodzi z z tropikalnych regionów Ameryki Południowej i Środkowej, gdzie była znana i udomowiona już co najmniej 5000 lat temu. Obecnie bataty są uprawiane w w całej strefie międzyzwrotnikowej.
Duże, słodkie korzenie bulwiaste batatów są wykorzystywane jako warzywo korzeniowe. Istnieje wiele odmian uprawnych słodkiego ziemniaka o różnym kolorze bulw: fioletowym, żółtym, pomarańczowym, czerwonym czy białym. Z wyglądu przypominają one nasze rodzime ziemniaki, ale różnią się od nich zawartością składników odżywczych.
Bataty są cennym źródłem węglowodanów (w tym skrobi) i błonnika pokarmowego. Zawierają także białko, witaminę A, C i E, witaminy z grupy B (B1, B2, B6, B9 – kwas foliowy) i składniki mineralne takie jak wapń, magnez, fosfor, sód, potas, cynk, siarka, chlor, żelazo, jod. Mają też niski indeks glikemiczny wynoszący 50 i zawierają 86 kcal na 100 g.
Bataty nadają się do spożycia po ugotowaniu, upieczeniu lub usmażeniu. Najczęściej gotuje się je w wodzie jak ziemniaki lub przygotowuje frytki z batatów w piekarniku, które są zdrowsze niż te smażone na głębokim tłuszczu. Można je też wykorzystać do zrobienia placków, zup, sałatek, kotletów, a nawet słodkich deserów.
Bataty na dobry wzrok i odporność. Poznaj właściwości słodkich ziemniaków
Bataty zostały uznane za tzw. superfood, czyli superżywność, ponieważ zawierają duże ilości substancji odżywczych, dzięki czemu jedzenie ich jest korzystne dla zdrowia.
Odmiany słodkich ziemniaków o pomarańczowym miąższu zawierają duże ilości beta-karotenu, który w organizmie przekształca się w witaminę A korzystną dla zdrowia oczu i układu immunologicznego. Natomiast antocyjany zawarte w fioletowej odmianie mogą chronić komórki oka przed uszkodzeniem. Dzięki temu spożywanie batatów może zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób oczu, wad wzroku, a nawet ślepoty.
Witamina A jest także kluczowa dla utrzymania zdrowych błon śluzowych, szczególnie w wyściółce jelit, co przyczynia się do lepszej odporności organizmu na infekcje. Jelita są narażone na wiele potencjalnych patogenów wywołujących choroby. Badania wykazały, że niedobór witaminy A zwiększa stan zapalny jelit i zmniejsza zdolność układu odpornościowego do prawidłowego reagowania na potencjalne zagrożenia.
Pomogą schudnąć, odmłodzą i poprawią pamięć. Jedz słodkie ziemniaki na zdrowie
Bataty są także źródłem przeciwutleniaczy, które zwalczają wolne rodniki i dzięki temu chronią komórki organizmu przed ich niszczycielskim działaniem oraz spowalniają procesy starzenia się organizmu. Dodatkowo uszkodzenia spowodowane wolnymi rodnikami są powiązane z chorobami przewlekłymi, takimi jak rak, choroby serca, otyłość czy cukrzyca. Jedzenie batatów zmniejsza więc ryzyko wystąpienia tych schorzeń.
Słodkie ziemniaki korzystnie wpływają także na układ pokarmowy oraz zdrowie jelit. Zawarte w nich spore ilości błonnika usprawniają trawienie i przyspieszają przemianę materii. Poprawiają perystaltykę jelit i ułatwiają robienie kupy, dzięki czemu zapobiegają zaparciom. Błonnik zapewnia też uczucie sytości na dłużej, co zmniejsza apetyt i pomaga w odchudzaniu.
Dodatkowo badania wykazały, że przeciwutleniacze zawarte w fioletowych batatach wspomagają wzrost zdrowych bakterii jelitowych, w tym niektórych gatunków Bifidobacterium i Lactobacillus. Wpływa to nie tylko na prawidłowe trawienie, ale też wspomaga odporność organizmu. Zmniejsza też ryzyko rozwoju chorób takich jak zespół jelita drażliwego (IBS), biegunka zakaźna, a nawet rak jelita grubego.
Bataty mogą też korzystnie wpływać na działanie mózgu i układu nerwowego. Badanie na zwierzętach wykazało, że antocyjany zawarte w fioletowych słodkich ziemniakach mogą pomóc chronić mózg, zmniejszając stan zapalny i zapobiegając uszkodzeniom wywołanym przez wolne rodniki. Dzięki temu mogą zapobiegać pogorszeniu funkcji poznawczych i rozwojowi demencji.
Kto powinien jeść bataty? Warto po nie sięgać przy tych chorobach
Jedzenie batatów będzie szczególnie korzystne dla osób z różnymi schorzeniami, a także w ramach profilaktyki tych chorób, ponieważ mogą one zmniejszyć ryzyko zachorowania. Badania pokazują, że mogą one pomóc w leczeniu i zapobieganiu schorzeniom takim jak:
cukrzyca – związki zawarte w słodkich ziemniakach mogą pomóc kontrolować poziom cukru we krwi. Gotowane słodkie ziemniaki mają niski indeks glikemiczny (IG=50). To znaczy, że nie powodują nagłych i niebezpiecznych dla zdrowia skoków poziomu cukru we krwi,
otyłość – fioletowe słodkie ziemniaki, dzięki zawartości antocyjanów działają przeciwzapalnie i mogą pomóc obniżyć stan zapalny w organizmie. Dzięki temu zapobiegają wzrostowi komórek tłuszczowych i gromadzeniu się tkanki tłuszczowej, co sprawia, że chudniesz,
nowotwory – karotenoidy zawarte w słodkich ziemniakach działają przeciwzapalnie, antyoksydacyjnie i przeciwnowotworowo. Fioletowe słodkie ziemniaki zawierają dużo innego naturalnego związku zwanego antocyjanami, który może obniżyć ryzyko zachorowania na raka jelita grubego, raka piersi i rak żołądka,
choroby serca – bataty mogą obniżyć poziom „złego” cholesterolu LDL , co może zmniejszyć ryzyko wystąpienia problemów z sercem i układem krążenia takich jak miażdżyca, zawał serca czy udar mózgu,
zwyrodnienie plamki żółtej – duże ilości beta- karotenu i witaminy A, które znajdują się w słodkich ziemniakach chronią plamkę żółtą i zapobiegają jej zwyrodnieniu. Dzięki temu możesz cieszyć się lepszą ostrością widzenia i nie obawiać utraty wzroku.
Źródła:
The Modulatory Effect of Anthocyanins from Purple Sweet Potato on Human Intestinal Microbiota in Vitro National Library of Medicine
Purple sweet potato color attenuates high fat-induced neuroinflammation in mouse brain by inhibiting MAPK and NF-κB activation National Library of Medicine
