Te słodkie, kolorowe bulwy to superfood. Pomogą w odchudzaniu, poprawią wzrok i odmłodzą. Poznaj 5 korzyści z jedzenia batatów

Bataty (łac. Ipomoea batatas), inaczej słodkie ziemniaki, wilec ziemniaczany, patat lub kūmara to bylina należąca do rodziny powojowatych. Pochodzi z z tropikalnych regionów Ameryki Południowej i Środkowej, gdzie była znana i udomowiona już co najmniej 5000 lat temu. Obecnie bataty są uprawiane w w całej strefie międzyzwrotnikowej.

Duże, słodkie korzenie bulwiaste batatów są wykorzystywane jako warzywo korzeniowe. Istnieje wiele odmian uprawnych słodkiego ziemniaka o różnym kolorze bulw: fioletowym, żółtym, pomarańczowym, czerwonym czy białym. Z wyglądu przypominają one nasze rodzime ziemniaki, ale różnią się od nich zawartością składników odżywczych.

Bataty są cennym źródłem węglowodanów (w tym skrobi) i błonnika pokarmowego. Zawierają także białko, witaminę A, C i E, witaminy z grupy B (B1, B2, B6, B9 – kwas foliowy) i składniki mineralne takie jak wapń, magnez, fosfor, sód, potas, cynk, siarka, chlor, żelazo, jod. Mają też niski indeks glikemiczny wynoszący 50 i zawierają 86 kcal na 100 g.

Bataty nadają się do spożycia po ugotowaniu, upieczeniu lub usmażeniu. Najczęściej gotuje się je w wodzie jak ziemniaki lub przygotowuje frytki z batatów w piekarniku, które są zdrowsze niż te smażone na głębokim tłuszczu. Można je też wykorzystać do zrobienia placków, zup, sałatek, kotletów, a nawet słodkich deserów.

Bataty zostały uznane za tzw. superfood, czyli superżywność, ponieważ zawierają duże ilości substancji odżywczych, dzięki czemu jedzenie ich jest korzystne dla zdrowia.

Odmiany słodkich ziemniaków o pomarańczowym miąższu zawierają duże ilości beta-karotenu, który w organizmie przekształca się w witaminę A korzystną dla zdrowia oczu i układu immunologicznego. Natomiast antocyjany zawarte w fioletowej odmianie mogą chronić komórki oka przed uszkodzeniem. Dzięki temu spożywanie batatów może zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób oczu, wad wzroku, a nawet ślepoty.

Witamina A jest także kluczowa dla utrzymania zdrowych błon śluzowych, szczególnie w wyściółce jelit, co przyczynia się do lepszej odporności organizmu na infekcje. Jelita są narażone na wiele potencjalnych patogenów wywołujących choroby. Badania wykazały, że niedobór witaminy A zwiększa stan zapalny jelit i zmniejsza zdolność układu odpornościowego do prawidłowego reagowania na potencjalne zagrożenia.

Bataty są także źródłem przeciwutleniaczy, które zwalczają wolne rodniki i dzięki temu chronią komórki organizmu przed ich niszczycielskim działaniem oraz spowalniają procesy starzenia się organizmu. Dodatkowo uszkodzenia spowodowane wolnymi rodnikami są powiązane z chorobami przewlekłymi, takimi jak rak, choroby serca, otyłość czy cukrzyca. Jedzenie batatów zmniejsza więc ryzyko wystąpienia tych schorzeń.

Słodkie ziemniaki korzystnie wpływają także na układ pokarmowy oraz zdrowie jelit. Zawarte w nich spore ilości błonnika usprawniają trawienie i przyspieszają przemianę materii. Poprawiają perystaltykę jelit i ułatwiają robienie kupy, dzięki czemu zapobiegają zaparciom. Błonnik zapewnia też uczucie sytości na dłużej, co zmniejsza apetyt i pomaga w odchudzaniu.

Dodatkowo badania wykazały, że przeciwutleniacze zawarte w fioletowych batatach wspomagają wzrost zdrowych bakterii jelitowych, w tym niektórych gatunków Bifidobacterium i Lactobacillus. Wpływa to nie tylko na prawidłowe trawienie, ale też wspomaga odporność organizmu. Zmniejsza też ryzyko rozwoju chorób takich jak zespół jelita drażliwego (IBS), biegunka zakaźna, a nawet rak jelita grubego.

Bataty mogą też korzystnie wpływać na działanie mózgu i układu nerwowego. Badanie na zwierzętach wykazało, że antocyjany zawarte w fioletowych słodkich ziemniakach mogą pomóc chronić mózg, zmniejszając stan zapalny i zapobiegając uszkodzeniom wywołanym przez wolne rodniki. Dzięki temu mogą zapobiegać pogorszeniu funkcji poznawczych i rozwojowi demencji.

Jedzenie batatów będzie szczególnie korzystne dla osób z różnymi schorzeniami, a także w ramach profilaktyki tych chorób, ponieważ mogą one zmniejszyć ryzyko zachorowania. Badania pokazują, że mogą one pomóc w leczeniu i zapobieganiu schorzeniom takim jak:

• cukrzyca – związki zawarte w słodkich ziemniakach mogą pomóc kontrolować poziom cukru we krwi. Gotowane słodkie ziemniaki mają niski indeks glikemiczny (IG=50). To znaczy, że nie powodują nagłych i niebezpiecznych dla zdrowia skoków poziomu cukru we krwi,

• otyłość – fioletowe słodkie ziemniaki, dzięki zawartości antocyjanów działają przeciwzapalnie i mogą pomóc obniżyć stan zapalny w organizmie. Dzięki temu zapobiegają wzrostowi komórek tłuszczowych i gromadzeniu się tkanki tłuszczowej, co sprawia, że chudniesz,

• nowotwory – karotenoidy zawarte w słodkich ziemniakach działają przeciwzapalnie, antyoksydacyjnie i przeciwnowotworowo. Fioletowe słodkie ziemniaki zawierają dużo innego naturalnego związku zwanego antocyjanami, który może obniżyć ryzyko zachorowania na raka jelita grubego, raka piersi i rak żołądka,

• choroby serca – bataty mogą obniżyć poziom „złego” cholesterolu LDL , co może zmniejszyć ryzyko wystąpienia problemów z sercem i układem krążenia takich jak miażdżyca, zawał serca czy udar mózgu,

• zwyrodnienie plamki żółtej – duże ilości beta- karotenu i witaminy A, które znajdują się w słodkich ziemniakach chronią plamkę żółtą i zapobiegają jej zwyrodnieniu. Dzięki temu możesz cieszyć się lepszą ostrością widzenia i nie obawiać utraty wzroku.

Źródła:

• The Modulatory Effect of Anthocyanins from Purple Sweet Potato on Human Intestinal Microbiota in Vitro National Library of Medicine

• Purple sweet potato color attenuates high fat-induced neuroinflammation in mouse brain by inhibiting MAPK and NF-κB activation National Library of Medicine