Spis treści
Ziemniaki a ryzyko cukrzycy typu 2
Wiele wcześniejszych badań naukowych udowadniało, że dieta roślinna zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2, ale wiele z nich było niejednoznacznych. Cukrzyca obecnie jest chorobą cywilizacyjną, która z roku na rok dotyka coraz większej liczby osób na całym świecie. Główną przyczyną rozwoju cukrzycy typu 2, oprócz skłonności genetycznych, jest właśnie nieodpowiednia dieta obfitująca w nasycone kwasy tłuszczowe, cukier i inne oczyszczone węglowodany oraz produkty wysokoprzetworzone. Tak skonstruowana dieta w połączeniu z niską aktywnością fizyczną prowadzi do odkładania się nadmiaru tkanki tłuszczowej i rozwoju nadwagi i otyłości, a to już prosta droga do cukrzycy.
Naukowcy z Edith Cowan University (ECU) w Perth w Australii odkryli jednak, że mimo iż warzywa ogólnie zmniejszają ryzyko rozwoju cukrzycy, to odwrotny potencjał wykazują same ziemniaki, które jednak są często zaliczane do warzyw w badaniach. Naukowcy odkryli, że to właśnie przez obecność ziemniaków wcześniejsze badania były niejednoznaczne.
W badaniu naukowcy przeanalizowali dane 54 793 osób w wieku 50-64 lata biorących udział w duńskim badaniu dotyczącym diety, raka i zdrowia. Uczestnicy wypełniali ankiety dotyczące ich odżywiania. Wzięto pod uwagę również ich wagę, wzrost i obwód w pasie. Następnie po średnio 16 latach zaobserwowano, że u 7695 osób spośród badanych rozwinęła się cukrzyca typu 2.
U uczestników, którzy spożywali najwięcej warzyw, ale bez ziemniaków, występowało o 21 proc. mniejsze ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 w porównaniu do uczestników mających znacznie mniejsze ilości warzyw w diecie.
Ważna jest metoda przygotowania ziemniaków
Nie tylko sama obecność ziemniaków w diecie, ale również sposób ich przygotowania ma znaczenie w profilaktyce cukrzycy.
– Zagłębiliśmy się w metody stosowane w każdym indywidualnym badaniu i zauważyliśmy, że wiele badań obejmowało ziemniaki w ogólnym oszacowaniu spożycia warzyw i nie brało pod uwagę metody przygotowania ziemniaków – powiedziałam dr hab. Nicola P. Bondonno ze Szkoły Nauk o Zdrowiu Medycznym ECU, główna autorka badania.
W tym badaniu oceniono zarówno wpływ warzyw ogólnie, jak i samych ziemniaków odrębnie na ryzyko wystąpienia cukrzycy. Okazało się, że wpływ ziemniaków maskował prawdziwą korzyść ze spożywania warzyw.
Badanie wykazało, że ziemniaki gotowane – a prawdopodobnie również pieczone, chociaż nie zostały uwzględnione w badaniu – nie mają wpływu na rozwój cukrzycy. Natomiast frytki, chipsy ziemniaczane i ziemniaki gotowane, ale z dodatkiem masła czy innych składników zwiększają ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2.
– Frytki i chipsy ziemniaczane sprawiają, że organizm wytwarza więcej insuliny w celu kontrolowania poziomu cukru we krwi, a jeśli są spożywane w większych ilościach, może powodować przybieranie na wadze oraz zwiększać obwód pasa. To może powodować oporność na insulinę, co może prowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2 – powiedział dr Jason Ng, profesor medycyny klinicznej na Uniwersytecie w Pittsburghu w Stanach Zjednoczonych, niezaangażowany w to badanie.
Badania wykazały, że najbardziej korzystne w profilaktyce cukrzycy jest spożywanie zielonych warzyw liściastych i warzyw kapustnych. Jest to spowodowane najprawdopodobniej tym, że dieta bogata w warzywa, które są niskokaloryczne sprzyja utrzymaniu prawidłowej masy ciała, a więc również odpowiedniego BMI i zapobiega rozwojowi nadwagi czy otyłości. Dzięki temu chroni przed rozwojem cukrzycy.
Czy warto jeść ziemniaki, czy lepiej ich unikać w zdrowej diecie?
Badanie wykazało, że jedzenie ziemniaków w różnej postaci (oprócz frytek) zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy o 9 proc. Naukowcy sugerują, że chociaż ziemniaki zawierają wiele składników odżywczych i błonnik, to jednak nie są tak bogatym ich źródłem jak inne warzywa. Mają one również większą gęstość energetyczną, czyli ilość kalorii w 1 gramie. Jednak badacze nie zachęcają, aby zupełnie wykreślić ziemniaki z naszej diety.
– Z pewnością odpowiednia ilość ziemniaków w towarzystwie dobrze zbilansowanego posiłku złożonego z białka i warzyw może dostarczyć ci wszystkich potrzebnych składników odżywczych, a jednocześnie sprawić, że poczujesz się zdrowszy, co tym samym zmniejszy ryzyko cukrzycy. Umiar i równowaga to klucz do każdej dobrej diety – podkreśla dr Ng.
Źródło:
Vegetable, But Not Potato, Intake is Associated With a Lower Risk of Type 2 Diabetes in the Danish Diet, Cancer and Health Cohort Diabetes Care