Ta kawa to hit PRL-u. Możesz ją pić nawet przed snem. Czy kawa zbożowa jest zdrowa? Sprawdź, kto nie powinien po nią sięgać

Kawa zbożowa powstała jako alternatywa dla kawy naturalnej, ponieważ nie zawiera kofeiny i jest łagodniejsza od niej. Nie posiada też właściwości pobudzających. Dzięki temu mogą ją pić nawet dzieci i kobiety w ciąży. Kawa zbożowa uznawana jest za alternatywę dla czarnej, tradycyjnej kawy typu Arabika czy Robusta. Nie zawiera kofeiny i nie działa pobudzająco. Może być spożywana wieczorem, ponieważ nie powoduje zaburzeń snu, jakie mogą wystąpić po wypiciu o tej porze kawy naturalnej.

Kawa zbożowa produkowana jest z ziaren zbóż takich, jak: żyto, jęczmień, pszenica, orkisz, często z dodatkiem cykorii czy buraka cukrowego. Kawa zbożowa powstała w Holandii, gdzie wytwarzana była z nasion cykorii, a do Polski przybyła z Prus pod koniec XVIII wieku. Była ona alternatywą dla dużo droższej i trudniejszej do zdobycia w tamtych czasach kawy sprowadzanej z Afryki i Azji. Pierwsza fabryka kawy zbożowej w Polsce powstała w 1818 roku we Włocławku. Od tamtej pory tamtejszy produkt stał się popularnym i tanim napojem, a lata jego świetności pamiętamy jeszcze z czasów PRL-u, gdy kawa zbożowa była podawana do śniadania we wszystkich przedszkolach i szkołach. Można ją było także zamówić w barach mlecznych i jadłodajniach.

Zobacz także: 11 sposobów na pyszną kawę. Wyśmienicie smakują i dodają energii

Obecnie kawa zbożowa przeżywa swój renesans jako zdrowszy od małej czarnej, bardziej wartościowy i delikatniejszy dla żołądka napój. W sprzedaży można spotkać kawę zbożową sypaną, rozpuszczalną, granulowaną lub ekspresową w torebkach do zaparzania. Wytwarzana jest nie tylko z ziaren zbóż, ale także z żołędzi, korzenia mniszka lekarskiego, topinamburu, głogu, kozieradki, buraka cukrowego czy suszonych fig. Można ją spożywać samodzielnie lub z dodatkiem cukru, słodzików, miodu, mleka czy śmietanki, a także przypraw takich jak cynamon, kardamon lub wanilia.

Kawa zbożowa ze względu na to, że jest produkowana ze zbóż, posiada wiele ich właściwości. Jako alternatywa kawy nie zawiera pobudzającej, uzależniającej i drażniącej ściany żołądka kofeiny, dlatego mogą po nią sięgać osoby chorujące na nadciśnienie, choroby serca czy chorobę wrzodową żołądka, które nie powinny pić tradycyjnej kawy. Zbożówkę można również spożywać wieczorem i zastępować nią inne napoje.

Kawa zbożowa wspomaga trawienie, zapobiega zaparciom, nie wywołuje zgagi i nadkwasoty, działa również żółciopędnie i obniża poziom cholesterolu we krwi. Zawartość witamin z grupy B pozytywnie oddziałuje również na układ nerwowy i usprawnia procesy poznawcze takie jak pamięć i koncentracja.

Naturalna kawa zbożowa zawiera:

• błonnik pokarmowy rozpuszczalny w wodzie, dzięki czemu obniża poziom „złego” cholesterolu LDL oraz reguluje pracę układu pokarmowego,
• witaminy z grupy B – wspomagają pracę układu nerwowego, serca oraz mózgu, zmniejszają odczuwanie stresu oraz wspomagają pamięć i koncentrację,
• fosfor – uczestniczy w mineralizacji kości i zębów,
• potas, który reguluję pracę i siłę mięśni oraz gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu,
• magnez, który, tak jak potas jest elektrolitem oraz wspiera pracę układu nerwowego i zwiększa odporność na stres,
• polifenole (przeciwutleniacze), które likwidują wolne rodniki, dzięki czemu opóźniają procesy starzenia się organizmu i wpływają pozytywnie na kondycję skóry i włosów
• inulinę – jeśli w składzie kawy zbożowej występuje cykoria to zawiera ona również inulinę, czyli błonnik o działaniu probiotycznym. Inulina pozytywnie wpływa na florę bakteryjną jelit, wspomaga trawienie i odporność.

Ze względu na zawartość kofeiny, przyszłe mamy nie powinny spożywać zbyt dużych ilości kawy. Dzienna maksymalna dawka kofeiny dla dorosłej osoby to 400 mg, czyli ok. 4-5 filiżanek kawy. W czasie ciąży zaleca się ograniczyć tę ilość do 200-300 mg na dzień, a więc 2-3 małych filiżanek kawy. Kawa w ciąży spożywana w zbyt dużych ilościach może bowiem doprowadzić do zaburzenia w transporcie składników odżywczych do płodu, co stwarza zagrożenie dla rozwoju dziecka i grozi jego niską masą urodzeniową.

Kofeina przez pępowinę przenika również do krwiobiegu dziecka i powoduje jego nadmierne pobudzenie oraz zaburzenie w funkcjonowaniu dopiero rozwijających się narządów dziecka, zwłaszcza wątroby, która musi zneutralizować toksyczną dla niej substancję. Zbyt duża dawka kofeiny w ciąży może również wywołać skurcze macicy i doprowadzić nawet do poronienia lub przedwczesnego porodu.

Ponadto spożywanie kawy w ciąży powoduje nasilenie zgagi, niestrawności czy konieczności częstego korzystania z toalety. Wiele kobiet po zajściu w ciążę już od pierwszych tygodni odczuwa również niechęć do zapachu i smaku kawy. Dobrą i zdrową alternatywą dla przyszłych mam może być spożywanie kawy zbożowej, która zawiera wiele cennych składników odżywczych, jest łagodna dla żołądka oraz nie nasila nieprzyjemnych ciążowych dolegliwości.

Według zaleceń Instytutu Matki i Dziecka naturalną kawę zbożową w niewielkich ilościach, z ewentualnym dodatkiem mleka modyfikowanego lub mleka mamy, można podawać dzieciom już od 1. roku życia. Jednak najlepiej z podaniem jej wstrzymać się do 3. roku życia dziecka i dawać malcowi nie więcej niż jeden kubek kawy (ok. 200 ml) dziennie. Należy również pamiętać, aby zawsze czytać skład produktu i wybierać naturalną kawę zbożową bez dodatku cukru, innych substancji słodzących czy sztucznych aromatów.

Zobacz także: Co zamiast kawy? 10 zdrowszych i smacznych zamienników kawy

Wydaje się, że skoro kawa zbożowa polecana jest nawet dzieciom i kobietom w ciąży, to jest to całkowicie bezpieczny napój. Jednak we wszystkim powinniśmy zachować umiar. Kawa zbożowa, ze względu na sposób wytwarzania, czyli obróbkę termiczną, zawiera niewielkie ilości szkodliwego rakotwórczego akrylamidu, który powstaje na skutek prażenia ziaren oraz podgrzewania innych produktów zawierających węglowodany, np. pieczywa, kasz czy frytek. Ilości te nie są duże i nie przekraczają dopuszczalnych przez Komisję Unii Europejskiej norm. Jednak z tego względu nie można jej pić bez ograniczeń, lepiej sięgać po nią maksymalnie 3-4 razy dziennie w przypadku osób dorosłych, a dzieciom podawać nie więcej niż 1 kubek napoju dziennie.

Kawa zbożowa ma również wysoki indeks glikemiczny, co sprawia, że po jej spożyciu podwyższa się stężenie glukozy we krwi, dlatego nie powinny po nią sięgać osoby z cukrzycą i insulinoopornością.

Ze względu na zawartość glutenu w naturalnej kawie zbożowej nie mogą jej spożywać również alergicy uczuleni na gluten oraz osoby z nietolerancją glutenu i chorujące na celiakię. Jednak na rynku obecnie można również kupić wersję bezglutenową kawy zbożowej lub kawę wytwarzaną z cykorii czy żołędzi, które naturalnie nie zawierają glutenu.