Spis treści
Czy rabarbar to owoc, czy warzywo?
Rabarbar, lub inaczej rzewień, znany jest nam z ogródka babci, ale pochodzi z dalekiej Azji Środkowej, Bułgarii i prawdopodobnie z Syberii. W Polsce pojawił się dopiero w XVIII wieku, mimo że w Europie znano go dwieście lat wcześniej. Współcześnie rabarbar uprawiany jest w krajach o klimacie umiarkowanym, dlatego można z powodzeniem zasadzić go na działce. Z botanicznego punktu widzenia rabarbar to bylina zaliczana do rodziny rdestowatych, podobnie jak gryka i szczaw.
Wyróżnia się kilka gatunków rabarbaru:
- rabarbar dłoniasty,
- rabarbar kędzierzawy,
- rabarbar lekarski,
- rabarbar ogrodowy,
- gatunki mieszane.
Rabarbar to okazała roślina wyrastająca do ok. 1,5 metra wysokości, która kwitnie drobniutkimi kremowymi kwiatkami. Rabarbar ma ogromne, zielone liście z długim zielono-różowym ogonkiem liściowym. To właśnie długie ogonki liści, przypominające seler naciowy, stanowią część jadalną rośliny. W Polsce rabarbar jest uznawany za warzywo, natomiast mieszkańcy USA zaliczają go do grupy owoców.
Rabarbar można spożywać na surowo po oprószeniu cukrem, wykorzystać do koktajlu, można go piec, gotować i dusić. Wybierając rabarbar do wypieków, trzeba pamiętać, że im bardziej zielony tym ma kwaśniejszy i cierpki smak, a im bardziej różowy tym jest słodszy. W wypiekach można stosować go zamiennie do równie kwaskowatych malin.
Ile kalorii ma rabarbar? Jaki ma indeks glikemiczny?
Rabarbar jest niskokaloryczny, w 100 gramach zapewnia jedynie 15 kcal. Taka porcja dostarcza ponadto 4,6 g węglowodanów, w tym zaledwie 1,2 g węglowodanów przyswajalnych, bowiem 3,2 g stanowi błonnik pokarmowy. Rabarbar zawiera 0,5 g białka i nie dostarcza tłuszczu.
Indeks glikemiczny rabarbaru wynosi 15, czyli jest niski. Wynika to z faktu, że roślina dostarcza bardzo mało węglowodanów przyswajalnych dla organizmu, a sporą dawkę błonnika pokarmowego.
Jakie wartości odżywcze ma rabarbar?
Rabarbar kryje w sobie wiele cennych wartości odżywczych dla organizmu człowieka. Jak wszystkie warzywa i owoce rabarbar to skarbnica potasu, którego w 100 gramach zapewnia aż 136 mg. Dla porównania dziennie zapotrzebowanie dorosłej osoby na ten składnik wynosi ok. 3500 mg. Ponadto rabarbar zapewnia (wartość podana na 100 g):
- 52 mg wapnia,
- 24 mg fosforu,
- 13 mg magnezu,
- 0,6 mg żelaza,
- 0,13 mg cynku,
- 0,16 mg manganu,
- 2,3 μg jodu.
Niepozorny rabarbar zawiera również komplet witamin z grupy B i nie tylko. Niestety wartości te nie są duże, a pod wpływem obróbki termicznej ich ilość ulega obniżeniu. Dlatego, aby zapewnić je organizmowi, trzeba jadać rabarbar na surowo. W rabarbarze znajdziemy:
- 10 μg witaminy A,
- 61 μg beta-karotenu,
- 0,18 mg witaminy E,
- 0,023 mg witaminy B1 (tiamina),
- 0,029 mg witaminy B2 (ryboflawina),
- 0,11 mg witaminy B3 (niacyna, PP),
- 0,03 mg witaminy B6 (pirydoksyna),
- 9 mg witaminy C.
W rabarbarze zawarte są nieduże ilości kwasu szczawiowego, kwas jabłkowy i octowy, które warunkują jego kwaskowy i cierpki smak. Kryje w sobie związki polifenolowe m.in. rapontygeninę i rapontycynę.
Właściwości zdrowotne rabarbaru
Rabarbar to cenne dla zdrowia warzywo, które warto uwzględnić w codziennej diecie. Skorzystają z niego przede wszystkim osoby zmagające się z przewlekłymi zaparciami, które wynikają z niewystarczającej ilości spożywanego wraz z dietą błonnika pokarmowego. Rabarbar ma właściwości przeczyszczające i wspomagające mikroflorę przewodu pokarmowego. Zjedzenie 200 gramów rabarbaru zapewnia ok. 6,4 g błonnika, co stanowi 25 procent zapotrzebowania określonego w normach żywienia na minimum 25 gramów na dobę.
Rabarbar jest sprzymierzeńcem pięknej sylwetki, gdyż zawiera sporo sycącego błonnika pokarmowego i jednocześnie jest ubogokaloryczny. Duża porcja wypełni żołądek zmniejszając chęć na przekąski, a nie wpłynie na dzienny bilans spożytych kalorii. Ugotowany rabarbar z łyżeczką cukru lub ksylitolu można dodać do owsianki, albo wykorzystać do przygotowania lekkiego kisielu na przekąskę lub deser po obiedzie. Aby nie zwiększać kaloryczności rabarbaru, warto z umiarem stosować cukier.
Rabarbar to źródło polifenoli o działaniu antyoksydacyjnym. W ogonkach zawarta jest rapontygenina, która stosowana w odpowiednich stężeniach ma właściwości antyrakowe. Spowalnia tempo namnażania się komórek nowotworowych raka piersi i prostaty. Ponadto rapontygenina ma właściwości wspomagające układ krążeniowy oraz działa antyalergicznie.
Rabarbar jest polecany kobietom w każdym wieku, a zwłaszcza w okresie klimakterium i przy niedoborze estrogenów. Rabarbar ma właściwości estrogenne, które wynikają z zawartości rapontycyny, czyli substancji o podobnym działaniu do hormonów kobiecych.
Sproszkowany korzeń rzewienia (rabarbaru lekarskiego) jest składnikiem naturalnych leków przeczyszczających polecanych dla pacjentów z zaparciami. Oprócz tabletek można kupić również korzeń rzewienia do samodzielnego zaparzenia. Korzeń ma zastosowanie lecznicze, ale nie stosuje się go w kuchni.
Przeciwwskazania do spożywania rabarbaru
Rabarbar ma wiele cennych właściwości, ale zawiera również kwas szczawiowy o działaniu antyodżywczym. Ten składnik zawarty jest również w szczawiu, szpinaku, boćwinie, figach, kiszonkach, soi, kakao, czekoladzie, mocnej kawie i herbacie. Osoby ze stwierdzonymi chorobami nerek (zwłaszcza kamicą nerkową) nie powinny spożywać często wymienionych produktów. Kwasu szczawiowy tworzy z wapniem i magnezem nierozpuszczane kompleksy i sprzyja powstawaniu pisaku i kamieni w nerkach. Przy ekstremalnie dużym spożyciu produktów zasobnych w kwas szczawiowy może dojść do niedoborów wapnia, magnezu i żelaza.
Przepis na zdrowe ciasto z rabarbarem
Fit ciasto z rabarbarem:
Składniki:
- 200 g mąki pełnoziarnistej,
- 3 jaja,
- 1/2 szklanki ksylitolu, erytrytolu lub cukru trzcinowego,
- 1/2 szklanki oleju rzepakowego,
- 1 i ½ łyżeczki proszku do pieczenia,
- 1 łyżeczka cynamonu,
- kilka kropel aromatu waniliowego,
- ok. 300 g rabarbaru.
Sposób przygotowania:
- Nastawić piekarnik na 180 stopni C.
- W misce wymieszać mąkę, z cynamonem i proszkiem do pieczenia. W drugiej misce ubić na puszystą, kremową masę jaja z ksylitolem i aromatem waniliowym.
- Do masy powoli dodawać olej i dalej ubijać, aby składniki się połączyły. Suche składniki stopniowo dodawać do mokrych nadal lekko ubijając.
- Do gotowej masy dodać pokrojony rabarbar lekko oprószony mąką. Masę wylać do małej tortownicy wyłożonej papierem do pieczenia lub wysmarowanej masłem. Piec ok. 45 minut do suchego patyczka.