Polacy a soki. Badanie konsumenckie 2024

W tegorocznym badaniu konsumenckim dotyczącym wiedzy o sokach, tak samo jak w zeszłym roku, wzięła udział ogólnopolska próba Polaków, osoby w wieku od 20 do 75 lat. Jego celem było poznanie nawyków konsumentów dotyczących wyboru i spożycia soków oraz ich nawyków żywieniowych, a także zbadanie wiedzy respondentów na temat soków dostępnych w sklepach.

Najczęstszym powodem picia soków jest potrzeba uzupełnienia witamin i innych składników odżywczych. Tak odpowiedziało 55% osób badanych. Połowa respondentów sięga po soki także dla ich smaku – częściej mężczyźni, osoby młodsze (do 34 roku życia) i z wyższym wykształceniem, a 43% konsumentów wybiera soki dla zaspokojenia pragnienia (częściej mężczyźni). Jako alternatywę dla całych owoców i warzyw soki wybiera 28% konsumentów. Warto podkreślić, że 55% osób badanych uznaje, że tego rodzaju produkty mogą być wartościowym uzupełnieniem diety.

Wyniki tegorocznego badania wykazują, że zmniejszyła się częstotliwość spożywania soków "kilka razy dziennie". Taką odpowiedź zaznaczyło jedynie 10% respondentów, co oznacza 4% spadek w porównaniu do zeszłorocznych badań. Warto jednak zwrócić uwagę na wzrost ilości spożywanego soku jednorazowo – 16% respondentów wskazało, że wypija jednorazowo więcej niż szklankę, co stanowi wyraźny wzrost względem lat poprzednich. Wciąż jednak większość z nas wypija jednorazowo 200-250 ml soku.

Interesujący jest także trend związany z postrzeganiem soku jako porcji owoców i warzyw. Sześciu na dziesięciu konsumentów jest zdania, że szklanka soku może stanowić jedną z 5 dziennych porcji owoców i warzyw, jednak odpowiedzi tych jest mniej niż w poprzednich latach. Co więcej, 42% respondentów uważa, że mogą to być także soki dostępne w sklepie.

Większość konsumentów słyszało o podstawach zdrowego odżywiania. Badanie pozwoliło zgłębić tematykę znajomości zasad zbilansowanej diety. Okazuje się, że ¾ konsumentów słyszało o podstawach zdrowego odżywiania – min. 5 porcji warzyw i owoców dziennie i tyle samo z nich przynajmniej czasami stosuje zasady zbilansowanej diety. Jednak jedynie 16% robi to zawsze. Są to zwykle osoby z wyższym wykształceniem, mieszkające w największych miastach oraz te w wieku do 34 lat. Osoby z niższym wykształceniem i mężczyźni częściej nigdy nie stosują zasad zbilansowanej diety.

– 55% Polaków wie, że sok może stanowić jedną z 5 porcji warzyw i owoców. Ta świadomość cieszy. Co więcej, 75% osób badanych słyszało, że powinno się spożywać minimum 5 porcji warzyw i owoców dziennie, co również napawa optymizmem. Wciąż jednak jako społeczeństwo powinniśmy zwracać większą uwagę na nasze nawyki żywieniowe. Metoda małych kroków jest bardzo dobrym rozwiązaniem w polepszeniu jakości diety. Wprowadzanie drobnych zmian, jak dodawanie warzyw do każdego posiłku i sięganie po szklankę soku dziennie, może zrobić wiele dobrego dla naszego zdrowia – zauważa dr hab. lek. Dariusz Włodarek, prof. SGGW.

Jakie jeszcze zmiany w zachowaniach konsumenckich można zaobserwować na podstawie analizy przeprowadzonego badania? Okazuje się, że corocznie maleje liczba osób, które zwracają uwagę na informacje dotyczące recyclingu opakowania soku. W bieżącym roku jedynie 16% respondentów przyznaje, że sprawdza tę informację, w porównaniu do 23% w 2022 roku. Okazuje się, że 3 na 10 konsumentów zawsze czyta skład na opakowaniach soków, a informacje zawarte na opakowaniu są kluczowe przy wyborze produktu dla ponad połowy konsumentów. Czego na nich szukamy? Najważniejsze informacje dotyczą zawartości witamin, oznaczenia produktu jako polski oraz o wpływie na zdrowie. Informacje o wpływie na zdrowie są ważne dla 1/3 konsumentów – ważniejsze dla mężczyzn. Przy czym osoby z wyższym wykształceniem są bardziej świadomymi konsumentami – istotnie częściej zawracają uwagę na etykiety, znają i stosują zasady zbilansowanej diety. Podobnie jak w poprzednich latach informacje zawarte na opakowaniu są kluczowe przy wyborze soku dla ponad połowy konsumentów. Częściej dla kobiet, osób z wykształceniem wyższym i mieszkańców największych miast.

Wybierając sok badani kierują się najczęściej smakiem, ceną i rodzajem soku. Zauważalny jest wzrost liczby konsumentów, którzy przy wyborze soków zwracają uwagę na oferty promocyjne. To zjawisko sugeruje, że czynniki ekonomiczne zaczynają odgrywać istotną rolę w procesie decyzyjnym konsumentów. Po jakie smaki soków Polacy sięgają najczęściej? Wciąż najpopularniejszy jest ten pomarańczowy, wskazany przez 52% respondentów. Jednak już na drugim miejscu jest jabłkowy (40%), a na kolejnych multiwitamina (34%) i wieloowocowy (26%). Na sok pomidorowy wskazało 22%, marchwiowy 19%, a 7% na buraczany. Jeżeli chodzi o miejsce zakupu soku to wciąż preferowane są dyskonty – częściej wśród mężczyzn i osób w wieku 45-54 i hipermarkety – częściej wybierane przez młodych (20-34 lata). W małych sklepach istotnie częściej kupują mieszkańcy wsi.

Większość konsumentów wie, jakim produktem jest sok i skutecznie łączy go z odpowiednimi etykietami i określeniami. Jednakże, w przypadku napojów owocowo-warzywnych i nektarów, obserwuje się pewne trudności wśród konsumentów z właściwym dopasowywaniem etykiet oraz używanymi określeniami. Niestety połowa konsumentów jest zdania, że soki owocowe 100% w sklepach zawierają dodany cukier, co jest oczywiście odpowiedzią błędną. Częściej są to osoby w wieku 35-44 oraz posiadające wykształcenie niższe. Co jednak ciekawe, większość, bo aż ośmiu na dziesięciu konsumentów wskazało, że sok zawiera 100% owoców lub warzyw. Istotnie częściej były to kobiety.

Soków nie pija 6% respondentów, głównie osoby powyżej 65. roku życia. Osoby, które zadeklarowały, że nie piją soków wśród powodów wymieniały najczęściej: „wolę wodę/piję wodę (47%), „wolę owoce” (35%) i „zawierają cukier, mają w składzie cukier” (28%). Ważnym elementem analizy są również powody unikania spożywania soków. Stosunkowo niewielka grupa respondentów wskazuje, że nie lubi soków (16%) lub unika ich ze względów zdrowotnych, związanych z cukrzycą (6%).

Pomimo zauważenia pewnych zmian w zachowaniach i preferencjach konsumenckich w omawianym badaniu, nie można mówić o rewolucji względem lat poprzednich. Choć Polacy są świadomymi konsumentami, wciąż potrzebne są działania edukacyjne na temat specyfiki poszczególnych produktów spożywczych, ich składu, wartości odżywczej oraz wpływu na nasze codzienne zdrowie.